Phim 'đen' có thật là có tác dụng xấu?

Phim khiêu dâm đã có những chuyển biến trong vòng một vài thập niên qua nhờ vào sự xuất hiện của mạng Internet và kết nối mạng nhanh hơn. Nó cũng trở nên thu hút hơn nhiều so với trước. Hiện thực ảo là một ví dụ. Hồi đầu năm, các nhà nghiên cứu tại Đại học New Castle của Anh đã chỉ ra rằng Hiện thực ảo đã đưa trải nghiệm phim đen từ một khán giả ngồi xem thành nhân vật chính. Họ cảnh báo rằng điều này có khả năng xóa mờ ranh giới giữa thực tế và ảo ảnh và có lẽ sẽ hủy hoại các mối quan hệ và khuyến khích các hành vi có hại.

Nhưng vậy các bằng chứng thực sự cho thấy điều gì về việc phim đen có hay không có khả năng tác động đến con người? Liệu các nghiên cứu có đưa ra được câu trả lời? Sự thật là đó là một câu hỏi hóc búa cho các nhà khoa học. Bản chất của phim đen buộc các nhà nghiên cứu hoặc phải dựa vào người khác tự khai ra hành vi xem phim đen của họ hay thể hiện cho các nhà nghiên cứu thấy trong môi trường phòng thí nghiệm vốn dĩ đã không tự nhiên mà còn hơi kỳ cục.

Hiện nay, ngày càng có nhiều nghiên cứu giúp chúng ta hiểu thêm về vấn đề này. BBC Future nhìn lại những gì mà các nhà nghiên cứu đã kết luận cho đến nay:

Bạo lực tình dục

Vấn đề căn bản về phim đen vốn cứ được khơi lên mỗi lần có một vụ phạm tội bạo lực mà thủ phạm có dính đến xem phim khiêu dâm là liệu phim đen có khả năng khuyến khích, bình thường hóa hay thậm chí là động lực gây ra các hành động hiếp dâm và bạo lực tình dục hay không.

Khả năng này đã được nghiên cứu trong nhiều thập niên. Chẳng hạn như trong những năm 1970, ông Berl Kutchinsky, một nhà tội phạm học thuộc Đại học Copenhagen, đã thống kê tội phạm tình dục ở Đan Mạch, Thụy Điển và Đức khi những nước này hợp pháp hóa phim đen vào cuối những năm 60 và đầu những năm 70.

Ông không tìm thấy có bất cứ sự liên hệ nào giữa sự gia tăng các hành vi phạm tội và việc phi hình sự hóa phim đen - và thật ra, một số hành vi tội phạm tình dục còn giảm trong suốt giai đoạn này, trong đó có hiếp dâm và lạm dụng trẻ em.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, phim đen đã bị lên án là đang ngày càng trở nên bạo lực. Một ngôi sao phim khiêu dâm kỳ cựu trong một phim tài liệu mới đây đã cho biết rằng vào những năm 1990 phim khiêu dâm chỉ là cảnh 'làm tình trên giường' và 'ân ái nồng nhiệt'.

Nhưng trong năm 2010, các nhà nghiên cứu đã phân tích hơn 300 cảnh trong phim đen và nhận thấy rằng có đến 88% trong số đó có hành vi bạo lực.

Hầu hết những hành vi bạo lực này xuất phát từ nam giới và đối tượng của họ là nữ giới trong khi phản ứng thường thấy nhất của các nhân vật nữ là thể hiện sự thỏa mãn hay phản ứng trung dung.

Vậy thì các nghiên cứu gần đây nói gì? Một bản đánh giá dựa trên hơn 80 kết quả nghiên cứu vào năm 2009 cho thấy có bằng chứng cho thấy mối quan hệ nhân quả giữa việc xem phim đen và bạo lực tình dục là mong manh và rằng bất cứ kết luận nào chứng minh mối liên hệ thường là bị truyền thông và các chính trị gia thổi phồng quá mức. "Đã đến lúc phải bỏ đi giải thiết cho rằng phim khiêu dâm góp phần dẫn đến tăng lên các hành vi bạo lực tình dục," các tác giả của bản đánh giá viết.

Ông Neil Malamuth tại Đại học California, Los Angeles đã tiến hành nhiều nghiên cứu tìm hiểu về phim đen và bạo lực tình dục - một trong số đó có 300 đàn ông tham dự - kết luận rằng đàn ông vốn đã có xu hướng bạo lực tình dục cộng với xem rất nhiều phim khiêu dâm bạo lực nhiều khả năng sẽ có hành động bạo lực tình dục. Nhưng ông cho rằng phim đen không phải là nguyên nhân. Hồi năm 2013, ông phát biểu trên BBC Radio 4 rằng xem phim đen có thể so sánh với uống rượu, nghĩa là tự thân nó không phải là điều nguy hiểm nhưng sẽ trở thành nguy hiểm đối với những ai đã có nguy cơ.

Cơ thể và trí óc

Xem phim đen có thể làm cho phần não bộ có liên hệ với khoái cảm thu nhỏ lại, theo một nghiên cứu vào năm 2014. Các nhà nghiên cứu thuộc Viện Max Planck ở Berlin đã nghiên cứu bộ não của hơn 60 người đàn ông trong khi họ xem những hình ảnh khiêu dâm và đặt câu hỏi cho họ về thói quen xem phim đen.

Họ nhận thấy rằng phần vân não - vốn chính là phần tạo ra cảm giác thỏa mãn - ở những người xem nhiều phim đen có kích thước nhỏ hơn. Điều này có nghĩa là những người này phải xem nhiều hình ảnh kích thích hơn mới có cảm giác hứng thú. Tuy nhiên các nhà nghiên cứu không thể kết luận liệu những ai có phần vân não nhỏ cảm thấy nhu cầu xem nhiều phim đen hay chính thói quen xem phim đen thường xuyên của họ đã khiến cho phần não bộ đó nhỏ lại, mặc dù họ đồng ý với giả định sau.

Xét đến các bộ phận khác ở phần bên dưới cơ thể, thì tình trạng rối loạn cương dương thường bị quy kết cho việc mất cảm xúc do xem phim đen - tuy nhiên không có nghiên cứu nào chứng minh điều này.

Thật ra, xem phim khiêu dâm chính là giúp tăng cảm xúc tình dục, theo các nhà nghiên cứu tại Đại học UCLA và Đại học Concordia. Họ đã nhận thấy rằng những người đàn ông xem phim đen nhiều nhất cho biết họ cảm thấy có hứng tình dục hơn khi được cho xem phim đen trong phòng thí nghiệm.

Quan hệ tình cảm

"Bạn tôi muốn bạn gái của cậu ấy mặc giống như diễn viên trong phim đen và làm y như họ. Xem phim đen giờ đây rất dễ dàng. Anh có thể thấy những cậu thanh niên xem phim đen trên điện thoại trong lớp học hay trên xe buýt."

Đó là câu trả lời của một người 17 tuổi trong một cuộc điều tra mới đây của Chính phủ Anh về quấy rối tình dục và bạo lực tình dục trong trường học. Tuy nhiên mặc dù người ta cho rằng phim đen là nguyên nhân gây ảnh hưởng cho các mối quan hệ - nhất là giữa những người trẻ tuổi, các nghiên cứu thường có khuynh hướng tập trung vào người lớn. Và kết quả nghiên cứu lại mâu thuẫn với nhau.

Xem phim đen khiến đàn ông mất hứng thú với bạn tình, đó là cảnh báo sau nghiên cứu của Douglas Kenrick vào năm 1989. Nghiên cứu này đã "có ảnh hưởng rất lớn" đối với tâm lý học, theo bà Rhonda Balzarini, một nghiên cứu sinh tiến sỹ tại Đại học Tây Ontario, cho biết. Tuy nhiên, hồi tháng 11/2016 bà đã thực hiện nghiên cứu tương tự với số lượng người tham gia nhiều gấp 10 lần - 150 phụ nữ quan hệ dị tính và 400 đàn ông quan hệ dị tính trong ba nghiên cứu riêng rẽ - và đã tìm thấy kết quả trái ngược.

Bà đưa cho những người này xem trang giữa tạp chí khỏa thân của người khác phái cũng như cũng bức hình có mặc quần áo và nghệ thuật trừu tượng. Bà nhận thấy không có khác biệt gì trong cách những người đàn ông và phụ nữ này cảm thấy muốn yêu và bị người bạn đời của họ thu hút sau đó, theo lời họ thuật lại.

Tuy nhiên, Balzarini thừa nhận rằng kết quả của hai nghiên cứu có thể khác biệt bởi vì nghiên cứu đầu tiên được thực hiện vào năm 1989 khi nội dung và sự phổ biến của phim đen rất khác với hiện nay.

Ngược lại, một nghiên cứu được công bố mới đây cho thấy việc xem phim đen đôi khi có thể là dấu hiệu cho việc ly dị. Sử dụng ba bộ dữ liệu từ năm 2006 cho đến năm 2014, các nhà nghiên cứu đã cho thấy khả năng ly dị tăng gấp đôi đối với những người Mỹ bắt đầu xem phim đen. Những người cho biết họ xem phim đen từ hai cho đến ba lần một tháng có khả năng ly thân cao nhất. Tuy nhiên, nghiên cứu không hề giải thích liệu việc bắt đầu xem phim đen chính là nguyên nhân gây ra ly dị hay là triệu chứng của mối quan hệ đã có rạn nứt. Và điều quan trọng là nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có tần suất xem phim đen rất cao - ít nhất một lần mỗi ngày - ít có khả năng ly dị hơn những người chưa bao giờ xem.

Đời sống tình dục

Phim đen từ lâu đã bị buộc tội là chen vào đời sống tình dục của các cặp vợ chồng. Điều này có lẽ là do loại phim đen được xem, theo một nghiên cứu mà đã tìm ra rằng đàn ông xem nhiều phim đen cảm thấy ít thỏa mãn với đời sống tình dục hơn. Nhưng đối với phụ nữ thì hoàn toàn ngược lại.

Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng điều này có lẽ là do phụ nữ nhiều khả năng xem phim đen với bạn tình thay vì xem một mình. Một nghiên cứu khác chỉ ra rằng những người xem phim khiêu dâm với bạn tình cho biết họ cảm thấy gắn bó với hơn với bạn tình và cảm thấy thỏa mãn tình dục hơn là những người xem phim đen một mình.

Nghiện

Trong số những hệ quả xấu của việc xem phim đen thì việc nghiện luôn được liệt vào hậu quả hàng đầu.

Một nghiên cứu của Đại học Cambridge liên hệ việc nghiện phim đen với nghiện ma túy sau khi nhận thấy rằng cả hai việc này đầu kích hoạt não giống nhau.

Những nam giới tham gia vào nghiên cứu - phân nửa mắc chứng Hành vi Tình dục Thúc ép (CSB) và phân nửa không có - được yêu cầu đánh giá các đoạn video bình thường và video khiêu dâm trong lúc não họ được chụp cắt lớp. Hội chứng CSB, thường được gọi là nghiện tình dục, là hội chứng bị ám ảnh với các suy nghĩ, khao khát và hành vi tình dục vốn có thể gây ra cảm giác đau buồn và tác động tiêu cực đến công việc, quan hệ tình cảm và những khía cạnh khác trong đời sống của họ.

Các nhà nghiên cứu đã nhận thấy rằng ở những người mắc CSB, ba khu vực trên não phản ứng tích cực cũng là những khu vực được kích hoạt khi những người nghiện ma túy được cho xem các kích thích có liên quan đến ma túy.

Những người có CSB cho biết họ có ham muốn nhiều hơn đối với những video khiêu dâm nhưng không nhất thiết là họ thích xem. Việc không có mối liên hệ giữa mong muốn và thích xem cũng phù hợp với giả thiết giải thích về nghiện ma túy vốn cho rằng con nghiện tìm đến ma túy bởi vì họ muốn chứ không phải vì họ thích.

Tuy nhiên các nhà nghiên cứu đã kết luận rằng mặc dù họ thấy có sự tương đồng giữa não bộ của những người CSB với não bộ những người nghiện ma túy nhưng điều đó không nhất thiết có nghĩa là phim đen sẽ gây nghiện.

Hành vi tình dục

Phim khiêu dâm được cho là khiến người xem trở nên cởi mở và thoải mái hơn về tình dục nhưng một nghiên cứu đã cho thấy nó có thể khiến họ trở nên quá thoải mái.

Đàn ông đồng tính xem phim khiêu dâm không sử dụng bao cao su thường ít khả năng sử dụng bao cao su cho chính họ, theo một khảo sát trên 265 người. Nếu phim khiêu dâm họ xem có sử dụng bao cao su thì nhiều khả năng họ cũng sử dụng.

Phim đen cũng được cho là có liên hệ với tình trạng quan hệ bừa bãi, với một số bằng chứng cho thấy xem phim đen khiến khả năng quan hệ tình dục bừa bãi tăng lên gấp bảy lần. Tuy nhiên điều này được cho là chỉ xảy ra với những người không hạnh phúc.

Một phân tích dữ liệu từ năm 2002 cho đến năm 2004 cho thấy những người xem nhiều phim đen có nhiều bạn tình, nhiều mối quan hệ và sẵn sàng "ăn bánh trả tiền" nhiều hơn. Cũng như những nghiên cứu khác về phim đen, người ta vẫn không rõ liệu phim đen khiến họ có hành vi như vậy hay chính là những nhân tố đã có từ trước mới là lý do khiến họ xem phim đen.

Hành vi ứng xử đối với phụ nữ

Phim khiêu dâm từ lâu nay đã bị coi là tạo nên những hành vi ứng xử mang tính phân biệt giới tính và gây ra những trông đợi tình dục không thực tế đối với phụ nữ. Việc nghiên cứu đã chứng minh kết quả ngược lại, nhưng có một nghiên cứu đã đi xa hơn.

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Copenhagen và Đại học California tại Los Angeles đã hỏi 200 người trưởng thành về việc xem phim khiêu dâm, rồi phân tích đánh giá tính cách những người này trong khả năng dễ chấp nhận ý kiến người khác, vốn là một trong năm tính cách căn bản ở con người, trong đó gồm mức độ vị tha, mức độ sẵn lòng giúp đỡ người khác, mức độ tin cậy, và mức độ quảng giao.

Sau khi những người tham dự xem phim khiêu dâm trong phòng thí nghiệm, các nhà nghiên cứu thấy rằng việc xem càng nhiều phim khiêu dâm khiến người ta càng có những hành vi ứng xử mang tính tiêu cực đối với phụ nữ, gồm cả việc có định kiến và thù nghịch - nhưng chỉ ở những người đàn ông có mức độ thấp trong khả năng chấp nhận ý kiến của người khác.

Kết luận

Liệu những phim đen ngày càng có sức thu hút người xem hơn nữa trong tương lai sẽ đem đến nhiều nguy cơ hơn? Còn quá sớm để kết luận.

Mối quan hệ nguyên nhân và kết quả xuất hiện rất nhiều trong các nghiên cứu về tác động của phim đen: có phải phim đen có sức hút lớn hơn với những người có xu hướng bạo lực tình dục, những người có mối quan hệ không hạnh phúc với bạn tình hay những người bị nghiện tình dục hay chính phim đen là nguyên nhân của những vấn đề này?

Đó là một vấn đề hóc búa để nghiên cứu nhưng cho đến khi chúng ta có được câu trả lời chắc chắn thì những bằng chứng đến nay cho thấy khả năng phim đen có tác dụng xấu tùy thuộc nhiều vào ai xem nó.

Theo BBC