Bộ KH-ĐT dần định hình hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Việt Nam

Tại hội nghị tổng kết công tác năm 2023 và triển khai nhiệm vụ năm 2024 của Bộ KH-ĐT, Thứ trưởng Bộ KH-ĐT Trần Quốc Phương cho biết năm qua, Bộ KH-ĐT có số lượng đề án được giao nhiều nhất (chiếm trên 16%). Đến nay, bộ đã hoàn thành 100% các đề án, nhiệm vụ được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao.

Bộ đã làm tốt công tác tham mưu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu, triển khai các biện pháp nhằm tiếp tục thu hút dòng vốn FDI chất lượng cao; thúc đẩy cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh để tạo điều kiện thuận lợi, gia tăng niềm tin và khơi dậy tinh thần kinh doanh, tinh thần sáng tạo và bản lĩnh của doanh nghiệp.

Ngoài ra, bộ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương nghiên cứu, cụ thể hóa các chính sách phát huy mô hình kinh tế mới (kinh tế ban đêm, kinh tế số, kinh tế chia sẻ, kinh tế tuần hoàn...) và các yêu cầu phát triển bền vững hậu COVID-19; kịp thời tham mưu các giải pháp, cơ chế góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm an sinh xã hội, tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công…

Về thúc đẩy đổi mới sáng tạo, ông Phương cho biết năm 2023, Bộ KH-ĐT đã bước đầu viết nên câu chuyện về đổi mới sáng tạo, dần định hình hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Việt Nam. Trong đó, Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) chính là hạt nhân, là đầu tàu tiên phong.

Ngoài ra, bộ cũng tích cực trong cải cách, hiện đại hóa hành chính, chuyển đổi số trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của bộ, theo đánh giá và công bố của Bộ Thông tin và Truyền thông, bộ xếp thứ 1 trên tổng số 17 bộ, cơ quan ngang bộ về mức độ chuyển đổi số.

Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh việc phát triển hệ tư duy mới, tầm nhìn chiến lược mới về phát triển, phù hợp với thế và lực mới của đất nước, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu thực tiễn đặt ra.

Trong đầu tư công, đã nỗ lực khắc phục bằng được tình trạng đầu tư dàn trải, manh mún, chia cắt, lợi ích cục bộ để tập trung nguồn lực đầu tư các công trình, dự án lớn, đường cao tốc, liên vùng, ven biển… cho đột phá hạ tầng của đất nước.

Cụ thể, đã giảm từ khoảng 60 chương trình mục tiêu giai đoạn 2011-2015 xuống 21 chương trình giai đoạn 2016-2020, đến nay chỉ còn 3 chương trình mục tiêu quốc gia trong giai đoạn 2021-2025. Cắt giảm khoảng 12.000 dự án sử dụng ngân sách Trung ương trong giai đoạn 2016-2020 xuống dưới 5.000 dự án trong giai đoạn 2021-2025. Thực hiện mục tiêu đến năm 2025 có khoảng 3.000 km đường cao tốc và đến năm 2030 có khoảng 5.000 km.

Bộ trưởng cũng nêu, nguy cơ tụt hậu, rơi vào bẫy thu nhập trung bình còn lớn, thách thức già hóa dân số, không tận dụng hết thời cơ "dân số vàng", đặc biệt trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều khó khăn, thách thức, chứa đựng nhiều yếu tố bất định, khó lường.

Ông Dũng cũng trăn trở về việc khai thác và sử dụng hiệu quả các nguồn lực, phát huy vai trò của doanh nghiệp Nhà nước, phát triển doanh nghiệp nội địa; vấn đề thu hút đầu tư nước ngoài trong tình hình mới, quản trị quốc gia; vấn đề phân cấp, phân quyền và công tác phối hợp trong một số lĩnh vực và thúc đẩy liên kết vùng; thể chế phát triển các loại thị trường, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo chưa thực sự trở thành động lực chủ yếu cho phát triển nhanh và bền vững…

Về phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm 2024, Bộ KH-ĐT cho biết sẽ đổi mới tư duy, cách nghĩ, cách làm để bảo đảm thực hiện tốt chức năng tham mưu chiến lược, triển khai nhiều cải cách, đột phá; kiên định mục tiêu ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng gắn với giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế; thúc đẩy nhanh hơn, mạnh mẽ hơn giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm 2024; kiên quyết loại bỏ tình trạng đầu tư dàn trải, lãng phí, kém hiệu quả…

Ngoài ra, đẩy mạnh cải cách hành chính và thủ tục hành chính; tiếp tục tham mưu cắt giảm, đơn giản hóa quy định liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh để tạo điều kiện hỗ trợ doanh nghiệp; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp sáng tạo. Nghiên cứu cơ chế và cụ thể hóa các quy định trong việc hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo…

Cũng phát biểu tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính đánh giá năm 2023, ngành KH-ĐT đã hoàn thành xuất sắc một khối lượng lớn công việc khá toàn diện.

"Vượt qua chính mình là rất khó, nhưng các đồng chí đã làm được và tôi tin chắc sẽ làm tốt hơn nữa", Thủ tướng nói.

Năm 2024, Thủ tướng yêu cầu Bộ KH-ĐT đi đầu trong chuyển đổi số, tạo động lực mạnh mẽ phát triển các ngành, lĩnh vực của nền kinh tế; góp phần tăng năng suất lao động, năng lực cạnh tranh quốc gia; trở thành công cụ quan trọng trong xây dựng một nền kinh tế độc lập, tự chủ, hội nhập ngày càng sâu rộng.

Ngoài ra, tập trung thực hiện hiệu quả, thực chất cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nghiên cứu, tham mưu triển khai, thúc đẩy các mô hình, lĩnh vực kinh tế mới, như bán dẫn, hydrogen, năng lượng tái tạo, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ...

Thủ tướng lưu ý làm tốt nhiệm vụ đào tạo nhân lực chất lượng cao cho ngành bán dẫn. Đồng thời, ông cũng lấy ví dụ rất đáng mừng về việc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã nghiên cứu thành công việc sản xuất vật liệu mới, nhiên liệu mới từ khí CO2.

Thêm nữa, đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia; thúc đẩy cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tăng cường công khai, minh bạch. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, chống cơ chế "xin-cho" đi đôi với phân bổ nguồn lực phù hợp, nâng cao năng lực thực thi và tăng cường kiểm tra, giám sát…