Kiến nghị giảm hơn 3.700 tỉ đồng bồi thường đối với dự án sân bay Long Thành

Ngày 26.10, Chính phủ đã trình Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành và kéo dài thời gian giải ngân vốn đầu tư công đến hết năm 2024.

3 chỉ tiêu dự án đã thay đổi so với nghị quyết của Quốc hội

Báo với trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong quá trình triển khai, một số nội dung của dự án có thay đổi so với chỉ tiêu đã được Quốc hội thông qua. Vì vậy, Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét, thông qua một số nội dung thay đổi trước khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt theo quy định của Luật Đầu tư công.

Các thay đổi gồm: Giảm tổng mức đầu tư dự án; giảm diện tích đất thu hồi; điều chỉnh thời gian thực hiện dự án đến hết năm 2024; bổ sung nội dung bố trí tái định cư các hộ dân do thu hồi đất để thực hiện đầu tư 2 tuyến giao thông kết nối T1, T2 vào khu dân cư, tái định cư Lộc An - Bình Sơn.

Trên cơ sở quy định của Luật Đầu tư công, UBND tỉnh Đồng Nai đã lập hồ sơ điều chỉnh Báo cáo nghiên cứu khả thi (NCKT), có các tờ trình và các văn bản giải trình điều chỉnh dự án.

Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 192/QĐ-TTg ngày 13.2.2022 thành lập Hội đồng Thẩm định nhà nước để thẩm định điều chỉnh Báo cáo NCKT dự án; Hội đồng Thẩm định nhà nước đã có báo cáo số 2663/BC-HĐTĐNN ngày 7.4.2023 về việc kết quả thẩm định điều chỉnh dự án.

Nội dung điều chỉnh thời gian thực hiện dự án kéo dài thời gian bố trí vốn đến năm 2024 thuộc thẩm quyền của Quốc hội do làm tăng thời gian thực hiện dự án so với một số chỉ tiêu đã được Quốc hội phê duyệt tại khoản 3, diều 1 Nghị quyết 53/2017/QH14, Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét, thông qua để có cơ sở triển khai thực hiện các công việc tiếp theo.

COVID-19, chậm đền bù… khiến dự án chậm tiến độ

Bộ trưởng Thắng cho biết, theo Nghị quyết số 53/2017/QH14 của Quốc hội thì thời gian thực hiện dự án hoàn thành trong năm 2021. Tuy nhiên, tiến độ thực hiện dự án chưa đáp ứng yêu do trong 2 năm 2020, 2021 dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp.

Theo đó, khu vực huyện Long Thành nói riêng và tỉnh Đồng Nai nói chung, nhiều lần phải thực hiện giãn cách xã hội nên việc phối hợp với người dân trong công tác đo đạc, kiểm đếm, lên phương án bồi thường đất gặp rất nhiều khó khăn, bị kéo dài.

Dự án có quy mô khối lượng công việc thực hiện rất lớn, tính phức tạp do quan đến người dân, chế độ, chính sách xã hội..., đòi hỏi phải cẩn trọng, tỉ mỉ và phối hợp của nhiều ban ngành liên quan.

Ngoài ra, nhiều hộ dân bị vướng mắc về giấy tờ đất, cần phải kéo dài thời gian xác minh và gặp nhiều khó khăn trong công tác đền bù.

Đối với các dự án có cấu phần xây dựng: Ngoài các nguyên nhân nêu trên còn do giá cả vật tư, vật liệu tăng cao; nguồn cung ứng sản xuất vật tư, vật liệu bị đứt gãy; lực lượng lao động khan hiếm sau giãn cách đã ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện.

Trong quá trình điều chỉnh dự án, UBND tỉnh Đồng Nai đã kiến nghị, bổ một nội dung ngoài Báo cáo NCKT đã được phê duyệt, dẫn đến phải giải trình nhiều lần với Hội đồng Thẩm định nhà nước, làm kéo dài quá trình điều chỉnh dự án, làm chậm việc báo cáo Quốc hội...

Vì sao kéo dài thời gian giải ngân vốn?

Về lý do kéo dài thời gian giải ngân vốn, tờ trình của Chính phủ nêu rõ do số vốn chưa thực hiện trong giai đoạn đầu tư công trung hạn 2016-2020 và giai đoạn đầu tư công trung hạn 2021-2025 đã bị hủy nên cần được cấp có thẩm quyền kéo dài thời gian bố trí vốn để hoàn thành dự án.

Do đó, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân số thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 và số vốn thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 đến hết ngày 31.12.2024 để tiếp tục thực hiện, hoàn thành dự án và hoàn trả ngân sách địa phương số vốn đã ứng trước cho dự án.

Sau khi được Quốc hội thông qua và được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt điều chỉnh Báo cáo NCKT dự án, UBND tỉnh Đồng Nai mới đủ điều kiện triển khai thực hiện các thủ tục giải ngân và hoàn trả ngân sách địa phương đã tạm ứng để thực hiện.

Theo ông Thắng, việc điều chỉnh thời gian thực hiện dự án đến hết năm 2024 nhằm bảo đảm cơ sở pháp lý để tiếp tục giải ngân đối với khối lượng đã hoàn thành của các dự án thành phần đồng thời chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân còn lại của dự án.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết để có cơ sở triển khai thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư cho dự án, Chính phủ kiến nghị Quốc hội xem xét, thông qua: Kéo dài thời gian thực hiện dự án đến hết năm 2024; kéo dài thời gian giải ngân đối với số vốn thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 và số vốn thuộc kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 đến hết ngày 31.12.2024 để tiếp tục bố trí vốn thực hiện, hoàn thành dự án.

Kiến nghị đưa vào nghị quyết của Quốc hội: “Cho phép kéo dài thời gian thực hiện dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành và giải ngân số vốn 2,5 nghìn đồng (trong đó bao gồm 1,54 nghìn tỉ đồng thuộc kế hoạch vốn năm 2021 và 966 tỉ đồng thuộc kế hoạch vốn năm 2020) đến hết năm 2024”.

Tổng mức đầu tư dự án được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết 53/2017/QH14 là 22.938 tỉ đồng.

Diện tích đất thu hồi là 5.399,35ha. Việc thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được tiến hành một lần và hoàn thành trước năm 2021.

Về thay đổi, theo tờ trình của Chính phủ, giảm tổng mức đầu tư dự án từ 22.938 tỉ đồng xuống 19.207,504 tỉ đồng (giảm 3.730 tỉ đồng).

Giảm diện tích đất thu hồi từ 5.399ha xuống 5.317ha (giảm 82ha). Trong đó, diện tích đất của dự án sân bay Long Thành là 5.000ha; diện tích đất khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn là 284,7ha (tăng 2,35ha); tăng diện tích đất tái lập hạ tầng ngoài ranh giới cảng hàng không 32,65ha.

Giảm không thực hiện đầu tư đối với diện tích đất phân khu 3 - khu dân cư, tái định cư Bình Sơn 97ha và giảm diện tích đất khu nghĩa trang 20ha.