Mỹ cho phép Boeing, Airbus bán máy bay cho Iran

Bộ Tài chính Mỹ vừa cho phép các hãng sản xuất máy bay khổng lồ Airbus và Boeing được bán hàng cho Iran. Quyết định này không chỉ có lợi cho hai công ty mà còn cho cả các chính trị gia Iran, muốn mở rộng tầm ảnh hưởng ra thế giới sau khi những trừng phạt quanh chương trình hạt nhân vừa được gỡ bỏ.

Người phát ngôn của Boeing cho biết vừa ký hợp đồng bán cho hãng hàng không quốc gia Iran Air 80 chiếc máy bay. Còn Airbus thì xác nhận bước đầu bán được 17 chiếc, một phần trong một hợp đồng lớn hơn lên đến 118 chiếc.

Đèn xanh đã bật cho phép Iran, một quốc gia 80 triệu dân, làm mới lại đội máy bay đã quá cũ và những máy bay secondhand được mua lại từ những nước khác. Trong vòng 4 thập niên qua, hàng trăm người Iran đã chết trong những vụ tai nạn máy bay bởi lỗi vận hành và bảo trì kém.

“Kể từ hôm nay, chúng ta sẽ có những chiếc máy bay an toàn”, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã phát biểu trong một cuộc họp với đại diện6 cường quốc, trong đó có Mỹ.

Theo thỏa thuận này, Iran từ bỏ chương trình hạt nhân để đổi lấy việc gỡ bỏ lệnh trừng phạt từ các nước phương Tây. Kể từ khi chấm dứt trừng phạt, Iran đã tăng cường xuất khẩu dầu, nhưng vẫn chưa ký được những thỏa thuận lớn với phương Tây bởi những hạn chế trong thanh toán quốc tế vẫn chưa được gỡ bỏ hoàn toàn.

Trong khi Mỹ đã nới lỏng nhiều trừng phạt đối với Iran thì nước này vẫn yêu cầu các nhà sản xuất không được bán cho Iran những sản phẩm có những thiết bị được sản xuất tại Mỹ. Và Airbus, mặc dù là một thương hiệu của châu Âu nhưng có đến 40% các thiết bị loạimáy bay nàyđược mua từ Mỹ.

Các chuyên gia cho rằng quyết định của Bộ Tài chính Mỹ phản ánh nỗ lực của chính quyền Tổng thống Obama trong việc hỗ trợ Tổng thống Iran Rouhani cải thiện kinh tế sau khi từ bỏ chương trình hạt nhân.

“Mặc dù còn nhiều thách thức trong quan hệ nhưng Mỹ rất quan tâm đến những cam kết với Iran. Đây là một thắng lợi cho ông Rouhani, vì ông cần chứng tỏ cho người Iran thấy rằng việc từ bỏ hạt nhân giúp cải thiện đời sống của người dân”, ông Cliff Kupchan – Chủ tịch Eurasia Group chuyên về tư vấn chính trị tại Mỹ phát biểu.

Người phát ngôn của Boeing cho biết công ty đang hy vọng bán được 46 chiếc máy bay thân nhỏ 737s, 30 chiếc máy bay thân rộng 777s và 4 chiếc 747s.Còn người phát ngôn của Airbus tại Toulouse (Pháp) xác nhận hợp đồng với Iran bao gồm 118 chiếc từ loại thân nhỏ A555 cho đến loại thân rộng A380.

Vẫn còn một câu hỏi đặt ra là làm sao Iran có tiền chi trả cho những hợp đồng này. Sau nhiều năm bị trừng phạt và giá dầu giảm, ngân khố của Iran dường như trống rỗng. Các tổ chức tín dụng quốc tế thì chưa sẵn sàng vào cuộc. Nhiều ngân hàng lớn tỏ ra e ngại bởi điều kiện thanh toán với Iran vẫn còn bị ràng buộc do Mỹ chưa gỡ bỏ hoàn toàn trừng phạt và vẫn xếp Iran là một quốc gia tài trợ cho khủng bố.

Tuy nhiên, thông tin này vẫn làm nức lòng những người trong cuộc. “Đây quả là thông tin tốt lành. Điều đó có nghĩa là những hành khách Iran đi lại bằng đường hàng không sẽ được an toàn hơn”, một phi công cho biết.

Một cơ trưởng khác vui mừng nhận định: “Tổng cộng, chúng tôi cần khoảng 500 chiếc máy bay mới để tái cơ cấu ngành hàng không Iran. Và tôi hết sức vui mừng trước thông tin này”.

Kim Vân