Gửi bình luận
Sau 46 năm, Gia Nghĩa đã là thành phố với trên 61.000 dân. Đắk Nông đã phát triển khá hơn và dân số lên đến 622 ngàn người.
46 năm trước, Đại tá Phạm Văn Nghìn, tỉnh trưởng Quảng Đức (chế độ VNCH) lên máy bay trực thăng bay đi Đà Lạt, dân chúng... tuỳ nghi di tản theo đường 8B (nay là QL 28) Gia Nghĩa đi Di Linh tỉnh Lâm Đồng, bỏ lại Gia Nghĩa hoang tàn trống vắng. Chính quyền mới tiếp quản toàn bộ tỉnh Quảng Đức và thủ phủ Gia Nghĩa.
Cũng rất đặc biệt ngày 23.1.1959 Tổng thống VNCH Ngô Đình Diệm ký sắc lệnh số 24 - NV thành lập Quảng Đức. Rồi tháng 2.1976 Quảng Đức được sát nhập vào Đắk Lắk. Đến 1.1.2004, Đắk Nông tái thành lập sau khi tách ra khỏi Đắk Lắk.
Tôi đã có mặt tại Gia Nghĩa tháng 2.1976. Cái thị xã vùng chiến sự nghèo nhỏ không có gì ngoài vài con đường, không có điện lưới, không có nước máy, không có truyền hình và có lẽ chỉ trên dưới 1.000 dân.
Thế mà đã 46 năm trôi qua rồi! Bao thay đổi! Gia Nghĩa đã là thành phố với trên 61.000 dân. Đắk Nông đã phát triển khá hơn và dân số lên đến 622 ngàn người. Tỉnh có diện tích cà phê lớn thứ ba Tây Nguyên chỉ sau Đắk Lắk, Lâm Đồng; có diện tích tiêu lớn nhất nhì cả nước, bơ, mắc ca... nhiều lắm. Đắk Nông là nơi có mỏ bô xit, nhôm lớn thứ ba thế giới với gần 8 tỉ tấn quặng gần như lộ thiên; với các vườn quốc gia khu bảo tồn thiên nhiên: Tà Đùng, Nam Nung, Earobin....
UNESCO sắp công nhận Di sản hang động bazan Buôn Choá Krong-nô là di sản thiên nhiên thế giới; là nơi mà các nhà khảo cổ học đã tìm thấy bộ xương người nguyên thủy hàng chục ngàn năm tuổi; là nơi có hồ thủy điện Đồng Nai ba: Tà Đùng như Hạ Long trên cao nguyên. Đắk Nông còn là thủ phủ của người Mơ Nông với cuộc khởi nghĩa của người anh hùng dân tộc Mơ Nông A Ma Trang Lơn... và quê hương của sử thi Ot Nrong đồ sộ lớn nhất thế giới với trên 700 ngàn câu do nghệ nhân Điểu Câu xã Dakrung diễn tả đã được sưu tầm. Chỉ buồn là Nghệ nhân quá già nên đã mất khi chưa xong dự án mà tôi trực tiếp chỉ đạo sưu tầm và nguyên Phó thủ tướng Phạm Gia Khiêm đồng ý phê duyệt.
Đắk Nông là nơi khó khăn gian khổ và hy sinh với ký ức sốt rét kinh hoàng. Những năm đầu sau 1975, đi lên Buôn Ma Thuột 125 km chỉ có 20 km đường nhựa còn là đường đất mưa lầy nắng bụi đỏ, hai bên chỉ có rừng. Rồi bọn Fulro, bọn Ponpot chặn bắn xe liên tục khiến bao bạn bè anh em hy sinh. Bản thân tôi cũng 2 lần chết hụt. Đắk Nông là mảnh đất nuôi tôi lớn lên, nơi những đứa con tôi sinh ra lớn lên, nơi bố mẹ tôi thương con cháu mà bỏ quê hương vào đây sinh sống bao nhiêu năm. Mẹ tôi đã mất và nằm ở nơi này hàng chục năm... Đắk Nông là mảnh đất mà ai cũng là bạn được vì quá khổ mà yêu thương đùm bọc nhau, mà sống, mà trưởng thành, coi nhau như đồng hương như thân thiết và không ít thành ruột thịt.
“Khi ta ở chỉ là nơi đất ở
Khi ta đi đất đã hoá tâm hồn”.
Cám ơn nhà thơ Chế Lan Viên đã nói hộ chúng tôi những người đã đang ở Đắk Nông - Gia Nghĩa. Chúng tôi hy vọng Đắk Nông phát triển khi có cao tốc và đường sắt đi TP.HCM. Hy vọng Gia Nghĩa sớm thành một Đà Lạt thứ 2 và Phố thị Hoa vàng!
TS Nguyễn Văn Lạng (nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk, nguyên Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ)
.jpg "Kinh tế-xã hội Việt Nam gần đây và triển vọng trong năm nay - Bài 1: Những điểm sáng và thành tựu nổi bật")
