Shimon Peres-Người thúc đẩy hòa bình Israel-Palestine đã từ trần

Hãng tin BBC đưa tin ông Shimon Peres, người từng 2 lần giữ chức thủ tướng Israel và đoạt giải Nobel Hòa bình năm 1994, đã từ trần ở tuổi 93 vào ngày 28.9 trong bệnh viện ở Tel Aviv (Israel).

Cách đây 2 tuần, ngày 13.9ông Peres đã lêncơn đột quỵ nặng và phải nhập viện để được chăm sóc đặc biệt. Sau đó, mặc dù có dấu hiệu hồi phục nhưng sức khỏe của ôngđột ngột xấu đi vào ngày 27.9.

Ông Peres (sinh năm 1923 tại Ba Lan) được xem là một trong những người cuối cùng còn lại thuộc thế hệ các nhàchính trị từng chứng kiến sự ra đời của đất nước Israel vào năm 1948.

Khi mới bắt đầu tham gia chính trị, ông Peres được giao nhiệm vụ thương lượng với các quốc gia lớn để cung cấp vũ khí cho đất nướcIsrael mới được thành lập.

Trong giai đoạn ban đầu của sự nghiệp chính trị, ông đãủng hộ chính sách xây dựng cáckhu định cư của người Israel tại Bờ Tây, xâm lấn vào nơi có nhiều người Palestine đang sinh sống. Tuy nhiên sau đó, ông lại trở thành người tiên phong trong nỗ lực thúc đẩy tiến trình hòa bình giữa Israel và Palestine.

Ông là một trong những nhân tố chủ chốt đã giúp Israel và Palestine đạt được thỏa thuận hòa bình Oslo (lần thứ nhất) vào năm 1993. Đây là thỏa thuận đầu tiên được 2 nước ký kết, trong đó nhấn mạnh Israel và Palestine nỗ lựcchung sống trong hòa bình.

Thỏa thuận lịch sử này cũng giúp cho ông Peres đoạt giải Nobel Hòa bình năm 1994 cùng với ông Yasser Arafat (cố tổng thốngPalestine) và ôngYitzhak Rabin (cố thủ tướngIsrael).

Theo BBC, ông Peres từng nhận xét người Palestine là “cácláng giềng gần nhất” của Israel và có thể 2 bên sẽ trở thành “những người bạn thân nhất” trong tương lai.

Ông Shimon Peres (giữa) cùng ông Yasser Arafat (trái) và cựu Thủ tướngitzhak Rabin tại lễ trao giải Nobel Hòa bình năm 1994 - Ảnh: AFP

Tổng thống Obama trong một thông cáo đã gọi ông Shimon Peres là “người bạn thân thiết”. Ông Obamanhận xét: “Ông ấy được dẫn dắt bởi nguồn cảm hứng xuất phát từ nhân phẩm của con người và sự tiến bộ. Ông biết rõ rằng những người có thiện chí sẽ có thể cùng nhau bước đến tương lai”.

Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon nhận xétông Peres đã làm việc không mệt mỏi để cố gắngtìm giải pháp cho quan hệIsrael-Palestine, và giúp cho người dân Israel “có thể sống trong an toàn và hài hòa với người Palestines cũng như với các nước kháctrong khu vực”.

Trước tin ông Peres qua đời, Tổng thống Pháp viết trên Facebook rằng Israel đã mất đi một nhàchính trị lỗi lạc và một người bảo vệ hòa bình. Ông Hollande viết: “Dưới mắt của thế giới, ông Peres là Israel”.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu thể hiện “lòng nuối tiếc sâu sắc trước sự ra đi của một người được cả quốc gia yêu mến”.

Con trai của vị cựu thủ tướng là Chemi Peres nói về cha mình: “Cha tôi đã phụng sự người Do Thái từ trước cả khi chúng ta có được quốc gia của riêng mình. Ông ấy đã làm việc không biết mệt mỏi vì đất nước Israel kể từ ngày đầu tiên lập quốc”.

Cho đến lúccao tuổi ôngShimon Peres vẫntiếp tụctích cực tham gia vào công việc chính trị của Israel. Tổ chức phi chính phủ Trung tâm Hòa bình Peres được ông thành lập vào năm 1996 có mục đích thúc đẩy mối quan hệ giữa Israel và Palestine. Năm 2013, ông từng tuyên bố: “Không có lựa chọn nào khác ngoài hòa bình. Chiến tranh là điều vô nghĩa”.

Ngoài 2 lần giữ chức thủ tướng, ông Peres còn từng là tổng thống, bộ trưởng Quốc phòng, ngoại trưởng và đứng đầu nhiều bộ ngành khác trong chính quyền Israel.

Đám tang ông Shimon Peres sẽ được tổ chức vào ngày 30.9. Theo báo The Jerusalem Post, nhiều nhàlãnh đạo các quốc gia trên thế giới dự định sẽ đến Israel để tham dự lễtang, trong đócóTổng thống Obama, Thái tử Charles, bà Hillary Clinton.

Tuấn Anh