Gửi bình luận
Ý kiến cho rằng việc sử dụng internet, gồm cả các ứng dụng mạng xã hội (MXH) và smartphone, có thể gây hại cho sức khỏe tâm thần đã gây tranh cãi bởi nghiên cứu toàn cầu mới do Viện Internet Oxford công bố hôm 28.11.
Nghiên cứu có tiêu đề "Sức khỏe tâm thần và sức khỏe toàn cầu trong thời đại internet" được thực hiện bởi Andrew Przybylski (giáo sư về hành vi con người và công nghệ tại Viện Internet Oxford) và Matti Vuorre (cộng tác viên nghiên cứu tại Viện Internet Oxford) để phân tích xem việc sử dụng internet có liên quan đến sự thay đổi tình trạng tâm lý của người dùng hay không.
Trong nghiên cứu, Andrew Przybylski và Matti Vuorre đã kiểm tra dữ liệu từ 2,4 triệu người độ tuổi từ 15 đến 89 ở 168 quốc gia về tình trạng sức khỏe tâm lý của họ từ năm 2005 đến 2022. Tuy nhiên, họ nhận thấy có rất ít bằng chứng cho thấy việc sử dụng internet ngày càng tăng liên quan đến tác động tiêu cực với tâm lý.
Andrew Przybylski cho biết trong thông cáo báo chí: "Chúng tôi đã rất nỗ lực tìm kiếm mối liên kết công nghệ và sự ảnh hưởng đến tâm lý nhưng không tìm thấy điều đó".
Các nhà nghiên cứu cũng phân tích dữ liệu về tỷ lệ rối loạn sức khỏe tâm thần như trầm cảm, lo lắng và tự làm hại bản thân ở 200 quốc gia từ năm 2000 đến 2019 so với tỷ lệ sử dụng internet trong thời kỳ đó.
Các nhà nghiên cứu cho biết: “Kết quả của chúng tôi không cung cấp bằng chứng ủng hộ quan điểm rằng internet và các công nghệ được internet hỗ trợ, chẳng hạn như smartphone có khả năng truy cập internet, đang tích cực thúc đẩy hoặc gây tổn hại đến sức khỏe tinh thần hoặc sức khỏe tâm thần trên toàn cầu”.
Andrew Przybylski đề cập thêm trong thông cáo: "Chúng tôi đã kiểm tra tỉ mỉ xem có điều gì đặc biệt về độ tuổi hay giới tính hay không, nhưng không có bằng chứng nào chứng minh quan điểm phổ biến rằng một số nhóm nhất định có nguy cơ cao hơn. Nghiên cứu về tác động của công nghệ internet đang bị đình trệ vì dữ liệu cần thiết nhất được thu thập và giữ kín bởi các hãng công nghệ lẫn nền tảng trực tuyến. Điều quan trọng là nên nghiên cứu chi tiết hơn và có sự minh bạch hơn từ tất cả các bên liên quan, dữ liệu về việc cá nhân sử dụng và tương tác với các công nghệ dựa trên internet”.
Bất chấp những phát hiện này, các công ty truyền thông xã hội vẫn bị chỉ trích những năm gần đây vì góp phần gây ra các vấn đề về sức khỏe tâm thần của giới trẻ.
Theo tờ Wall Street Journal vào năm 2021, một tài liệu nội bộ của Facebook cho biết: "32% cô gái tuổi teen nói rằng họ cảm thấy tồi tệ về cơ thể của mình và Instagram làm tăng cảm giác tiêu cực của họ”.
Một bài thuyết trình nội bộ của Facebook từ năm 2019, mà Wall Street Journal xem, cũng cho biết: "Chúng ta khiến vấn đề về hình ảnh cơ thể trở nên tồi tệ hơn với 1 trong 3 cô gái tuổi teen".
Hồi tháng 10, hàng chục bang ở Mỹ đã kiện Meta Platforms vì cho rằng nền tảng của nó đang gây tổn hại đến sức khỏe tâm thần của giới trẻ và rằng công ty này thiết kế các tính năng khiến họ bị cuốn hút vào nền tảng của mình.
California, New York cùng nhiều bang khác ở Mỹ kiện Meta Platforms vì gây hại cho giới trẻ và góp phần vào cuộc khủng hoảng sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên khi cố ý thiết kế tính năng trên Instagram, Facebook khiến trẻ em nghiện nền tảng của mình.
Đơn kiện của 33 bang trình lên tòa án liên bang California cáo buộc Meta Platforms thường xuyên thu thập dữ liệu trẻ em dưới 13 tuổi mà không có sự cho phép của phụ huynh, vi phạm luật liên bang. Ngoài ra, 9 tổng chưởng lý đệ đơn kiện tại các bang tương ứng, nâng tổng số bang có hành động chống lại Meta Platforms lên con số 41, chưa kể Washington D.C.
Đơn kiện có đoạn: “Meta khai thác các công nghệ mạnh mẽ chưa từng có để lôi kéo, thu hút và cuối cùng gài bẫy thanh thiếu niên. Động cơ của họ là lợi nhuận và để tối đa hóa lợi ích tài chính, Meta liên tục đánh lừa công chúng về nguy cơ khủng khiếp của các nền tảng MXH của mình. Nó che giấu cách thức mà nền tảng này khai thác, thao túng những người dùng dễ bị tổn thương nhất - thanh thiếu niên, trẻ em”.
Vụ kiện đòi bồi thường thiệt hại tài chính và chấm dứt các hoạt động vi phạm pháp luật của Meta Platforms. Letitia James, Tổng chưởng lý New York, tuyên bố trẻ em và trẻ vị thành niên đang phải chịu mức độ sức khỏe tinh thần kém kỷ lục, với các công ty MXH như Meta Platforms có lỗi. “Meta thu lợi từ nỗi đau của trẻ em khi cố tình thiết kế các nền tảng với những tính năng thao túng, khiến các em nghiện nền tảng trong khi hạ thấp lòng tự trọng”, bà nói.
Meta Platforms cho biết đã cung cấp hơn 30 công cụ để hỗ trợ thanh thiếu niên và gia đình, đồng thời bày tỏ sự thất vọng khi bị kiện.
Vụ kiện liên bang này là kết quả của cuộc điều tra do liên minh các tổng chưởng lý lưỡng đảng đến từ California, Florida, Kentucky, Massachusetts, Nebraska, New Jersey, Tennessee và Vermont dẫn đầu.
Trước đó, báo chí Mỹ đưa tin từ nghiên cứu riêng của Meta Platforms cho thấy bản thân công ty biết rõ về tác hại mà Instagram gây ra cho thanh thiếu niên, đặc biệt các bé gái, với sức khỏe tinh thần và hình ảnh cơ thể. Trong đó, 13,5% cô gái tuổi teen nói Instagram làm cho suy nghĩ tự tử tồi tệ hơn và 17% nói MXH này làm cho họ rối loạn ăn uống và xấu đi.
Sau những bài báo đầu tiên của Wall Street Journal, liên minh các hãng tin khác, gồm cả AP, đã công bố những phát hiện riêng dựa trên tài liệu bị rò rỉ từ Frances Haugen (cựu nhân viên Meta Platforms), từng ra làm chứng trước Quốc hội Mỹ và Ủy ban Quốc hội Anh về những gì tìm được.
“Meta đã và đang làm hại trẻ em, trẻ vị thành niên của chúng ta, nuôi dưỡng sự nghiện ngập để kích thích lợi nhuận của công ty”, Rob Bonta - Tổng chưởng lý California tố cáo.
Tại Mỹ và nhiều khu vực khác trên thế giới, việc thanh thiếu niên sử dụng MXH vô cùng phổ biến. Hầu hết trẻ trong độ tuổi 13 - 17 tại Mỹ đều dùng một MXH và khoảng 1/3 nói dùng gần như liên tục, theo Trung tâm nghiên cứu Pew.
Để chấp hành quy định liên bang, các công ty MXH cấm trẻ dưới 13 tuổi đăng ký tài khoản, song trẻ dễ dàng lách luật mà không cần bố mẹ cho phép. Đơn khiếu nại của các bang cho rằng Meta Platforms cố tình vi phạm Đạo luật bảo vệ quyền riêng tư trên mạng của trẻ em khi thu thập dữ liệu của chúng mà không thông báo hay xin phép phụ huynh.
Ngoài hạn chế độ tuổi gia nhập, các biện pháp khác mà những công ty nói trên đang thực hiện để giải quyết những lo ngại về sức khỏe tinh thần trẻ em cũng dễ bị phá vỡ. Chẳng hạn, TikTok gần đây giới thiệu giới hạn thời gian 60 phút cho người dùng dưới 18 tuổi. Song khi đạt giới hạn này, trẻ chỉ cần nhập một mật mã để xem tiếp.
Brian Schwalb, Tổng chưởng lý Washington D.C, không bình luận về việc có xét đến TikTok hay Snapchat không. Hiện tại, họ đang tập trung vào Meta Platforms. “Họ là tệ hại nhất khi nói đến sử dụng công nghệ để "chuốc nghiện" thanh thiếu niên trên MXH, tất cả đều đặt lợi nhuận lên trước con người”, ông nói.
Vào tháng 5, Vivek Murthy (Tổng Y sỹ Mỹ) đã kêu gọi các hãng công nghệ, cha mẹ và người chăm sóc thực hiện hành động ngay lập tức để bảo vệ trẻ em trước những tác hại của MXH.
