Nhật - Trung Quốc muốn ‘phá băng’ quan hệ

Ngày 28.1, Ngoại trưởng Kono đã lần lượt hội kiến với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, Thủ tướng Lý Khắc Cường và Ủy viên Quốc vụ viện Dương Khiết Trì. Đây là chuyến thăm Trung Quốc đầu tiên của một Ngoại trưởng Nhật Bản trong gần hai năm qua.

Khi gặp Ngoại trưởng Vương Nghị, ông Kono đã thể hiện thiện chí muốn cải thiện quan hệ song phương.

Ông khẳng định: “Trung Quốc và Nhật Bản có nghĩa vụ quan trọng trong đảm bảo ổn định và thịnh vượng cho châu Á lẫn toàn thế giới. Chúng ta không chỉ phải quản lý tốt quan hệ song phương, mà còn phải cùng nhau xử lý những vấn đề toàn cầu, đặc biệt vấn đề của CHDCND Triều Tiên. Chúng tôi mong muốn mở rộng hợp tác giữa hai nước trong vấn đề này”.

Phía Trung Quốc hoan nghênh thiện chí và ghi nhận tiến bộ trong nỗ lực “phá băng” quan hệ, nhưng cho biết: “Chúng tôi hy vọng Nhật Bản sẽ không buông lỏng hay rút lui, và biến những tuyên bố thành hành động cụ thể”.

Sau đó, Thủ tướng Lý Khắc Cường khi gặp ông Kono cũng nhận xét quan hệ Trung - Nhật “đã ấm lên, nhưng vẫn còn lạnh”.

Kết thúc những cuộc gặp giữa lãnh đạo Trung - Nhật, ông Norio Maruyama, ngươi phát ngôn của Ngoại trưởng Nhật, cho biết hai bên đang có kế hoạch tổ chức vài chuyến thăm cấp cao trong năm 2018. Đó có thể là Thủ tướng Nhật Shinzo Abe sang thăm Trung Quốc, và ngược lại, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sang thăm Nhật. Thời gian cụ thể vẫn chưa được xác định.

Trong khi đó, trang Tân Hoa Xã cũng đưa tin hai bên đã đồng ý tổ chức hội nghị thượng đỉnh Trung - Nhật - Hàn sớm nhất có thể. Đây là hội nghị thường niên được bắt đầu từ năm 2008, nhưng đến năm 2012 thì bị đình chỉ tổ chức vì Trung - Nhật bùng nổ tranh chấp trên Biển Hoa Đông.

Ngoài ra, lãnh đạo Trung - Nhật cũng cam kết sớm đưa vào thực hiện cơ chế liên lạc trên biển và trên không ở Biển Hoa Đông, với mục đích ngăn ngừa những cuộc đụng độ ngoái ý muốn.

Chuyến thăm của Ngoại trưởng Kono diễn ra sau khi Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe ngày 22.1 vừa qua đã khẳng định Tokyo sẵn sàng thúc đẩy mối quan hệ với Trung Quốc, và năm nay cũng là thời điểm kỷ niệm 40 năm hai nước ký kết Hiệp ước Hòa bình và Hữu nghị Trung - Nhật (1978- 2018).

Quan hệ Trung - Nhật từ lâu đã khá căng thẳng vì những vấn đề lịch sử lẫn tranh chấp quanh quần đảo Senkaku. Các nhà quan sát đánh giá mặc dù chuyến thăm của Ngoại trưởng Kono là bước đi quan trọng để cải thiện quan hệ song phương, nhưng đây chỉ mới bắt đầu.

Ông Chu Vĩnh Sinh, chuyên gia về quan hệ với Nhật thuộc Học viện Ngoại giao Trung Quốc, đánh giá chuyến thăm của Ngoại trưởng Kono đã hoàn thành chương trình ngoại giao của Tokyo, phục vụ tốt cho mục đích đưa quan hệ hai nước đi theo hướng tích cực.

“Kết quả quan trọng nhất của chuyến đi chính là hai bên nhất trí nối lại những chuyến thăm cấp cao”, chuyên gia Chu cho biết. Tuy nhiên, cũng theo ông, bất kỳsự cải thiện quan hệ nào trong quan hệ Trung - Nhật cũng không thể ngăn Bắc Kinh ngưng các hoạt động quân sự tại Biển Hoa Đông.

Còn theo một chuyên gia quan hệ quốc tế Nhật Bản giấu tên, năm nay có khả năng quan hệ Trung - Nhật sẽ “tan băng”, nhưng an ninh ở Biển Hoa Đông vẫn sẽ là mối quan tâm hàng đầu của Tokyo.

Chuyên gia này cho hay: “Nhật Bản đã rất quan ngại trước những vụ việc như Trung Quốc đưa tàu ngầm hạt nhân đến gần quần đảo Senkaku và vùng biển gần đó. Hai bên cần đối thoại và tham vấn nhiều hơn để giải quyết vấn đề này”.

Cẩm Bình