Nước hồ thủy điện lớn nhất Bắc Trung Bộ xuống gần mực nước chết

Nhà máy Thủy điện Bản Vẽ được xây dựng trên dòng sông Nậm Nơn tại xã Yên Na, huyện Tương Dương. Đây là thủy điện lớn nhất khu vực Bắc Trung Bộ với dung tích hồ chứa 1,83 tỉ mét khối. Bên cạnh nhiệm vụ phát điện, nhà máy còn có nhiệm vụ cấp nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt cho vùng hạ du.

Theo Công ty Thủy điện Bản Vẽ, ngay từ đầu mùa khô năm 2023, công ty đã chủ động làm việc với Sở NN-PTNT, Chi cục Thủy lợi tỉnh Nghệ An để thống nhất kế hoạch điều tiết cấp nước cho hạ du trên tinh thần đảm bảo hài hòa giữa hai mục tiêu cấp nước và phát điện.

Tính từ đầu năm 2023, Công ty Thủy điện Bản Vẽ đã có 3 đợt xả nước để cung cấp nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt vùng hạ du. Đặc biệt, giai đoạn cuối tháng 4, khi lúa vụ xuân năm 2023 bước vào thời kỳ trổ bông, là một trong những thời kỳ dùng nước cao điểm.

Do ảnh hưởng của El Nino, từ đâu năm đến nay lưu lượng nước về hồ chứa Bản Vẽ rất thấp. Đặc biệt trong hai tháng qua, trên địa bàn Nghệ An diễn ra nhiều đợt nắng nóng gay gắt, nhiệt độ dao động từ 39 đến 42 độ, khiến cuộc sống người dân ở nơi đây gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt cũng như sản xuất nông nghiệp.

Để đảm bảo cấp nước cho người dân gieo trồng vụ hè - thu, ngày 2.6, UBND tỉnh Nghệ An tiếp tục yêu cầu thủy điện Bản Vẽ cấp nước với lưu lượng 200m³/s vào 8 ngày đầu tháng 6. Để tránh lãng phí nước, UBND tỉnh đề nghị các địa phương vùng hạ du cùng người dân tích cực lấy nước để đảm bảo theo đúng thời vụ.

Công ty Thủy điện Bản Vẽ cho biết, dung tích hồ chứa Bản Vẽ hơn 1,8 tỉ mét khối, trong đó dung tích hữu ích từ cao trình 155m - 200m là 1,3 tỉ mét khối nước. Hiện nay, mực nước hồ đang ở mức 159,25m, thấp hơn 19m so với cùng kỳ. Mực nước này chỉ cao hơn 4m so với mực nước chết và dung tích hữu ích còn lại chỉ còn hơn 90 triệu mét khối.

Ông Tạ Hữu Hùng, Giám đốc Công ty Thủy điện Bản Vẽ cho hay, với thời tiết diễn ra cực đoan như hiện tại, khi hồ thủy điện Bản Vẽ tiếp tục xả nước theo chỉ đạo của UBND tỉnh Nghệ An thì sau khoảng 6 - 8 ngày nữa hồ thủy điện Bản Vẽ sẽ về mực nước chết.

Khi hồ chứa về mực nước chết 155m thì nhà máy thủy điện Bản Vẽ chỉ được phát điện với lưu lượng xả bằng lưu lượng về. Theo quy định, chỉ trường hợp đặc biệt do phải đáp ứng an ninh năng lượng mới tiếp tục khai thác hồ dưới mực nước chết. Vì vậy, trong nửa cuối tháng 6 và hết mùa khô, nếu thời tiết tiếp tục nắng nóng cực đoan thì hạ lưu sông Cả sẽ xảy ra hiện tượng thiếu nước cấp cho hạ du và nguy cơ không đáp ứng đủ điện lên hệ thống.

Lượng nước đo được đang đổ về hồ tại thời điểm hiện nay trung bình là 35m³/giây (cùng kỳ năm ngoái là 105m³/giây). Từ đầu mùa nắng nóng tháng 6 năm nay, mực nước thủy điện Bản Vẽ xuống thấp nhất từ khi vận hành nhà máy.

Theo lãnh đạo nhà máy, những năm trước chỉ cần xả 150m³/giây là các trạm bơm dọc sông Lam đều hoạt động. Tuy nhiên, năm nay các nhánh sông chính của sông Lam như sông Nậm Mộ, sông Hiếu cũng hạn nặng nên thủy điện Bản Vẽ phải tăng mức xả lên 200m³/giây thì các trạm bơm mới lấy được nước phục vụ nông nghiệp.

Ông Hùng cũng cho hay, khi thiếu nước ở thượng nguồn thì nguy cơ nước biển xâm nhập vào sâu trong đất liền sẽ ngày càng cao. Nguy cơ này có thể sẽ diễn ra vào cuối tháng 6 nếu thời tiết tiếp tục nắng nóng gay gắt mà không có mưa ở thượng nguồn Sông Cả.

Thủy điện Bản Vẽ được xây dựng trên dòng sông Nậm Nơn tại xã Yên Na, huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An. Đây là thủy điện lớn nhất khu vực Bắc Trung Bộ với công suất lắp máy 320MW, sản lượng điện trung bình năm 1.084 triệu kWh,  dung tích hồ chứa 1,83 tỉ mét khối.

Thủy điện Bản Vẽ có diện tích lưu vực 8.700km², diện tích mặt hồ 45,85km², mực nước dâng bình thường 200m, mực nước chết 155m.

Nhà máy Thủy điện Bản Vẽ là công trình đa mục tiêu với nhiệm vụ chính cắt giảm lũ vào mùa mưa, chống hạn hán vào mùa khô và phát điện đảm bảo an ninh năng lượng cho hệ thống điện quốc gia.