Không mở rộng quá mức phạm vi áp dụng Luật Đấu thầu với doanh nghiệp nhà nước

Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 5, sáng 23.6, Quốc hội nghe Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi).

Ông Lê Quang Mạnh cho biết, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội đã thảo luận về dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi). Trên cơ sở ý kiến của đại biểu quốc hội (ĐBQH), Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan soạn thảo và các cơ quan, tổ chức hữu quan nghiên cứu tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật.

Về phạm vi áp dụng Luật Đấu thầu đối với doanh nghiệp nhà nước và dự án sử dụng vốn nhà nước, UBTVQH tiếp thu theo hướng đảm bảo hài hòa giữa yêu cầu nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và quyền tự chủ của doanh nghiệp, không thu hẹp hoặc mở rộng đối tượng quá mức.

“Một mặt, bảo đảm việc đấu thầu mang lại lợi ích kinh tế cho bên mời thầu, mặt khác bảo đảm xây dựng môi trường đầu tư kinh doanh lành mạnh, cạnh tranh, bình đẳng, công khai, minh bạch”, ông Mạnh nói.

Do đó, UBTVQH báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định về phạm vi điều chỉnh của Luật Đấu thầu, bao gồm: Các gói thầu thuộc dự án đầu tư của doanh nghiệp nhà nước theo quy định của Luật Doanh nghiệp và doanh nghiệp do doanh nghiệp nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ như thể hiện tại điểm a khoản 2 điều 2 của dự thảo luật.

Về lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt, UBTVQH nhận thấy Luật Đất đai hiện hành và dự thảo Luật Đất đai đang sửa đổi không quy định việc đấu thầu để lựa chọn nhà đầu tư áp dụng đối với các dự án đầu tư có liên quan đến an ninh, quốc phòng, vì vậy việc quy định về nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt tại dự thảo Luật Đấu thầu là chưa thống nhất với dự thảo của Luật Đất đai.

Ngoài ra, dự thảo luật hiện còn nhiều yếu tố không bảo đảm tính minh bạch, chưa rõ ràng về quy trình, thủ tục, tiềm ẩn nguy cơ có thể bị lợi dụng chính sách, đặc biệt đối với các dự án đầu tư có sử dụng đất để kinh doanh thương mại; hơn nữa, cho đến nay chưa có tiền lệ áp dụng cơ chế này. Vì vậy, UBTVQH xin tiếp thu ý kiến ĐBQH, bỏ quy định về lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt tại khoản 3 điều 34 của dự thảo luật.

Liên quan đến quy định đấu thầu tập trung, mua thuốc, hóa chất, thiết bị y tế, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, ngân sách cho biết UBTVQH đã chỉ đạo cơ quan chủ trì thẩm tra, cơ quan chủ trì soạn thảo phối hợp chặt chẽ với Ủy ban Pháp luật, Ủy ban Xã hội, Bộ Y tế và một số ĐBQH làm việc trong ngành y tế về những nội dung tiếp thu, chỉnh lý liên quan đến lĩnh vực y tế.

Trên cơ sở đó, sẽ rà soát, thống nhất về thuật ngữ sử dụng trong luật; thống nhất quy định về mua sắm tập trung đối với mua thuốc hiếm, thuốc cần mua với số lượng ít; rà soát quy định về lựa chọn nhà thầu cung cấp hóa chất, thiết bị y tế; tiếp thu, bổ sung quy định về thanh toán từ nguồn quỹ bảo hiểm y tế trong trường hợp các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tư nhân không chọn áp dụng quy định của Luật Đấu thầu; chỉnh lý quy định về cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được tự quyết định việc mua sắm trên cơ sở bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả kinh tế và trách nhiệm giải trình; chỉnh lý quy định về ưu đãi trong mua thuốc.

Về áp dụng luật, UBTVQH bỏ quy định liên quan đến các điều ước quốc tế, đồng thời bổ sung chỉnh lý khoản 5 điều 3 để giải quyết vấn đề thực tiễn đặt ra khi đàm phán, ký kết thỏa thuận vay: “Trước khi đàm phán, quyết định ký thỏa thuận vay không phải là điều ước quốc tế có quy định về đấu thầu khác hoặc chưa được quy định tại luật này, Chính phủ trình UBTVQH cho ý kiến”.

Đối với các hành vi bị cấm trong hoạt động đấu thầu, UBTVQH đã chỉnh lý dự thảo luật, thể hiện 9 nhóm hành vi và chỉnh lý các nội dung cụ thể tại điều 16; bổ sung mục đích của hành vi trong quy định cấm hành vi thông thầu; bổ sung quy định cấm hành vi vi phạm pháp luật về an toàn, an ninh mạng nhằm can thiệp, cản trở việc đấu thầu qua mạng.

Về hình thức chỉ định thầu, UBTVQH đã chỉ đạo cơ quan thẩm tra phối hợp với cơ quan soạn thảo rà soát, chỉnh lý theo hướng giảm một số trường hợp chỉ định thầu; rà soát, bổ sung điều 23 của dự thảo luật chỉnh lý, luật hóa một số trường hợp lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt đã được quy định tại Quyết định số 17/2019 của Thủ tướng Chính phủ được áp dụng hình thức chỉ định thầu.

Về quản lý nhà nước trong hoạt động đấu thầu, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, ngân sách Lê Quang Mạnh nêu rõ UBTVQH đã rà soát, chỉnh lý điều 84, điều 85 của dự thảo luật, lược bỏ các quy định để bảo đảm tính thống nhất, sửa 2 điều: Điều 84-Quyền hạn, trách nhiệm của Chính phủ, Thủ tướng chính phủ, và Điều 85-Quyền hạn, trách nhiệm của Bộ Kế hoạch - Đầu tư thành điều 84 mới về “trách nhiệm quản lý nhà nước về đấu thầu”.

Về xử lý tình huống và giải quyết kiến nghị trong đấu thầu, UBTVQH đã rà soát, chỉnh lý quy định tại các điều: từ điều 88 đến điều 94 của dự thảo luật sửa đổi, theo đó, đã chỉnh sửa quy định về trường hợp phát sinh tình huống chưa được quy định trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu, hồ sơ mời thầu (điều 88 mới); quy định về giải quyết kiến nghị trong hoạt động đấu thầu (điều 89 mới).