Góc nhìn pháp lý vụ cháy chung cư mini tại Hà Nội

Tại ngõ 29/70 phố Khương Hạ, Q.Thanh Xuân, TP.Hà Nội vừa xảy ra vụ hỏa hoạn nghiêm trọng. Nơi bị cháy là căn nhà 9 tầng, một tum, có nhiều người mắc kẹt bên trong. Theo số liệu mới nhất, 56 người tử vong và 37 người bị thương.

Trao đổi với phóng viên về góc nhìn pháp lý trong vụ việc này, luật sư Nguyễn Văn Đồng (Văn phòng Luật sư Nhân Chính, Đoàn Luật sư Hà Nội) phân tích:

Phụ lục 4 và phụ lục 5 ban hành kèm Nghị định 136/2020/NĐ-CP quy định nhà chung cư cao dưới 5 tầng và có khối tích dưới 5.000m3; nhà tập thể, nhà ở ký túc xá cao dưới 5 tầng và có tổng khối tích dưới 2.500m3; nhà hỗn hợp cao dưới 5 tầng và có tổng khối tích dưới 1.500m3 phải đảm bảo các điều kiện an toàn về phòng cháy chữa cháy (PCCC).

Nhà chung cư, nhà tập thể, nhà ở ký túc xá cao 7 tầng trở lên hoặc có tổng khối tích từ 5.000m3 trở lên; nhà hỗn hợp cao từ 7 tầng trở lên hoặc có tổng khối tích từ 5.000m3 trở lên phải có giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế và văn bản thẩm duyệt thiết kế (nếu có) và văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu về PCCC.

Như vậy, theo ông Đồng, chung cư mini dù cao trên 7 tầng hay dưới 5 tầng đều phải đảm bảo các điều kiện an toàn về PCCC.

Ngoài ra, căn cứ điều 5 Nghị định 136/2020/NĐ-CP về điều kiện an toàn về PCCC, yêu cầu về PCCC với chung cư mini được quy định với nhà chung cư cao dưới 5 tầng và có khối tích dưới 5.000m3; có nội quy, biển báo, biển cấm, sơ đồ/biển chỉ dẫn về PCCC, thoát nạn đúng chuẩn; có phương án chữa cháy đã được phê duyệt.

Hệ thống điện, chống sét, tĩnh điện, thiết bị sử dụng điện, sinh lửa, sinh nhiệt, việc dùng nguồn lửa, nguồn nhiệt đảm bảo an toàn PCCC phải đúng theo tiêu chuẩn; có hệ thống cấp nước, giao thông, thông tin liên lạc phục vụ công tác chữa cháy; hệ thống báo cháy, ngăn cháy, ngăn khói và thoát nạn, phương tiện cứu người đảm bảo đúng tiêu chuẩn.

Theo điều 5 của nghị định trên, phải có sự phân công và quy định nhiệm vụ PCCC. Những người được phân công nhiệm vụ PCCC phải được huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ.

Với nhà chung cư cao 7 tầng trở lên: Ngoài những yêu cầu về PCCC như cho chung cư mini dưới 7 tầng nói trên, chung cư trên 7 tầng còn phải có Giấy chứng nhận thẩm duyệt thiết kế và văn bản thẩm duyệt thiết kế (nếu có) và văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu về PCCC.

“Từ hậu quả vụ cháy và qua diễn biến ban đầu, có thể thấy tại khu vực xảy ra cháy, các quy định về PCCC tại chỗ chưa được đảm bảo. Do đó, chắc chắn cơ quan chức năng sẽ vào cuộc điều tra nguyên nhân vụ cháy, chung cư mini trước khi xảy ra cháy có đảm bảo các quy định về PCCC theo quy định pháp luật không, có đầy đủ trang thiết bị, cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động chữa cháy khi có sự cố hay không?”, ông Đồng nêu.

Trường hợp công trình chung cư mini này đã hoàn thiện và đã được bàn giao không có hệ thống PCCC hoặc hệ thống PCCC không đảm bảo thì trách nhiệm sẽ thuộc về chủ sở hữu công trình chung cư mini này.

Trường hợp có dấu hiệu vi phạm PCCC dẫn tới hậu quả chết người, thiệt hại tài sản lớn thì rất có thể chủ sở hữu công trình và những người liên quan trên sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Vi phạm quy định về PCCC.

Theo luật sư Đồng, để xác định hành vi của một người có vi pháp quy định về PCCC hay không, cần phải đối chiếu giữa hành vi của họ với các quy định cụ thể của pháp luật PCCC của lĩnh vực, khu vực, đối tượng đó. Ví dụ, không thực hiện hoặc thực hiện không đúng, không đầy đủ những quy định của Nhà nước về PCCC.

“Không thực hiện là không làm những quy định của Nhà nước về PCCC mà lẽ ra phải làm. Thực hiện không đúng là tuy có thực hiện nhưng thực hiện không đầy đủ hoặc thực hiện sai các quy định về PCCC”, ông Đồng nêu.

Theo đó, trường hợp hậu quả vụ cháy làm chết 3 người trở lên; gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 3 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên; gây thiệt hại về tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên… thì cá nhân vi phạm sẽ phải đối mặt với khung hình phạt từ 7 năm đến 12 năm, được quy định tại khoản 3, điều 313 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Ngoài ra, người phạm tội còn phải bồi thường thiệt hại cho các nạn nhân bị thương và gia đình các nạn nhân bị thiệt mạng.