Tuyên bố cho đánh bắt trở lại trên biển miền Trung

Bỏ quên đến những người làm mắm, vá lưới

Tuyên bố này trong hội nghị báo cáo tiến độ kê khai, thống kê thiệt hại do sự cố môi trường và bàn giải pháp chỉ đạo sản xuất thủy sản sau công bố của Bộ TN-MT do Bộ NN-PTNT tổ chức tại Thừa Thiên-Huế sáng cùng ngày.

Tại đây, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT chủ trì cùng lãnh đạo 4 tỉnh Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế và các Bộ: Y tế, Tài chính, VH-TT-DL, LĐ-TB-XH cùng bàn thảo, phân tích những thiệt hại do Formosa xả thải ‘giết chết’ biển miền Trung hồi tháng 4.2016.

Việc quan trọng nhất trong hội nghị này là các địa phương bàn thảo, góp ý, bổ sung để hoàn thiện đề án: Xác định bồi thường thiệt hại và hỗ trợ khắc phục hậu quả, khôi phục sản xuất, chuyển đổi nghề cho người dân bị ảnh hưởng bởi sự cố môi trường.

Trong đó, việc quan trọng nhất là kê khai xác định thiệt hại do sự cố môi trường biển để có kế hoạch hỗ trợ người dân 4 tỉnh. Để phục vụ nhiệm vụ này, Bộ NN-PTNT đã ban hành công văn 6851 hướng dẫn các tỉnh bị thiệt hại tiến hành thống kê.

Tuy nhiên, phần lớn lãnh đạo các tỉnh đều cho rằng, biểu mẫu kê khai của Bộ Nông nghiệp đã bỏ sót quá nhiều đối tượng bị ảnh hưởng bới ‘biển chết’.

Ông Nguyễn VănPhương, Phó chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế cho biết, dù là địa phương tích cực thực hiện việc thống kê sớm nhưng tỉnh vẫn đang gặp khó khăn về xác định đối tượng cũng như một số điểm trong mẫu ban hành của Bộ chưa rõ ràng.

Đồng quan điểm, ông Hà Sỹ Đồng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị nói: “Biểu mẫu kê khai chưa chi tiết và thiếu nhiều đối tượng, chưa có biểu kê khai người lao động liên quan như làm nước mắm, ruốc, may vá lưới... Chưa quy định cụ thể giới hạn khu vực cửa sông như thế nào để xác định đúng đối tượng đánh bắt hải sản”. Ông cũng đề xuất chính sách vay vốn tín dụng để đóng tàu của nhà nước thì nên cho kéo dài hết đến tháng 12.2018 để hỗ trợ ngư dân.

Trong hướng dẫn thống kê đền bù, hỗ trợ này, Bộ NN-PTNT chỉ liệt kê chủ tàu và người lao động trên tàu/thuyền không lắp máy hoặc có lắp máy công suất dưới 90CV (hoạt động gần bờ). Tuy nhiên, nhiều quan chức các tỉnh cho rằng thiệt hại do ảnh hưởng cá chết thì những tàu thuyền đánh bắt xa bờ mới bị nặng nhất về số lượng, sản lượng.

Ông Lê Minh Ngân, Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Bình cho biết địa phương hiện có 1.250 tàu và 10.000 lao động hoạt động trên các tàu có công suất trên 90CV, những đối tượng này cũng thiệt hại rất lớn do đánh bắt về không bán được cá.

Theo chỉ đạo từ Chính phủ, đến 10.9 này các địa phương phối hợp với Bộ NN-PTNT và Bộ Tài chính phải hoàn thiện việc thống kê, áp định mức để thống nhất mức hỗ trợ chung cho các tỉnh, tiến tới việc giải ngân tiền đền bù, hỗ trợ về cho dân. Tuy nhiên cho đến nay các địa phương và ngay cả Bộ Nông nghiệp cũng đang loay hoay chưa có cách làm toàn diện nhất. Hiện những đơn vị này đang rốt ráo cho việc này.

Có thể đánh bắt trở lại

Tại hội nghị, Thứ trưởng Vũ Văn Tám đã tuyên bố: “Đồng ý cho ngư dân (4 tỉnh) khai thác trên các vùng biển bình thường, không phân biệt trong hay ngoài 20 hải lý như trước đây (tháng 5.2016, Bộ đã tham mưu Chính phủ hạn chế đánh bắt trong vùng biển 20 hải lý)”.

“Bộ TN-MT đã công bố biển an toàn thì không có lý gì cấm dân khai thác. Nhưng khuyến cáo ngư dân chưa nên khai thác ở 3 vùng nước xoáy mà bộ TN-MT đã công bố là Sơn Dương (Hà Tĩnh), cửa Nhật Lệ (Quảng Bình), đảo Sơn Chà (Thừa Thiên-Huế). Khi Bộ TN-MT công bố tọa độ chính xác về 3 vùng này thì sẽ hướng dẫn các địa phương chỉ đạo ngư dân”.

“Tuy nhiên, khuyến cáo một số ngư dân hoạt động đánh bắt ở tầng đáy thì chưa nên khai thác, bởi vì không chỉ ATVSTP mà chính một số nhà khoa học được tham khảo nói tầng đáy là nơi tổn thương nhiều nhất, hiện các nguồn lợi đang phục hồi, cá đang nhỏ thì chúng ta phải có thời gian bảo vệ, phục hồi các hệ sinh thái”. Thứ trưởng Tám cho biết đã chỉ đạo Viện Nghiên cứu hải sản công bố các mẫu hải sản ở tầng đáy thuộc 4 tỉnh để gửi cho các địa phương nhằm nắm bắt, kiểm soát và chỉ đạo.

Theo thống kê, hiện còn 3.900 tấn hải sản trong các kho lạnh trên địa bàn 4 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên-Huế.

Ông Hà Sỹ Đồng, Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị đề nghị: “Phải kiểm nghiệm hết hàng tồn đọng ở cả 4 tỉnh, cái nào không nhiễm thì giải quyết luôn, cái nào hỏng thì tiêu hủy và hỗ trợ. Đừng có tình trạng tỉnh làm tỉnh không, phải làm hết hàng loạt”.

Về việc này, Thứ trưởng Vũ Văn Tám cho biết: “Hiện, trách nhiệm công bố ăn cá an toàn hay không là của Bộ Y tế. Bộ NN-PTNT cùng các địa phương sẽ lấy hết mẫu ở các kho lạnh để cho Bộ Y tế phân tích và phân loại, sản phẩm nào an toàn thì tiêu thụ, lô nào không an toàn thì tiêu hủy”.

Ông Tám cũng yêu cầu các địa phương tăng cường giám sát khai thác, lấy mẫu hải sản từ các tàu đánh bắt, ở các cảng cá, trên các chợ liên tục để phân tích và cập nhật về độ an toàn. Ông này cũng đề nghị Bộ Công thương và ngành công thương các tỉnh bị thiệt hại vào cuộc xúc tiến tiêu thụ sản phẩm, đề xuất những chính sách vay vốn cho các chủ kho…

Ông Thứ trưởng khẳng định: “Phải làm sao để người bị thiệt hại trực tiếp và gián tiếp nhận được tiền hỗ trợ sớm nhất. Sang tuần chúng tôi sẽ ban hành văn bản chỉ đạo khai thác, nuôi trồng và làm muối (những lĩnh vực được Bộ nhận định đã an tâm và không còn ảnh hưởng)”.

Lê Đình Dũng