Nghĩ về đại đoàn kết dân tộc

Cuộc chia ly ngay từ buổi bình minh lịch sử dân tộc, có phải là lời nguyền hay định mệnh của dân tộc chúng ta? Ngay từ buổi ban đầu, vợ chồng, cha mẹ, con cái đã phải “chia ly”. Có lẽ vì vậy mà dân tộc ta bao giờ cũng ước mong đoàn tụ, được sống chan hòa bên nhau: “Nhiễu điều phủ lấy giá gương/Người trong một nước phải thương nhau cùng”.

Tinh thần hòa giải, hòa hợp dân tộc

Tối 2.5.1975, hai ngày sau ngày thống nhất đất nước, đại tướng Dương Văn Minh - Tổng thống cuối cùng của chính quyền Sài Gòn và toàn bộ nội các của ông được trao trả tự do. Trong buổi trao trả, ông Trần Văn Trà, Chủ tịch Ủy ban Quân quản thành phố Sài Gòn - Gia Định phát biểu: “Trong cuộc chiến đấu lâu dài này, toàn quân và toàn dân Việt Nam là người chiến thắng… Đây là niềm hãnh diện chung của tất cả nhân dân Việt Nam chúng ta”.

Trước đó, trưa 30.4.1975, phát biểu trực tiếp trên Đài phát thanh Sài Gòn, Thủ tướng cuối cùng của chính quyền Sài Gòn, luật sư Vũ Văn Mẫu nói: “Trong tinh thần hòa giải hòa hợp dân tộc, tôi - Giáo sư Vũ Văn Mẫu, Thủ tướng, kêu gọi tất cả các tầng lớp đồng bào vui vẻ chào mừng ngày hòa bình của dân tộc và trở lại sinh hoạt bình thường. Các nhân viên của các cơ quan hành chính quay trở về vị trí cũ theo sự hướng dẫn của cách mạng”…

Ngay trong buổi lễ trao trả tự do cho nội các Dương Văn Minh, người đứng đầu chế độ Sài Gòn đã phát biểu: “Ngày hôm nay, đại diện cho các anh em có mặt tại đây, tôi nhiệt liệt hoan nghênh sự thành công của Chính phủ cách mạng trong công cuộc vãn hồi hòa bình cho đất nước. Với kỷ nguyên mới này, tôi mong rằng tất cả anh em có mặt tại đây, cũng như các tầng lớp đồng bào, sẽ có dịp đóng góp tích cực cho công cuộc xây dựng đất nước…”.

Trước khi cha Lạc Long Quân và mẹ Âu Cơ chia các con lên rừng xuống biển, cha Lạc Long Quân đã dặn lại rằng "khi nào có việc, gọi cha, cha sẽ trở về". Vậy phải chăng, ngày 30.4.1975 chính là ngày cha Lạc Long Quân đã trở về như theo huyền sử. Cả dân tộc Việt Nam đã cùng ca khúc khải hoàn trong ngày hội non sông thống nhất nối liền một dải từ Bắc chí Nam.

Cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc Việt Nam là chính nghĩa. Một nhà văn nổi tiếng đã từng viết rằng trong thế giới ngày nay, không một dân tộc nào được nhân danh bất cứ điều gì để đặt… dù là một ngón tay út, lên bản đồ của một dân tộc khác.

Mấy mươi năm đấu tranh giải phóng và thống nhất đất nước, đã có bàn tay của các thế lực ngoại bang thò vào đất nước chúng ta. Cho dù thế nào thì tình cảnh hàng triệu gia đình người Việt rơi vào cảnh ngày Bắc, đêm Nam là thật. Đó là nỗi đau lớn của dân tộc Việt Nam.

Bởi vậy, trong mỗi gia đình người Việt đã diễn ra những câu chuyện “cười ra nước mắt” khi có người ở “bên này”, người ở “bên kia”.

Ông Dương Văn Minh là Quốc trưởng và Tổng thống chính quyền Sài Gòn, song em ruột ông lại là sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam.

Ông Trần Văn Hương - Đô trưởng Sài Gòn, Thủ tướng, Phó tổng thống, rồi Tổng thống của chính quyền Sài Gòn, nhưng con trai ông, Trần Văn Dõi lại là sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam. Tác giả Quốc Minh trong một bài viết trên Báo Tuổi Trẻ cho biết, đầu năm 1946, chàng trai Nam Bộ ấy được cử ra miền Bắc để kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược lần thứ 2. Trên đất Bắc, ông trở thành đại đội trưởng công binh tham gia suốt chiến dịch Điện Biên Phủ... Ngày non sông thống nhất ông trở về miền Nam, ông và cha đã “ôm nhau khóc sau 29 năm xa cách. Giọt nước mắt như gột rửa nỗi niềm từng rất nặng nề của người cha là tổng thống chế độ Sài Gòn, con là sĩ quan cộng sản”. Việc đầu tiên mà hai cha con ông thực hiện là đi thăm mộ vợ/mẹ “và ước gì mẹ còn sống để thấy cha con được sum vầy trên quê hương đã thôi cách trở, phân chia”.

Nguyên mẫu của nhân vật Người đẹp Tây Đô trong bộ phim cùng tên là nữ tình báo nổi tiếng: thiếu tá Lâm Thị Phấn. Bà chính là chị ruột trung tướng Lâm Văn Phát của chính quyền Sài Gòn. Ông Mai Văn Bộ, người tham gia trong phái đoàn Việt Nam Dân chủ cộng hòa cho hiệp định Paris 1973 có con trai là thiếu tá quân đội Sài Gòn…

Trong hồi ký Gia đình, bạn bè và đất nước, bà Nguyễn Thị Bình nguyên là Trưởng đoàn đàm phán của Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam đã viết: “Chính sách Việt Nam hoá chiến tranh vô cùng thâm độc của đế quốc Mỹ đã gieo rắc sự chia rẽ và oán thù giữa người Việt Nam với nhau, chúng ta phải thực hiện và thực hiện tốt chính sách hòa hợp dân tộc. Đó cũng là đạo lý của người Việt Nam. Đối với Mỹ, kẻ thù đã gây cho nhân dân ta bao nhiêu đau thương tang tóc, ta đã có thể thực hiện chủ trương “gác lại quá khứ, nhìn về tương lai” thì không có lý do gì mà người trong một nước không thể hòa giải với nhau, thương yêu nhau, đoàn kết với nhau để cùng nhau xây dựng quê hương của mình”.

Vì lợi ích quốc gia, dân tộc

50 năm sau ngày đất nước thống nhất, Việt Nam đã tiến những bước tiến dài trên con đường phồn vinh, hạnh phúc. Những thành quả vĩ đại của đất nước và dân tộc sau 50 năm ngày thống nhất chính là kết tinh từ sức mạnh đoàn kết của cả dân tộc, của cả người Việt Nam ở trong nước và nước ngoài. Những nước đã từng xâm lược Việt Nam, đã từng gây đau thương, tang tóc cho dân tộc ta như Pháp, Nhật, Mỹ đều đã trở thành các đối tác chiến lược toàn diện của Việt Nam.

Thực tiễn đã cho thấy, không chỉ có những chủ trương, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước về hòa hợp, hòa giải dân tộc, mà nhiều nhà lãnh đạo cao cấp của đất nước đã có những phát ngôn và hành động thực sự để hòa giải, hòa hợp dân tộc ở Việt Nam không chỉ là trên giấy tờ, văn bản. Nhiều người hẳn đã biết, vợ và 2 người con của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt chết vì bị máy bay địch ném bom khi trên đường ra chiến khu thăm ông; con trai ông là liệt sĩ. Thế nhưng, hơn 20 năm trước, khi trả lời báo chí, nhắc về cuộc chiến tranh đã lùi xa, ông đã phát biểu: “Nhiều sự kiện khi nhắc lại, có hàng triệu người vui mà cũng có hàng triệu người buồn”.

Cũng trong hồi ký Gia đình, bạn bè và đất nước, bà Nguyễn Thị Bình cho biết ngay trước thời điểm 30.4.1975 một số quốc gia có lợi ích vẫn không muốn cho đất nước ta thống nhất, dân tộc ta đoàn tụ, vẫn muốn chia lìa dân tộc ta. Vậy thì, 50 năm đất nước thống nhất, kẻ thù chung của dân tộc Việt Nam hiện nay là tình trạng tụt hậu về kinh tế, là chủ quyền quốc gia, biển đảo bị đe dọa và uy hiếp, là sự xuống cấp của văn hóa, đạo đức xã hội…

50 năm trước, khi đất nước thống nhất, tướng Trần Văn Trà đã cảm tác: “Ra đi hai bàn tay trắng/Trở về một dải non sông/Trăng xưa, hạc cũ, dòng sông lặng/Mây nước yên bình, thiên mã thăng”.

50 năm đã trôi qua, chắc chắn cả dân tộc Việt Nam, người Việt Nam ở trong nước và nước ngoài sẽ vượt lên những bất đồng để tìm đến điểm tương đồng là vì lợi ích quốc gia, dân tộc. Đó là ý nghĩa lớn nhất kỷ niệm ngày thống nhất non sông.