Cơ quan điều tra, Viện KSND H.Cẩm Mỹ sai phạm trong điều tra, truy tố, đình chỉ vụ án

Tóm tắt hồ sơ vụ án: Khởi tố, bắt tạm giam, đình chỉ vụ án

Cuối năm 2007, vợ chồng ông Tô Văn Nho và bà Trần Thị Hạnh nhờ bà Nguyễn Thị Kim Lý vay ngân hàng số tiền 50.000.000 đồng (năm mươi triệu đồng) và đưa giấy chứng nhận quyền sử dụng (CNQSD) đất số K123803 do ông Nho đứng tên, thì được bà Lý đồng ý.

Ngày 27.12.2007, bà Lý gọi ông Nho và bà Hạnh đến phòng công chứng số 4 H.Long Thành để làm thủ tục vay vốn. Tại đây, bà Lý hướng dẫn vợ chồng ông Nho ký xác nhận vào một số giấy tờ để vay tiền và giao giấy CNQSD đất cho Lý, nhưng không hề biết thực chất những giấy tờ ấy là hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ ông Nho sang cho Trần Đình Hòa. Tất cả quá trình này đều có mặt công chứng viên Trần Đình Khương.

Sau khi có hợp đồng chuyển nhượng đã công chứng, ông Hòa mang đến Ngân hàng TMCP Quân đội để vay tiền nhưng không được chấp nhận vì bắt buộc giấy CNQSD đất phải đứng tên Hòa thì mới được vay. Do đó, Hòa nói Lý làm thủ tục sang tên quyền sử dụng đất của ông Nho sang cho Hòa đứng tên và hứa sau này sẽ trả lại cho ông Nho thì được Lý đồng ý.

Để thực hiện mục đích này, Lý đã tìm gặp Hoàng Kim Sơn (ngụ ấp 1, xã Xuân Tây, H.Cẩm Mỹ, Đồng Nai) nhờ Sơn làm thủ tục chuyển nhượng, cấp giấy CNQSD đất của ông Nho cho Hòa với số tiền thỏa thuận là 20.000.000 đồng (hai mươi triệu đồng).

Ngày 24.3.2008, ông Sơn mang toàn bộ hồ sơ có được từ Lý đến UBND xã Xuân Bảo để làm thủ tục chứng thực. Vì Sơn là người quen biết, cũng là hàng xóm lâu năm và nhận thấy hồ sơ đã có đầy đủ các giấy tờ liên quan, nên Trần Bá Đại (cán bộ địa chính xã) và Võ Văn Bảy (Chủ tịch xã) xác nhận hồ sơ. Sau đó, Sơn đến Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất H.Cẩm Mỹ làm thủ tục và được UBND H.Cẩm Mỹ cấp giấy CNQSD đất mang tên Trần Đình Hòa đứng tên người sử dụng thửa đất của ông Nho. Có giấy CNQSD đất do chính mình đứng tên, Hòa mang đến Ngân hàng TMCP Quân đội chi nhánh Biên Hòa thế chấp để vay 500.000.000 đồng (năm trăm triệu đồng).

Đầu năm 2010, ông Nho mang 50.000.000 đồng đến trả cho Lý thì mới biết, giấy CNQSD đất của mình đã được chuyển nhượng cho Hòa, nên làm đơn trình cáo Cơ quan Cảnh sát điều tra – Công an (CQĐT) H.Cẩm Mỹ.

Ngày 26.4.2013, Cơ quan điều tra (CQĐT) H.Cẩm Mỹ ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, quyết định khởi tố và bắt tạm giam đối với Nguyễn Thị Kim Lý và Trần Đình Hòa để điều tra về tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” quy định tại điều 139 BLHS. Ngày 30.7.2013, CQĐT H.Cẩm Mỹ ra quyết định khởi tố đối với Võ Văn Bảy và Trần Bá Đại về tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Ngày 25.10.2013, khi anh Trần Bá Đại đang là công chức địa chính, Đại biểu Hội đồng nhân dân xã Xuân Tây (H.Cẩm Mỹ) thì CQĐT H.Cẩm Mỹ bất ngờ khởi tố và bắt tạm giam 2 tháng rưỡi để điều tra tội danh "Lợi dụng chức vụ quyền hạn khi thi hành công vụ" ngay tại UBND xã Xuân Tây.

Ngày 22.7.2014, Tòa án nhân dân (TAND) huyện Cẩm Mỹ tuyên anh Đại và ông Bảy phạm tội "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng". Ngày 21.1.2015, TAND tỉnh Đồng Nai quyết định hủy toàn bộ bản án sơ thẩm số 34/2014/HSST (22.7.2014) của TAND H.Cẩm Mỹ và giao hồ sơ vụ án về cho Viện KSND H.Cẩm Mỹ giải quyết theo thủ tục chung.

Ngày 7.7.2016, Viện KSND H.Cẩm Mỹ ra quyết định đình chỉ vụ án số 279/QĐ-VKS, căn cứ khoản 1 Điều 25 của Bộ luật Hình sự miễn trách nhiệm hình sự đối với Trần Bá Đại, Võ Văn Bảy và các bị can khác.

Sai phạmcủa CQĐT, Viện KSND H. Cẩm Mỹ

Sau khi cơ quan có thẩm quyền giải quyết đơn thư kêu oan của anh Trần Bá Đại và ông Võ Văn Bảy là Viện KSND tỉnh Đồng Nai khẳng định, Viện KSND H.Cẩm mỹ đã làm đúng và việc kêu oan của anh Đại và ông Bảy là không có sơ sở,anh Đại và ông Bảy tiếp tục gửi đơn thư kêu oan lênĐoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Đồng Nai thì nhiều điều mới được hé lộ.

Ngày 14.6.2017 vừa qua, Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai đã raKết luận giám sát số 73/KLGS-ĐĐBQH, do Phó trưởng Đoàn giám sát Bùi Xuân Thống ký, kết luận nêu rõ các vi phạm pháp luật của CQĐT, Viện KSND H.Cẩm Mỹ trong việc điều tra, truy tố, xét xử vụ án. Kết luận này đã mang lại tia hy vọng cho hành trình kêu oan của anh Đại và ông Bảy.

Cụ thể, Kết luận giám sát nêu rõ:

"Vụ việc được ông Tô Văn Nho trình báo, tố giác đến CQĐT từ đầu năm 2010, đến ngày 9.4.2012 CQĐT H. Cẩm Mỹ mới khởi tố vụ án là vi phạm thời hạn quy định về giải quyết tin báo tội phạm được quy định tại khoản 2, Điều 103 của BLTTHS năm 2003.

Ngày 26.4.2013, CQĐT tiếp tục ra quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội “lừa đảo chiếm đoạt tài sản” và ngày 30.7.2013 ra quyết định khởi tố bổ sung vụ án về tội “thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”. Ngày 10.2.2014, CQĐT H.Cẩm Mỹ ban hành kết luận điều tra vụ án. Ngày 26.3.2014, Viện KSND H.Cẩm Mỹ ra cáo trạng và chuyển hồ sơ cho Tòa án nhân dân (TAND) H.Cẩm Mỹ. Như vậy CQĐT và Viện KSND H.Cẩm Mỹ vi phạm thời hạn điều tra và truy tố được quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 121 của BLTTHS năm 2003.

Ngày 22.7.2014, TAND H.Cẩm Mỹ xét xử sơ thẩm, ngày 21.1.2015 TAND tỉnh Đồng Nai mới xét xử phúc thẩm là vi phạm thời hạn chuẩn bị xét xử được quy định tại Điều 242 BLTTHS năm 2003".

Ngoài ra, Kết luận giám sát của Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Naicòn nêu rõ: "Viện KSND H.Cẩm Mỹ ban hành quyết định việc đình chỉ vụ án và miễn trách nhiệm hình sự đối với các bị can theo quy định tại khoản 1, Điều 25 Bộ Luật hình sự năm 1999 là không đúng quy định của pháp luật. Bởi lẽ, khoản 1, Điều 25 quy định: Người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự nếu khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử do chuyển biến của tình hình mà hành vi tội phạm hoặc người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội”.

Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai kiến nghị Viện KSND tỉnh Đồng Nai ban hành các quyết định hủy các quyết định 276, 277, 278, 279, 280/QĐ-VKS ngày 6.7.2016 của Viện KSND H.Cẩm Mỹ. Viện KSND tỉnh Đồng Nai phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp tục xử lý vụ án đúng pháp luật, không làm oan người vô tội, không bỏ lọt tội phạm; thông báo kết quả giải quyết cho Đoàn ĐBQH tỉnh theo quy định của pháp luật.

CQĐT, Viện KSND H.Cẩm Mỹ không những vi phạm trong điều tra, truy tố, xét xử mà còn đình chỉ vụ án sai quy định pháp luậtnhư vậy thì có bị xử lý hay không?. Và xử lý như thế nào?

Viện KSND H. Cẩm Mỹ “lách luật” để “phủi bỏ” trách nhiệm bồi thường oan sai

Trao đổi với luật sư Phạm Công Út, Giám đốc Công ty Luật TNHH một thành viên Phạm Nghiêm về vụ việc, chúng tôi được luật sư cho biết:

Sự việc này, ông Tô Văn Nho trình báo, tố giác từ năm 2010, nhưng đến ngày 25.10.2013, CQĐT mới thực hiện lệnh bắt giam anh Trần Bá Đại ngay tại cơ quan đang công tác,thì có thể hiểu việc bắt tạm giam anh Đại tại thời điểm đó không phải là bắt quả tang đang phạm tội, cũng không rơi vào trường hợp phải bắt khẩn cấp. Do đó, khi thực hiện bắt giữ anh Đại, CQĐT buộc phải thi hành theo Luật Tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân quy định(?!).

Về quyết định đình chỉ vụ án của Viện KSND H.Cẩm Mỹ, thì trong quyết định đã nêu anh Trần Bá Đại và ông Võ Văn Bảy không có hành vi phạm tội, thì nghĩa là họ hoàn toàn vô tội. Nhưng quyết định đình chỉ vụ án lại áp dụng khoản 1 điều 25 Bộ luật Hình sự là không đúng quy định của pháp luật. Bởi lẽ, khoản 1, Điều 25 quy định “Người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự nếu khi tiến hành điều tra, truy tố hoặc xét xử do chuyển biến của tình hình mà hành vi tội phạm hoặc người phạm tội không còn nguy hiểm cho xã hội”. Việc này, Viện KSND H.Cẩm Mỹ phải làm rõ trong quyết địnhlà chuyển biến của tình hình xã hội hay không còn nguy hiểm cho xã hội như thế nào? Nhưng trong quyết địnhđã ban hành lại không hề nói rõ điều này!

Đình chỉ vụ án, miễn trách nhiệm hình sự như vậy là trái pháp luật, xâm hại trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của anh Trần Bá Đại và ông Võ Văn Bảy. Đồng thời không đảm báo tính công bằng đối với anh Đại và ông Bảy, vì trong hai trường hợp được quy định tại khoản 1 Điều 25 thì anh Đại và ông Bảy hoàn toàn không rơi vào trường hợp nào.

Lẽ ra, trong quyết định đình chỉ vụ án của Viện KSND huyện Cẩm Mỹ đã xác định hành vi không cấu thành tội, không thực hiện hành vi phạm tội thì khi đình chỉ vụ án sẽ rơi vào trường hợp khoản 2 Điều 107 BLTTHS, phải bồi thường, kèm theo xin lỗi. Không được áp dụng khoản 1 điều 25 Bộ luật Hình sự để đình chỉ vụ án, miễn trách nhiệm hình sự, vì miễn trách nhiệm hình sự theo điều khoản này, người gặp oan ức sẽ không được xin lỗi, bồi thường thiệt hại theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước.

Bằng cách áp dụng điều 25 của BLTTHS để ra quyết định trái pháp luật một cách “cố ý” thì cần phải xem xét hành vi này là hành vi nguy hiểm cho xã hội. Bởi nó có thể sẽ tạo thành một tiền lệ và được nhân rộng ở nhiều địa phương. Trong khi đó, những người ra quyết định lại là người thực thi pháp luật. Theo Điều 296 BLTTHS quy định: “Người nào có thẩm quyền trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án biết rõ là trái pháp luật, gây thiệt hại cho lợi ích hợp pháp của công dân mà vẫn cố tình ra quyết định thì bị phạt cải tạo không giam giữ 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm., Luật sư Út nhấn mạnh.

Vậy, có hay không việc cơ quan tố tụng H.Cẩm Mỹ đang cố tình lạm dụng quy định, “lách luật” để né tránh trách nhiệm bồi thường oan sai dù biết rõ anh Đại và ông Bảy vô tội?

Ngọc Thạnh

Xem thêm:

Bài 1:Đồng Nai: Viện trưởng Viện KSND H.Cẩm Mỹ bị tố cáo cố tình làm sai pháp luật

Bài 2:Có hay không việc Viện KSND H.Cẩm Mỹ cố tình ra quyết định trái pháp luật?

Ngọc Thạnh