Nguy cơ ô nhiễm môi trường từ lốp xe điện

Là điểm tiếp xúc duy nhất của ô tô với mặt đường, lốp xe phải hoạt động nhiều hơn. Lốp xe cần bám đường đủ tốt để ô tô tăng tốc, rẽ và phanh mà không bị trượt, nhưng chúng cũng cần giảm lực cản lăn ở mức hợp lý để duy trì hiệu suất nhiên liệu. 

Đối với các nhà sản xuất lốp xe, việc tạo ra một loại lốp hoàn hảo có thể cân bằng giữa hiệu suất và độ bền là một thử thách lớn. Trong những năm gần đây, điều này càng trở nên khó khăn hơn bởi xe điện. 

Do có pin lớn hơn, xe điện thường nặng hơn đáng kể so với xe động cơ đốt trong. Ví dụ, xe e-Golf của hãng Volkswagen nặng hơn khoảng 400kg so với Golf VII chạy bằng xăng. Trọng lượng tăng thêm đó đè lên lốp ô tô, vì vậy xe điện cần lốp chắc chắn hơn. 

Xe điện cũng có xu hướng tạo ra nhiều mô-men xoắn hơn xe động cơ đốt trong, thứ mà lốp xe cần có để có thể chuyển hướng trong vài giây. 

Các nhà sản xuất lốp xe hàng đầu đang nỗ lực cải thiện thiết kế lốp xe và đổi mới các công thức hoá học để đáp ứng nhu cầu của xe điện. Một số thương hiệu đã giới thiệu các sản phẩm dành riêng cho xe chạy bằng pin, trong khi những thương hiệu khác cũng cho biết họ đã điều chỉnh tất cả các loại lốp của mình để hoạt động tốt hơn cho cả xe điện và xe động cơ đốt trong. 

Người phát ngôn của nhà sản xuất lốp xe Continental nói với DW: "Chúng tôi đã tối ưu hoá dải sản phẩn của mình trong một thời gian dài, đặc biệt là tuổi thọ, lực cản lăn và tiếng ồn khi lăn bánh. Đó là những yếu tố đặc biệt có lợi cho xe điện". 

Khi xem xét các tác động của ô tô tới môi trường, điều được quan tâm tới là ô nhiễm không khí ở dạng khí thải thoát ra từ ống xả song lốp xe cũng đóng góp đáng kể.

Theo thời gian lốp xe bị mài mòn, cứ sau mỗi vòng quay, chúng lại rơi ra các hạt nhỏ. Những hạt nhỏ nhất trong số này bay vào không khí, nơi chúng có thể được con người hít vào cơ thể hoặc trôi dạt trên đường để lắng xuống đất gần đó. 

Nick Molden, người sáng lập và Giám đốc điều hành của Emissions Analytics chia sẻ: "Việc sử dụng lốp có lẽ là vấn đề tồi tệ nhất đối với các phương tiện giao thông. Với nhiều loại ô nhiễm khác, bạn có thể ngăn chặn một cách hiệu quả bằng cách sử dụng một số loại lọc hoặc chất xúc tác. Nhưng lốp xe về cơ bản là một hệ thống mở - bạn không thể bọc một chiếc lốp xe."

Các thử nghiệm độc lập trên ô tô để phân tích dữ liệu về khí thải, bao gồm cả lượng khí thải từ ống xả và lốp xe trong thế giới thực cho thấy, ô nhiễm hạt lốp xe đã vượt qua khá nhiều so với lượng khí thải từ ống xả, trung bình một chiếc ô tô mất 4 kg trọng lượng hạt lốp mỗi năm.

“Chúng tôi đo lượng khí thải thoát ra từ ống xả trên đường và chúng tôi cũng làm như vậy khi đo khối lượng lốp xe. Mỗi năm lượng khí thải từ ống xả ngày càng thấp hơn và lượng chất thải từ lốp xe ngày càng tăng vì xe ngày càng nặng hơn", ông Molden nói. 

Một nghiên cứu do Emissions Analytics công bố đã so sánh lượng chất thải từ lốp xe của Tesla Model Y với Kia Niro và nhận thấy rằng lượng khí thải do hao mòn lốp xe của Tesla lớn hơn 26%.

Ô nhiễm hạt lốp xe có hai tác động tiêu cực tới môi trường. Các hạt này trôi vào dòng nước và được phát hiện là một nguồn vi nhựa đáng kể trong đại dương. Ngoài ra, lốp xe có chứa các hợp chất hữu cư do dễ bay hơi (VOC), gây nguy hiểm cho sức khoẻ con người và phản ứng trong khí quyển để tạo ra khói. 

Một hoá chất đặc biệt có trong lốp xe là 6PPD thường được sử dụng để ngăn cho cao su không bị nứt hoặc vỡ. 6PPD có thể hoà tan trong nước, vì vậy nó bị mưa cuốn trôi khỏi đường và chảy ra sông và đại dương, khiến cá có thể chết hàng loạt.

Các nghiên cứu cho thấy 6PPD được hấp thụ bởi các loại thực vật ăn được như rau diếp và hợp chất này còn được tìm thấy trong nước tiểu của con người. 

"Sứ mệnh của ngành lốp xe là đảm bảo một hành trình an toàn, thoải mái và yên tâm, do đó việc bổ sung 6PPD vào cao su làm lốp xe hiện nay là không thể thiếu", nhà sản xuất lốp xe Bridgestone chia sẻ.

Loại bỏ dần các phương tiện chạy bằng nhiên liệu hóa thạch là một điều cần thiết để giảm thiểu biến đổi khí hậu. Nhưng nếu làm như vậy đi kèm với lượng chất thải từ lốp xe ngày càng trầm trọng, thì đó cũng là một vấn đề.

"Giải pháp hiệu quả là lái xe và bán ít xe hơn", nhà hoạt động khí hậu Tadzio Müller nói.

Khi được hỏi liệu việc giảm sử dụng ô tô nói chung có phải là giải pháp tốt nhất đối để giảm tác động môi trường từ lốp xe hay không, ông Molden nói: "Vâng, điều đó sẽ làm giảm lượng chất thải từ lốp xe. Nhưng xét về mặt hoạt động kinh tế bị mất đi, điều đó có đáng không?".

"Tốt hơn hết là tạo ra một cơ chế thị trường để các công ty sản xuất lốp xe đầu tư nhiều và đưa ra các công thức tốt nhất vì lợi ích chung", ông Molden nói và cho biết thêm rằng hiện tại có sự khác biệt gấp 2 - 3 lần về độc tính VOC ở một số loại lốp xe nhất định. Các thương hiệu lốp xe hàng đầu của châu Âu là một trong những thương hiệu tốt nhất trong khi hàng nhập khẩu giá rẻ có xu hướng kém nhất.

Ở cấp độ cá nhân, tránh tăng tốc nhanh và dừng ngay lập tức có thể làm giảm độ mòn của lốp. Người dùng cũng nên sử dụng lốp xe khi hết tuổi thọ vì lốp mới loại bỏ gấp đôi lượng hạt trong vài nghìn km đầu tiên.