Đảng cầm quyền Armenia ‘tránh đối đầu’ cuộc đua làm Thủ tướng

Theo Reuters ngày 29.4, đảng cầm quyền sẽ không cử ứng cử viên nào, nhằm kéo giảm tình hình căng thẳng sau khi hàng ngàn người dân xuống đường phản đối đảng Cộng hòa và quan chức chính quyền tham nhũng.

Thủ lĩnh đối lập tự nhận là “ứng cử viên Thủ tướng của nhân dân”

Cuộc biểu tình đã buộc cựu Tổng thống Serzh Sargsyan phải từ chức hôm 23.5. Ông Sarksyan, 63 tuổi, từng có 10 năm làm Tổng thống Armenia cho đến ngày 9.4.

Ngày 17.4, Quốc hội Armenia bầu ông làm Thủ tướng, lập tức ông bị người dân cáo buộc “ham hố quyền lực”, thao túng Hiến pháp Armenia, trong khi phe đối lập cáo buộc ông điều hành đất nước không hiệu quả và có phần trách nhiệm khiến kinh tế bị suy yếu.

Người dân biểu tình phản đối ôngSargsyan khi còn là Tổng thống, đã thúc đẩy sửa đổi Hiến pháp Armenia-sau một cuộc trưng cầu dân ý năm 2015-theo đó quyền lực của Tổng thống chuyển cho chuyển cho Thủ tướng, chức Tổng thống chỉ có vai trò nghi lễ.

Tổng thống Armen Sarkissian cũng là đồng minh của cựu Thủ tướng Sargsyan, hôm 26.4 đã tuyên bố “một chương mới trong lịch sử Armenia”và kêu gọi các nghị sĩ giúp xây dựng đất nước đồng thời tôn trọng Hiến pháp Armenia.

Ông Sarkissian hồi đầu tháng 4 đã tuyên thệ nhậm chức tổng thống, sau khi được Quốc hội bầu.

Người dân Armenia biểu tình phản đối Thủ tướngSargsyan - Ảnh: Reuters

Ngày 1.5 tới, Quốc hội Armenia sẽ chọn Thủ tướng mới vào ngày 1.5 tới. Dù đảng Cộng hòa chiếm thế đa số trong Quốc hội, đồng nghĩa đảng có thể chọn người, nhưng tổ chức chính trị này hôm 28.4 tuyên bố sẽ không cử ứng cử viên: “Bằng cách này, chúng tôi sẽ tránh được xung đột và không làm tăng nguy cơ mất an ninh quốc gia”, theo người phát ngôn Eduard Sharmazanov cho biết.

Nghị sĩ Nikol Pashinyan là thủ lĩnh phe đối lậpvà còn tự nhận là “sự lựa chọn của nhân dân”, nói Quốc hội Armenia nên chọn ông làm Thủ tướng. Tiếp đó, ông muốn tổ chức bầu cử quốc hội sớm.

Hôm 28.4, ông Pashinyan tiếp tục kêu gọi người ủng hộ tiếp tục biểu tình phi bạo lực tại thủ đô Yerevan vào ngày 1.5 tới: “Tất cả những hành động phản đối, bất tuân dân sự sẽ được làm mới bằng lực lượng mới. Chiến thắng của nhân dân phải được công nhận. Nếu nhân dân đặt trách nhiệm lên vai tôi, tôi sẵn sàng trở thành Thủ tướng”.

Đảng Cộng hòa có 58 ghế trong tổng số 105 ghế Quốc hội, nên ông Pashinyan khó thể được bầu làm Thủ tướng nếu không được đảng này ủng hộ. Tuy nhiên, đảng Armenia Thịnh vượng (lớn thứ nhì trong cơ quan lập pháp) nói bóng gió có thể ủng hộ vị chính khách 42 tuổi này.

Ông Gagik Tsarukyan, thủ lĩnh Armenia Thịnh vượng, nói: “Đảng tôi và tôi sẽ bầu cho ứng viên của nhân dân, dù đó là Pashinyan hoặc bất kỳ ai do nhân dân chỉ định”.

Quốc hội Armenia còn có đảng nhỏ Dashnaktsutyun, đã tuyên bố sẽ rút khỏi chính quyền và ủng hộ một cuộc bầu cử sớm. Nhưng chưa rõ đảng này sẽ bầu cho ông Pashinyan hay không.

Ông Pashinyan cho biết nếu được bầu làm Thủ tướng, ông muốn cải tổ hệ thống bầu cử, để bảo đảm các cuộc bầu cử quốc hội Armenia thật công bằng và minh bạch.

Kỳ bầu cử quốc hội Armenia sẽ chỉ tổ chức vào năm 2022. Nhưng nếu Quốc hội nước này không thể chọn Thủ tướng mới có sự ủng hộ đa số, thì sẽ phải tổ chức bầu cử sớm.

Nga cam kết không can thiệp khủng hoảng chính trị Armenia

Thủ lĩnh đối lập Pashinyan hôm 25.4 nói ông đã được các quan chức Nga cam kết: Moscow sẽ không can thiệp vào cuộc khủng hoảng chính trị ở Armenia.

Hồi đầu tuần, ông Pashinyan bác bỏ việc sẽ phản đối sự hiện diện của hai căn cứ quân sự Nga tại Armeniavà nếu là Thủ tướng, ông sẽ không rút Armenia khỏi các liên minh kinh tế-quân sự mà Nga dẫn đầu.

Ông Pashinyan từng là nhà báo trước khi làm nghị sĩ, đã kêu gọi người dân thực hiện trọn vẹn cuộc “Cách mạng Nhung”. Ông từng dẫn đầu hàng ngàn người biểu tình tuần hành hôm 24.4, viết trên Facebook của ông: “Đảng Cộng hòa đang nghĩ chuyện tranh thủ việc Sarksyan từ chức và muốn nắm quyền tiếp tục. Chúng ta không thể nhất trí chỉ định đại diện của đảng này làm Thủ tướng và chúng ta không thể cho phép hệ thống thối nát, tham nhũng này tiếp tục hiện hữu”.

Theo Guardian ghi nhận, dù các cuộc biểu tình diễn ra trong hòa bình, Armenia vẫn có thể bị lâm bất ổn trong lúc từ hàng chục năm qua, nước này có xung đột cấp thấp với Azerbaijan láng giềng.

Theo báo Moscow Times, cựu Thủ tướng Sargsyan là một đồng minh thân cận của Tổng thống Nga Vladimir Putin, và Moscow theo dõi sát tình hình ở Armenia, nơi mà Nga có hai căn cứ quân sự.

Nhưng Điện Kremlin không nghĩ ở nước đồng minh thân cận đã xảy ra một cuộc “cách mạng nhung” kiểu Ukraine.

Hôm 25.4, Tổng thống Putin đã nói chuyện qua điện thoại với Tổng thống Sarkissian. Điện Kremlin cho biết hai vị nguyên thủ nói các tổ chức chính trị phải kiềm chế, giải quyết khủng hoảng qua đối thoại.

Ngày 26.4, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nói: Điện Kremlin hy vọng đảng Cộng hòa và phe đối lập có thể nói chuyện với nhau về những bất đồng, thể hiện tinh thần trách nhiệm và sẵn sàng đối thoại với tinh thần xây dựng.

Bà Zakharova cũng cho biết Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã nói chuyện với đồng nhiệm Eduard Nalbandian của Armenia,trong khi Phó thủ tướng Armen Gevorkyan của Armenia đã gặp một số quan chức chính phủ Nga, bàn quan hệ hai nước và tình hình Armenia.

Ngày 24.4, người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov nói tại cuộc họp báo: “Hiện chúng tôi nhận thấy tình hình không dẫn đến một sự bất ổn. Chúng tôi hy vọng trật tự-ổn định sẽ được duy trì tại Armeniavà trong tương lai gần sẽ có sự nhất trí về một giải pháp chính trị được chấp thuận”.

Khi được hỏi liệu Điện Kremlin có xem các diễn biến là một cuộc cách mạng hay không, ông Peskov nói ông không so sánh với chuyện đã xảy ra ở Ukraine năm 2014, khi đông đảo người dân xuống đường ở thủ đô Kiev đòi thay đổi quyền lựcvà đã khiến Ukraine tách khỏi quỹ đạo ảnh hưởng Nga, về phe với phương Tây.

Trần Trí