‘Xử lý thế nào khi tài sản nhà nước thành tài sản một số người?’

Tại cuộc họpcho ý kiến vào dự thảo Nghị địnhchuyển doanh nghiệp nhà nước (DNNN) thành công ty cổ phần do Bộ Tài chính soạn thảo vừa diễn ra, Bộ Tài chính cho rằng, trong quá trình cổ phần hóa (CPH), tỷ lệ cổ phần Nhà nước còn nắm giữ ở nhiều DN vẫn cao;thời gian CPH kéo dài; cơ chế bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược còn bất cập do nhà đầu tư chiến lược phải cam kết cung cấp nhiều nguồn lực nhưng bị hạn chế bán cổ phiếu trong vòng 5 năm; chưa có quy định xử lý nhà đầu tư chiến lược làm sai cam kết...

Do đó, Bộ Tài chính đề nghịcần phải có cơ chế hướng dẫn hoàn chỉnh, phù hợp nhằm xử lý dứt điểm các tồn tại về tài chính trước khi xác định giá trị DN. Đồng thời, Chính phủ cần ban hành nghị định mới quy định việc chuyển DNNN thành công ty cổ phần thay cho Nghị định 59…

Phát biểutại buổi làm việc, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị Bộ Tài chính làm rõ căn cứ pháp lý để sửa đổi, bổ sung các quy định chuyển DNNN thành công ty cổ phần, trong đó xử lý hiệu quả các bất cập hiện nay của quá trình này.

Theo Phó thủ tướng, trước mắt dự thảo cần bám sát các quy định về CPH ở các luật như Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư tại DN, Luật Đất đai (sửa đổi), đồng thời những vấn đề mới thì bảo đảm không được trái Hiến pháp.

Trong quá trình CPH, không để quyền lợi Nhà nước bị xâm phạm, thất thoát tài sản, vốn, nhất là trong bối cảnh dư luận xã hội đang bức xúc việc định giá tài sản DNNN có vấn đề.

Phó thủ tướng nhấn mạnh, nguyên tắc là phải tính đúng, tính đủ tài sản hữu hình, vô hình vào giá trị DN, như việc tìm cách tính thương hiệu, lợi thế thương mại, phát minh sáng chế, cải tiến kỹ thuật, định giá đất đai… Bên cạnh đó, các bộ, ngành cần nghiên cứu trường hợp DN sau CPH đề nghị chuyển mục đích sử dụng đất thì tính toán áp thuế ra sao?

Về phương pháp tính, Phó thủ tướng đề nghị ngoài phương pháp định giá tài sản thì Bộ Tài chính sử dụng thêm phương pháp dòng tiền chiết khấu để tính toán linh hoạt giá trị tài sản gắn liền với DN.

“Xử lý như thế nào với trường hợp CPH thành tư nhân hóa, tài sản nhà nước thành tài sản cá nhân một số ít người? Có câu chuyện xác định được cổ đông chiến lược nhưng khi bán cổ phần phổ thông thì không ai mua, nhưng sau đó có cổ đông chiến lược lại mua hết thì có cấm đoán việc này không?”, Phó thủ tướng đặt vấn đề và yêu cầuphải tăng cường tính minh bạch trong xây dựng, ban hành các kế hoạch CPH DNNN.

Về nhà đầu tư chiến lược, Phó thủ tướng yêu cầu trước hết phải có tư cách pháp nhân, có ngành nghề kinh doanh phù hợp với chiến lược phát triển DN khi được duyết kế hoạch CPH và cuối cùng mới là vốn, chứ không nên quan niệm “có tiền là làm được tất”.

“Nếu nhà đầu tư khác ngành nghề thì phải có cam kết hợp tác với một đối tác chuyên nghiệp trong lĩnh vực hoạt động chính của DN. Đồng thời dự thảo cũng phải ghi rõ lĩnh vực nào, trường hợp nào thì cần nhà đầu tư chiến lược, tiêu chuẩn của nhà đầu tư chiến lược, cam kết của nhà đầu tư chiến lược”, Phó thủ tướng nói.

Do đó, theo Phó thủ tướng, cần phải phân loại cổ phiếu (dành cho nhà đầu tư chiến lược, người lao động và Nhà nước) theo Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước đầu tư vào DN đi liền với quyền và nghĩa vụ của các bên trong sở hữu cổ phần, cổ phiếu của DNNN sau CPH. Đồng thời phải nâng cao hiệu quả quản trị doanh nghiệp và bảo vệ Nhà nước trong một số trường hợp quan trọng.

Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cũng cho rằng dự thảo Nghị định vẫn chưa đề cập đến việc giải quyết các vấn đề tồn tại trước và sau CPH DNNN về tài chính, pháp lý, niêm yết trên thị trường chứng khoán. Điều này phải chú trọng để tránh chuyện DN sau khi CPH vẫn đòi Nhà nước giải quyết các vấn đề về sắp xếp lao động dôi dư, xử lý tài sản lúc CPH còn tồn đọng...; đề nghị tập trung quản lý nguồn thu từ CPH DNNN tránh để tràn lan nhiều quỹ như hiện nay.

“Nghị định ban hành phải khắc phục được những bất cập, sơ hở nhưng không đượcđặt thêm thủ tục hành chính vô lý, rắc rối làm cản trở quá trình sắp xếp đổi mới DNNN, nâng cao hiệu quả hoạt động DN, bảo đảm công khai minh bạch”, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ nêu yêu cầu và đề nghị Bộ Tài chính tiếp tục chuẩn bị hồ sơ xây dựng Nghị định theo trình tự Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Trí Lâm