Âm mưu ám sát người Sikh sẽ không phá hỏng quan hệ Mỹ - Ấn

Ngày 28.11 vừa qua, Bộ Tư pháp Mỹ cáo buộc đối tượng tên Nikhil Gupta làm việc với một sĩ quan cấp cao phụ trách an ninh và tình báo của Ấn Độ để lên kế hoạch ám sát một cư dân thành phố New York. Công dân bị nhắm đến ủng hộ thành lập nhà nước riêng cho người Sikh.

Một quan chức cấp cao tiết lộ giới chức Mỹ sau khi biết về âm mưu trên vào cuối tháng 7 đã yêu cầu Ấn Độ điều tra. Tổng thống Joe Biden chỉ thị Giám đốc CIA Bill Burns liên hệ với người đồng cấp Ấn Độ rồi sang thăm để chuyển thông điệp cảnh báo rằng Washington không dung thứ cho hoạt động như vậy, những ai có liên quan phải bị xử lý. Ông chủ Nhà Trắng cũng từng nhân dịp gặp Thủ tướng Narendra Modi bên lề hội nghị cấp cao G20 nhấn mạnh vấn đề này nghiêm trọng đến mức có thể đe dọa quan hệ song phương.

Tuy nhiên các cuộc họp cấp cao vẫn được duy trì và hai bên tiếp tục đưa ra cam kết hợp tác chặt chẽ hơn. Ngoại trưởng cùng Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ vừa công du New Delhi. Tuần qua Mỹ công bố thông tin chi tiết về âm mưu ám sát một cách có chừng mực.

Giới chuyên gia chính sách đối ngoại nhận định loạt phản ứng trên thể hiện rõ Mỹ không muốn âm mưu ám sát làm tổn hại mối quan hệ. Theo cựu quan chức Hội đồng An ninh quốc gia Nhà Trắng Lisa Curtis: “Chính quyền Tổng thống Biden dường như đang tìm cách tách biệt vấn đề này khỏi phần còn lại của mối quan hệ”.

Quan hệ với Ấn Độ hiện đang nhận được ưu tiên lớn. Chính quyền Tổng thống Biden hy vọng cường quốc Nam Á giúp sức đối phó Trung Quốc, đồng thời rời xa Nga để trừng phạt phương Tây áp đặt với Moscow hiệu quả hơn.

Mỹ - Ấn cần nhau

Âm mưu ám sát bị Mỹ ngăn chặn diễn biến rất khác một vụ việc tương tự. Tháng 9 trước, Canada cũng tỏ ý nghi ngờ Ấn Độ dính líu đến vụ sát hại thủ lĩnh người Sikh Hardeep Singh Nijjar ở gần thành phố Vancouver – làm bùng lên căng thẳng khiến hai nước trục xuất nhà ngoại giao cấp cao của nhau, New Delhi còn đe dọa hủy đàm phán thương mại.

Thế nhưng trước cáo buộc mới nhất, Ấn Độ lại chỉ tuyên bố họ rất nghiêm túc xem xét vụ việc và đang điều tra.

Chuyên gia chính sách đối ngoại Happymon Jacob (Đại học Jawaharlal Nehru) lý giải: “Canada - Ấn Độ không có quan hệ đối tác chiến lược như Mỹ - Ấn Độ. Cả Mỹ lẫn Ấn Độ đều nhận ra họ cần nhau, có lẽ Mỹ cần nhiều hơn chút ít”.

Chuyên gia Richard Rossow (Trung tâm nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế) suy đoán nhiều khả năng chính quyền Tổng thống Biden đã biết về âm mưu ám sát từ rất sớm, trước lúc loạt cuộc gặp cấp cao song phương diễn ra. Vì vậy vấn đề này chẳng đủ sức làm chệch hướng mối quan hệ ngay cả khi tạo nên căng thẳng nhất định. Học giả Ashley Tellis (Tổ chức Carnegie vì Hòa bình quốc tế) cũng đánh giá chính quyền Tổng thống Biden quyết định nhượng bộ qua đó giúp tránh một cuộc tranh cãi công khai với New Delhi.