Chính phủ Tây Ban Nha tuyên bố sẽ đình chỉ quyền tự trị của Catalan

Thủ tướng Tây Ban Nha Mariano Rajoy tuyên bố ông sẽ triệu tập một cuộc họp lập pháp bất thường vào ngày 21.10 để kích hoạt điều 155 hiến pháp. Đây được xem là một hành động chưa từng có tiền lệ kể từ khi Tây Ban Nha kết thúc chế độ độc tài quân phiệt vào cuối những năm 1970.

Phe đối lập trong chính phủ Tây Ban Nha cho hay họ ủng hộ kế hoạch nói trên nhưng kêu gọi kiềm chế và làm chậm lại một thời gian để có thể tổ chức đàm phán với chính quyền Catalan, cũng như biện pháp này cũng cần được thực thi trong một thời gian nhất định.

Trước đó, Lãnh đạo Catalan Carles Puigdemont đã bỏ qua mọi tối hậu thư của chính phủ Tây Ban Nha và viết thư gửi cho ông Rajoy dọa sẽ tuyên bố độc lập chính thức.

"Nếu chính phủ tiếp tục cản trở đối thoại và tiếp tục đàn áp thì Cơ quan lập pháp Catalan bỏ phiếu và tuyên bố độc lập chính thức", ông Puigdemont viết.

Tuyên bố của ông Puigdemont làm gia tăng căng thẳng cũng như lo ngại về tình hình tăng trưởng kinh tế của nền kinh tế lớn thứ 4 EU, làm khu vực đồng tiền chung euro rung chuyển theo.

Cuộc bỏ phiếu hôm 1.10 tại Catalan với đa số người ủng hộ ly khai bị Tòa án Hiến pháp Tây Ban Nha bác bỏ, cho là không hợp pháp nhưng ông Puigdemont nói kết quả là ràng buộc và phải tuân theo.

Liên minh châu Âu tuyên bố đứng ngoài cuộc khủng hoảng, không thành trung gian hòa giải và để mọi chuyện cho Madrid và Barcelona tự giải quyết.

"Tình hình tại nước này rõ ràng không cókhông gian hay thời gian cho bất kỳ hình thức hòa giải nào", Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk tuyên bố về vấn đề Tây Ban Nha trong một hội nghị thượng đỉnh của lãnh đạo EU tại Brussels.

Các nhà lập pháp tại Catalan vẫn chưa thể đồng thuận với nhau cách thức ra bản tuyên bố độc lậpđược xác nhận bởi cơ quan lập pháp địa phương. Những người ủng hộ phong trào ly khai nói họ muốn tổ chức một cuộc bỏ phiếu tại Cơ quan lập pháp Catalan để cho tuyên bố độc lập đơn phương trang trọng hơn.

Điều 155 trong Hiến pháp Tây Ban Nhacho phép áp đăt quyền chỉ đạo trực tiếp của chính quyền trung ương lên một khu vực tự trị nếu khu vực này có hành động "vi phạm pháp luật".

Phạm vi cụ thể của điều 155 theo nhiều chính trị gia Tây Ban Nha là khá mơ hồ, không cụ thể. Điều này khiến chính phủ Tây Ban Nha có thể ban lệnh trong một phạm vi rộng từ giải tán cơ quan lập pháp Catalan cho tới nhẹ hơn chỉ bắt giam những lãnh đạo ủng hộ ly khai như ôngPuigdemont.

Theo nguồn tin của Reuters, nếu được thông qua trong phiên họp ngày 21.10 thì các biện pháp tiếp quản Catalan sẽ được chính phủ Tây Ban Nha thực hiện trong một thời gian chứ không ngay lập tức, tránh tình hình căng thẳng thêm xấu đi.

Hà Ngọc Bách