Dùng trạm đo địa chấn phát hiện các mỏ dầu khí

Nhờ dải truyền tín hiệu rộng chưa từng có trên thế giới nên trạm cho phép quan sát cấu trúc các vỉa khoáng sản dưới lòng đất ở độ sâu vài chục km. Trạm này có thể được sử dụng trên đất liền, trong các khu vực trạm di chuyển qua và dưới đáy biển đến độ sâu 0,5km cả ở Bắc Cực lẫn ở các vùng biển phía nam.

Ngày nay, các công nghệ địa chấn đang được áp dụng trên khắp thế giới để tìm kiếm hydrocarbon. Trên bề mặt đất hoặc trên mặt nước, một làn sóng địa chấn được kích thích, thâm nhập qua nước và đất đến một độ sâu vài chục km. Qua sóng phản xạ có thể xác định vị trí và tính chất của các cấu trúc ngầm. Trên mặt đất và ở phía dưới, tín hiệu phản xạ được các cảm biến địa chấn nắm bắt.

Giám đốc Trung tâm điện tử phân tử của trường, ông Vadim Agafonov giải thích: "Chúng tôi phát triển các trạm được thiết kế để gắn trên đất liền hoặc bố trí ở đáy biển nhằm thăm dò dầu và khí đốt. Đây là một môđunkín có nguồn cung cấp điện riêng, một bộ các cảm biến địa chấn nhạy cảm cao, một hệ thống ghi nhận những địa chấn đó. Dữ liệu từ các cảm biến được ghi ở định dạng số trên ổ đĩa nội bộ. Trạm có các giao diện để thiết lập các thông số đăng ký, tải dữ liệu, chuyển chúng đến một điểm trung tâm và sau đó xử lý chúng".

Mục đích của trạm là ghi nhận các tín hiệu địa chấn và tìm kiếm hydrocarbon dựa trên dữ liệu thu được. Trong quá trình thăm dò địa chất trên thềm lục địa, một mạng lưới các trạm được hạ xuống đến đáy biển, sau đó từ tàu người ta bắn các phát súng không khí nén từ các khẩu pháo âm thanh chuyên dụng. Sóng địa chấn đi xuống đáy, thâm nhập vào đất và ở đó nó phản xạ lại từ các lớp địa chất khác nhau. Nhiệm vụ của trạm là ghi nhận tín hiệu phản xạ và qua đó xác định cấu trúc của môi trường dưới mặt đất, kể cả xác định các mỏ dầu khí. Các trạm có thể được sử dụng trên bờ biển, trong điều kiện khó khăn, trong băng giá ở khu vực có địa hình khó khăn, trong vùng chuyển tiếp đất-biển, ở nhiệt độ từ -30 đến +65 độ C.

Các khảo nghiệm thực địa đã được tiến hành trên biển Azov khi trên đáy biển có bố trí 17 trạmvà một trạm kiểm soát trên mặt đất. Hệ thống trạm địa chấn đã ghi lại đồng thời các tín hiệu địa chấn và thủy văn tại các điểm quy hoạch. Ngoài ra, chúng cũng ghi nhận được một trận động đất xảy ra ở Ukraine vào ngày 7 tháng 8 năm 2016 cách xa nơi bố trí các trạm tới khoảng 200km.

Vũ Trung Hương