Khi việc ‘ngấu nghiến thức ăn’ trở thành hiện tượng văn hóa dị thường

Giữa lúc nỗ lực giảm cân, Becky Beach tìm thấy sự hỗ trợ từ một phong trào kỳ lạ: hàng ngàn video trực tuyến cho thấy hình ảnh những người xa lạ say sưa thưởng thức mì ramen, bánh kẹp thịt, cánh gà, súp hải sản,..

Thể loại video bắt nguồn ở Hàn Quốc, với tên gọi ‘mukbang’, nay đã phổ biến trong khu vực Bắc Mỹ, thậm chí trên toàn thế giới, nhờ sức ảnh hưởng rộng khắp của YouTube, Facebook và Instagram.

“Tôi xem mukbang bất cứ khi nào thèm đồ ngọt hay thực phẩm hại sức khỏe”, Beach - chuyên viên thiết kế sản phẩm cho một công ty quy mô tại Mỹ, chia sẻ. Cô tiết lộ đã giảm được hơn 4.5kg nhờ thói quen xem… 3 video mukbang hằng ngày. “Tôi thấy thỏa mãn khi xem chúng”.

Ashley Cobb, giáo viên dạy toán tại Washington, D.C, bắt đầu hâm mộ làn sóng mukbang sau khi một học sinh lớp 8 ở trường giới thiệu đến cô vài đoạn video.

Cobb nói, mukbang “rất vui”, và cô thấy “dễ chịu” khi chứng kiến người khác “say mê ăn uống”. Cảnh tượng ai đó thích thú tận hưởng bữa ăn hoành tráng khiến Cobb “tạm thời thoát ly đến một không gian khác”. Cô nhận xét, “nó giống việc bạn đọc được cuốn sách hay”.

Những ý kiến phản hồi tích cực như trên là niềm động lực cho một người dựng video mukbang nổi tiếng top đầu tại Mỹ, Bethany Gaskin. Người phụ nữ 44 tuổi, sống ở ngoại ô bang Cincinnati, hiện có 2.2 triệu người đăng kí cho Blovelife - kênh video chuyên về chủ đề mukbang của cô trên YouTube.

Gaskin thu về hơn 1 triệu USD từ tiền quảng cáo, trong khi vui thích tận hưởng món hải sản nhúng sốt, những đĩa sườn nướng size khổng lồ lẫn vô số món ngon ‘bắt mắt’ khác.

Ngôi sao giới giải trí như Cardi B và Amber Rose trở thành follower trên tài khoản Instagram cá nhân của Gaskin, vốn đang có tổng số 1.1 triệu người theo dõi.

“Tôi bắt đầu công việc này bằng một số video nấu ăn”, Gaskin bày tỏ. “Tôi nấu rất khéo, thế nên mọi người muốn thấy tôi ăn những món vừa làm. Tôi cứ ăn mọi thứ tôi thích, theo cách tôi muốn”.

Đối với chỉ trích cho rằng mukbang đang cổ súy cho lối sống “thiếu lành mạnh”, Gaskin phản hồi: “Nếu bạn không thích, bạn có thể không xem”.

Tên gọi ‘mukbang’ là cách nói gọp bởi động từ ‘muk’ (‘ăn uống’) và ‘bang’ (‘ghi hình’) trong tiếng Hàn. Những video mukbang phát sóng trực tiếp lần đầu xuất hiện vào năm 2009 tại Hàn Quốc. Không mất nhiều thời gian để trào lưu gây tranh cãi này cuốn hút lượng khán giả ngày một lớn, và để giới youtuber nhận ra cơ hội ‘làm giàu’.

“Mục đích cốt lõi của mukbang là nhằm minh chứng: ăn uống nên được nhìn như một hoạt động mang tính tương tác xã hội”, Victor Chang, giám đốc marketing chuỗi nhà hàng gà rán Bonchon - Hàn Quốc (thương hiệu thường xuất hiện trong nhiều video mukbang), nhận định. “Mukbang giúp kết nối mọi người qua những bữa ăn ngon, bất kể cách biệt địa lý”.

Hiện tượng văn hóa khác lạ như mukbang, tuy nhiên, không tập trung vào tiêu chí xa xỉ của món ăn. Chang nói: “Trên hết, mukbang gửi gắm thông điệp ‘yêu chiều bản thân’, khi bạn tự tạo cơ hội thưởng thức thức ăn ngon và trò chuyện với người khác”.

Thế nhưng, một số người quay video mukbang hạn chế đối thoại khi thu hình. Trước ống kính, họ sử dụng microphone đặc biệt, ghi rõ âm thanh nhai và nuốt thức ăn. Số còn lại, như Gaskin, không ngại trò chuyện cùng fan hâm mộ. Xem người phụ nữ vóc dáng nhỏ bé say mê tán gẫu, ăn uống trên màn hình YouTube, khán giả như thể đang có cuộc nói chuyện vui vẻ cùng một hàng xóm cạnh nhà.

Gaskin, lớn lên trong nghèo khó tại Chicago, từng là công nhân sản xuất mạch điện. Cuộc sống của cô dần ‘sang trang’ vào tháng 1.2017, khi Gaskin đăng tải video mukbang đầu tiên. Bốn tháng sau, cô bỏ hẳn công việc cũ để sản xuất video toàn thời gian. Về sau, chồng và 2 con trai quyết định cùng Gaskin tham gia trào lưu mukbang, thứ đã đem lại cho cả gia đình hàng loạt hợp đồng quảng cáo sinh lời.

Tiềm năng thu nhập hấp dẫn cũng là yếu tố lôi kéo Nicholas Perry, 27 tuổi, một nghệ sĩ violin, từ bỏ sự nghiệp âm nhạc để ‘theo đuổi’ trào lưu mukbang. Năm 2016, anh bắt đầu đăng tải những video ngắn chia sẻ quá trình ăn chay. Đến nay, đã không còn là ‘tín đồ’ ăn chay, Perry chỉ sản xuất những video mukbang giới thiệu thức ăn nhanh.

“Một người bạn bảo tôi nên thử qua mukbang”, anh chia sẻ. “Ban đầu tôi nghĩ, thật điên rồ, vì sao lại có người sẵn lòng xem tôi ăn gì đó trước máy quay? Thế nhưng, khi video đầu tiên tôi làm đạt 50.000 lượt xem qua vài tuần, mọi người bắt đầu hỏi lúc nào tôi sẽ đăng video tiếp theo”.

Vì phải đối diện vấn đề cân nặng sau mỗi lần ghi hình, Perry cố gắng ‘đốt cháy’ lượng calo dư thừa bằng nhiều bài tập thể dục và lịch ăn uống lành mạnh hơn đằng sau ống kính.

“Tôi chỉ muốn quay mukbang thêm vài năm nữa”, anh nói. “Đây là trào lưu rất không lành mạnh”.

Có nét trái ngược là Brittany Marsicek, 28 tuổi, một vũ công và diễn viên, người thử sức làm video mukbang trong 2 năm gần đây. Thay vì chọn ngồi ở địa điểm cố định, đầy đủ món ngon xếp đặt trước camera, và người ăn “đơn giản là nhồi nhét vào miệng” - như cách cô mô tả, Marsicek quay hình bữa ăn trong xe, thường với thực đơn nóng hổi vừa mua tại một hàng thức ăn nhanh gần đó.

Chuyên gia tâm lý học Michal Strahilevitz, trợ lý giảng dạy chuyên ngành Marketing, đại học Saint Mary, California, cho rằng: mặc dù khái niệm mukbang thoạt nhìn “có vẻ điên rồ”, nhưng “quan sát người khác say mê ăn uống thực chất vẫn lành mạnh hơn là tự bạn ăn uống vô độ”.

Cô lý giải: “Đương nhiên, luôn tồn tại rủi ro về xu hướng bắt chước thói quen ăn uống tiêu cực, khi nó ‘lan tràn’ như một làn sóng văn hóa được sẵn lòng chấp nhận, đặc biệt ở đại bộ phận thanh thiếu niên hiện nay”.

Với những phụ nữ trẻ khao khát giữ dáng như Becky Beach? Ít nhất mukbang là cách để cô đạt đến mục tiêu giảm cân. “Tôi biết nó thật kỳ quặc, nhưng nó hiệu quả với tôi!”

Như Ý (tin, ảnh: AP)