Ông Subianto đắc cử tổng thống Indonesia là tin vui cho ASEAN

Sức lôi cuốn từ việc là Tổng thống Indonesia đầu tiên không xuất thân từ giới tinh hoa quân sự lẫn chính trị giúp ông Widodo nổi tiếng trên toàn cầu. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo này lại chủ yếu giao phó các vấn đề đối ngoại cho cấp dưới. Chỉ đến khi quốc gia vạn đảo giữ chức Chủ tịch G20 năm 2022 và Chủ tịch ASEAN năm 2023 thì ông mới đích thân ra mặt nhiều hơn.

Giới phân tích kỳ vọng ông Subianto - người có quan hệ sâu sắc với nước láng giềng lẫn cường quốc ngoài khu vực - sẽ thể hiện vai trò cá nhân tích cực hơn trong lĩnh vực ngoại giao.

Giám đốc điều hành công ty tư vấn Asialink Business Leigh Howard chỉ ra: “Ông Subianto khi giữ chức Bộ trưởng Quốc phòng luôn ủng hộ chính sách đối ngoại cân bằng và xây dựng quan hệ đối tác với nhiều quốc gia gồm cả các cường quốc châu Á. Lúc tranh cử tổng thống, ông nhấn mạnh phải tăng cường sức mạnh hàng hải để bảo vệ lợi ích nước mình”.

Giới hoạch định chính sách Đông Nam Á cũng thấy yên tâm phần nào vì ông Subianto cam kết duy trì đường lối của Tổng thống Widodo. Một Indonesia ổn định, thịnh vượng đem lại lợi ích cho tất cả.

Một số nhà quan sát còn nhìn ra tiềm năng Indonesia vươn mình nắm giữ vai trò trung tâm ASEAN, tập trung vào loạt vấn đề dai dẳng của khối, chẳng hạn tranh chấp lãnh thổ trên Biển Đông hay khủng hoảng nhân đạo tại Myanmar.

Học giả Andreyka Natalegawa (Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế) nhận định lâu nay chính quyền Tổng thống Widodo luôn cố tránh giữ vai trò trung tâm nên khiến ASEAN thêm mất phương hướng. Ông Subianto đang đứng trước cơ hội lấy lại vị thế dẫn dắt, giúp khối khôi phục tầm quan trọng.

“Subianto có thể ưu tiên về an ninh hàng hải hơn, cũng như khẳng định các quyền của Indonesia tại Biển Đông”, theo ông Natalegawa. Điều này sẽ được xây dựng trên nền tảng do Tổng thống Widodo đặt ra nhân chuyến thăm Manila tháng 1, khi đương kim lãnh đạo cùng người đồng cấp Philippines Ferdinand Marcos Jr thảo luận vấn đề Biển Đông và hợp tác trong khuôn khổ ASEAN. Hai ông nhất trí tăng cường quan hệ quốc phòng cùng hợp tác biên giới.

Giám đốc Howard lưu ý vai trò dẫn dắt ASEAN của tân Tổng thống Subianto sẽ dựa vào khả năng đạt đồng thuận với lãnh đạo các nước thành viên, danh sách vấn đề quốc tế ưu tiên, đặc biệt là đội ngũ ngoại giao Indonesia sắp tới.

Dưới thời Tổng thống Widodo, Ngoại trưởng Indonesia Retno Marsudi hoạt động rất tích cực ở mặt trận đối ngoại. Chỉ trong nửa đầu năm 2023, bà đã chủ trì hơn 60 cuộc họp nhằm giải quyết khủng hoảng nhân đạo Myanmar, nhưng cách tiếp cận bỏ qua chính quyền quân sự khiến nỗ lực chẳng đem lại thành công gì. Số phận của nữ chính trị gia này khi đất nước có nhà lãnh đạo mới vẫn chưa rõ ràng.

Cũng chưa biết Bộ trưởng Điều phối hàng hải và đầu tư Luhut Panjaitan sẽ tiếp tục tại nhiệm hay không. Ông nổi tiếng với vai trò “giải quyết vấn đề”, từng nhận trọng trách mua vắc xin COVID-19, phục hồi hậu đại dịch, thu hút đầu tư cho dự án xây dựng thủ đô mới Nusantara, quản lý quan hệ với Mỹ và với Trung Quốc...