Xét nghiệm máu dự đoán được tuổi thai và nguy cơ sinh non

Theo tạp chí Science, các bác sĩ Mỹ và Đan Mạch đã phát triển một phương pháp không xâm lấn và rẻ tiền để xác định thời gian mang thai chính xác ngang phương pháp siêu âm. Thời gian mang thai được xác định qua hàm lượng cell-free RNA trong máu, đặc trưng cho nhau thai. Cũng trong nghiên cứu thí điểm, các nhà khoa học đã có thể xác định với độ chính xác 75% liệu có nguy cơ sinh non hay không.

Hiện nay, thời kỳ mang thai thường được đánh giá bằng siêu âm khá tốn kém hoặc thời gian của chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng, cách đánh giá này có thể không chính xác. Ngoài ra, những phương pháp này không cho phép dự đoán nguy cơ sinh non. Dự đoán sinh non là việc làm bức thiết vì khoảng 15 triệu trẻ em trên toàn thế giới được sinh ra thiếu tháng, và ở Mỹđây là nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong cho trẻ sơ sinh. Do đó, các bác sĩ Mỹ và Đan Mạch do Stephen Quaketại Đại học Stanford hướng dẫn, đã đề xuất một phương pháp không xâm lấn và không tốn kém mới - một xét nghiệm máu về hàm lượng cell-free RNA (cfRNA) của thai nhi, nhau thai và hệ miễn dịch của người mẹ. Qua đó có thể xác định không chỉ thời gian mang thai, mà còn với độ chính xác đủ cao để dự đoán các ca sinh non.

Cell-free ADN và cell-free RNA được giải phóng vào máu do hậu quả của hoại tử hoặc cái chết được lập trình của các tế bào thuộc các mô khác nhau. Do đó, phân tích thành phần của chúng, có thể xác định trạng thái của một cơ quan nhất định.Cell-free ADN thường được sử dụng để chẩn đoán phản ứng đào thải cơ quan cấy ghép, xác định trình tự của bộ gien thai nhi, chỉ dấu sinh học để chẩn đoán các khối u ung thư và đánh giá hiệu quả điều trị ung thư.

Cell-free RNA, không giống như cell-free ADN, cho phép xác định không chỉ trình tự bộ gien, mà còn để theo dõi sự biểu hiện của gien và trạng thái của cơ quan trong đang hoạt đông. Do đó, các nhà nghiên cứu đang cố gắng dùng với cell-free RNA như một chỉ dấu sinh học để xác định một số loại ung thư nhất định.

Trong công trình trước đây của họ, các tác giả đã chỉ ra rằng qua sự thay đổi nồng độ cell-free RNA trong máu có thể được theo dõi những thay đổi lâu dài về tình trạng sức khỏe của người mẹ và thai nhi. Trong công trình mới, các tác giả đã phát triển một kỹ thuật xác định tuổi thai qua nồng độ cell-free RNA. Để tiến hành nghiên cứu thí điểm, họ đã mời 31 phụ nữ Đan Mạch hiến máu mỗi tuần để theo dõi. Tất cả phụ nữ đều sinh đúng thời gian và các nhà khoa học đã sử dụng mẫu máu từ 21 phụ nữ trong số này để xây dựng mô hình thống kê và sử dụng mẫu máu của 10 người còn lại để kiểm tra kết quả. Cuối cùng, các nhà khoa học đã có thể xác định được 9 cell-free RNA tương ứng với các gien cụ thể cho nhau thai. Qua nồng độ của các cell-free RNA, các nhà khoa học đã có thể xác định thời gian mang thai với độ chính xác 45%, tương đương với độ chính xác của siêu âm (48%).

Ngoài ra, các nhà khoa học đã tiến hành một nghiên cứu thí điểm của hai nhóm phụ nữ có nguy cơ sinh non. Một trong số đó bao gồm 23 người đã sinh non, trong khi 15 phụ nữ khác bị co thắt sớm. Những người tham gianghiên cứu được lấy máu một lần trong 3 tháng thứ 2hoặc thứ 3của thai kỳ. Tổng cộng, 13 người trong số họ đã đẻ non và 25 người còn lại sinh đúng kỳ. Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng nồng độ của 7 cell-free RNA tương ứng với các gien đặc thù của nhau thai có thể giúp xác định liệu một người phụ nữ có sinh non hay sinh đúng thời gian với độ chính xác đến 75%.

Vũ Trung Hương