Bóng chuyền nữ Việt Nam: Làm sao trụ ở tốp đầu châu Á?

Đội tuyển BCNVN thua đối thủ rất mạnh Nhật Bản 1-3 (24-26, 21-25, 25-23, 16-25) là kết quả không bất ngờ. Việc vào được vòng bán kết đã là thành tích vượt ngoài mong đợi của BCNVN. Nếu so với trận thua 2-3 của đội tuyển Việt Nam cũng trước Nhật Bản ở giải vô địch châu Á hồi đầu tháng 9 vừa qua, thì lực lượng đối thủ trận này mạnh hơn khi có hai thay đổi quan trọng ở vị trí chuyền hai và chủ công.

Thế nhưng các cô gái bóng chuyền Việt Nam đã để lại ấn tượng đẹp tại ASIAD 19 khi lần thứ hai lội ngược dòng thắng Hàn Quốc 3-2 sau khi bị dẫn 2-0 như đã từng thực hiện rất ngoạn mục ở giải vô địch châu Á.

Thăng hoa mùa bóng 2023

Còn hơn hai tháng nữa mới kết thúc năm 2023, nhưng đội tuyển BCNVN đã có một năm thi đấu bùng nổ. Đặc biệt từ cuối tháng 8 đến đầu tháng 10, lần đầu tiên đội tuyển BCNVN vào đến bán kết giải vô địch châu Á 2023 và ASIAD 19.

Trước đó vào tháng 4 trên sân nhà ở Vĩnh Phúc, các cô gái Việt Nam đã giành chức vô địch Cúp các câu lạc bộ châu Á. Tại giải này, đội Việt Nam thi đấu dưới tên Sport Center 1. Trong trận chung kết, Sport Center 1 đã thắng đội Diamond Food-Fine Chef (Thái Lan) với tỉ số 3-2. Đây là danh hiệu vô địch đầu tiên của BCNVN tại Cúp các câu lạc bộ châu Á. Với chức vô địch này, đội tuyển BCNVN đã giành quyền đại diện châu Á thi đấu Cúp các câu lạc bộ thế giới 2023 do Liên đoàn Bóng chuyền thế giới (FIVB) tổ chức vào tháng 12.2023 tại Trung Quốc.

Hồi tháng 6, khi tham gia giải AVC Challenge Cup 2023 (12 đội tham dự), đội tuyển BCNVN đã đăng quang ngay trong lần đầu tranh tài. Việt Nam đã thắng tuyệt đối các đối thủ với tỉ số cách biệt 3-0 lần lượt trước Mongolia, Uzbekistan ở vòng 1; Iran, Đài Loan (Trung Quốc) ở vòng 2 và Ấn Độ ở bán kết. Chỉ ở trận chung kết gặp đội chủ nhà Indonesia, đội Việt Nam mới thắng sít sao 3-2. Với chức vô địch này, đội Việt Nam được đại diện châu Á tham dự FIVB Challenge Cup 2023 của thế giới tổ chức tại Pháp.

Việt Nam tiếp tục khẳng định tài năng ở giải vô địch châu Á (từ ngày 30.8 đến 6.9) tại Thái Lan. Ở giải này, 14 đội tham dự được chia làm 4 bảng (2 bảng 3 đội và 2 bảng 4 đội). Việt Nam đã đứng đầu bảng C khi thắng Hàn Quốc 3-2, Uzbekistan 3-0, Đài Loan (Trung Quốc) 3-1. Cần biết rằng trên bảng xếp hạng của FIVB, đội tuyển Hàn Quốc đang ở vị trí 35, hơn Việt Nam đến 13 bậc.

Vào vòng 2, Việt Nam chung bảng với Thái Lan, Hàn Quốc và Úc. Việt Nam đã có trận thắng quyết định trước Úc với tỉ số 3-0 và gặp Thái Lan ở trận tranh ngôi đầu bảng. Chưa bao giờ Việt Nam thắng được Thái Lan ở cấp đội tuyển quốc gia, và lần này Việt Nam lại tiếp tục thua Thái Lan 1-3 và gặp Trung Quốc ở bán kết.

Không có bất ngờ xảy ra khi Việt Nam thua Trung Quốc ở bán kết. Trong trận tranh hạng ba sau đó, Việt Nam thua tiếp Nhật Bản và mất suất tham dự vòng chung kết giải vô địch thế giới 2025. Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản giành 3 suất tham dự của châu Á.

Chạnh lòng khi nhìn Thái Lan

Đội tuyển Việt Nam tiến bộ rất nhiều và đã hái quả ngọt trong năm 2023. Thế nhưng khi nhìn qua Thái Lan, đội vô địch châu Á 2023 sau khi thắng Nhật Bản và Trung Quốc cùng tỉ số 3-2 ở bán kết và chung kết, BCNVN không thể không chạnh lòng!

Sự cách biệt giữa BCNVN với Thái Lan không chỉ là thứ hạng của LĐBC thế giới (FIVB) mà còn là trên sân đấu khi đội tuyển BCNVN chưa một lần thắng được Thái Lan. Tại SEA Games 32 vừa tổ chức tại Campuchia hồi tháng 5, Thái Lan đã thắng Việt Nam 3-1 trong trận chung kết và đó cũng là danh hiệu vô địch SEA Games lần thứ 14 liên tiếp của bóng chuyền nữ Thái Lan.

Vậy làm thế nào để rút ngắn được khoảng cách về trình độ, đẳng cấp giữa Việt Nam với Trung Quốc, Nhật Bản, Thái Lan dù hoàn toàn không dễ dàng?

Theo ông Nguyễn Tuấn Kiệt - HLV đội tuyển BCNVN, ở những giải được tổ chức trong nước, ban tổ chức nên cố gắng mời được những đội có trình độ cao. Chất lượng chuyên môn của giải đấu tốt thì đội tuyển Việt Nam mới có nhiều cơ hội cọ xát, qua đó mới học hỏi được kinh nghiệm cũng như bản lĩnh thi đấu.

Những trận thắng bất ngờ ngoạn mục trước Hàn Quốc hay CLB Thái Lan Diamond Food-Fine Chef cùng thành tích tốt trong năm 2023 cho thấy, khi được thi đấu nhiều trước các đối thủ mạnh, đội tuyển Việt Nam sẽ tiến bộ rõ nét.

Để trình độ BCNVN phát triển, các CLB chủ quản không nên giữ quân mà cần tạo điều kiện cho các VĐV của mình ra nước ngoài thi đấu khi có lời mời. Lấy ví dụ Trần Thị Thanh Thúy - VĐV chủ lực của đội tuyển Việt Nam, đã tiến bộ vượt bậc kể từ khi qua Nhật Bản thi đấu. Rõ ràng đội tuyển sẽ mạnh hơn rất nhiều khi có nhiều tuyển thủ thi đấu ở những giải vô địch quốc gia có trình độ cao hơn giải vô địch quốc gia Việt Nam.

Ngoài ra, theo nhận định của ông Trần Đức Phấn, nguyên Tổng cục phó Tổng cục TDTT, người có kinh nghiệm nhiều năm làm Trưởng đoàn Thể thao Việt Nam tại SEA Games, ASIAD, Olympic và cũng từng là Tổng thư ký LĐBC Việt Nam, thì đội tuyển BCNVN rất cần chuyên gia nước ngoài.

Trước đây gần 10 năm, Thái Lan đã mời người Nhật làm huấn luyện viên đội tuyển quốc gia, và kết quả trình độ của họ tiến bộ vượt bậc. Để đội tuyển BCNVN phát triển hơn nữa, chúng ta cũng có thể suy nghĩ về cách làm tương tự. Vấn đề ở đây là làm thế nào có đủ kinh phí để mời những chuyên gia giỏi Nhật Bản?

***

Tóm lại, BCNVN cần có chiến lược chi tiết, đề án rõ ràng với những mục tiêu cụ thể để phát triển hơn nữa, khi đó mới có hy vọng trụ ở tốp đầu châu Á.