Tổng thống Duterte than mệt, con gái muốn tiếp bước cha

Theo Reuters ngày 19.8, vị lãnh đạo 73 tuổi đã thừa nhận ông đã yếu sức, mệt mỏi và muốn nghỉ hưu, trong một bài phát biểu suốt 90 phút hôm 14.8: “Tôi sẵn sàng rút lui và nghỉ hưu”.

Trong khi đó,con gái ông là bà Sara Duterte, 40 tuổi, đã bắt đầu lập liên minh 9 đảng, mở rộng đảng nhỏ của bà ở vùng Davao (miền nam Philippines) thành một tổ chức chính trị mới, như tách khỏi đảng PDP-Laban cầm quyền của cha bà.

Con gái Tổng thống Philippines lật đổ cả đồng minh của cha

Theo Reuters, bà Sara đang mau chóng nổi lên là một nhà môi giới quyền lực, nhằm duy trì chương trình hành động đầy tham vọng của cha bà.

Bà Sara được cho là người tập hợp các đảng chính trị, bày ra vụ bãi nhiệm chức Chủ tịch Quốc hội Philippines của ông Pantaleon Alvarez hôm 23.7, dù ông là một đồng minh của cha bà.

Thay chỗ của ông Alvarez là bà Gloria Macapagal Arroyo, 71 tuổi, vị cựu tổng thống có nhiều quan hệ có thể bảo đảm sự ủng hộ dành cho ông Duterte và chương trình hành động của ông.

Việc bà Sarah gạt bỏ đồng minh của cha ruột còn nhờ mối quan hệ ấm nồng của “hai chị em” Sarah với bà Imee Marcos, 62 tuổi. Bà Imee hiện là tỉnh trưởng tỉnh, và là con gái cố Tổng thống Ferdinand Marcos, người lãnh đạo Philippines suốt hai mươi năm trước khi bị lật đổ năm 1986.

Hai chị em đã chụp nhiều ảnh với nhau, mỗi người đều tung nắm đấm “kiểu Duterte” và làm dấu chữ V chiến thắng (biểu tượng của thời Marcos).

Theo Reuters, việc ông Duterte làm tổng thống đã có lợi cho gia đình Marcos. Bà Imee thường dự các sự kiện chính thức của ông và hồi cuối năm 2016, ông đáp ứng nguyện vọng của gia đình: cho phép cha bà được an táng với nghi thức danh dự quân sựở Nghĩa trang Anh hùng tại thủ đô Manila.

Tuần trước, ông Duterte còn nói nếu ông nghỉ hưu, thì cựu thượng nghị sĩ Ferdinand Marcos Jr (em bà Imee) có thể thay thế ông làm tổng thống. Ông Marcos từng thua bà Leni Robredotrong cuộc bầu cử chức Phó Tổng thống hồi năm 2016, nhưng ông đã kháng nghị kết quả bầu cử này ở Tòa án tối cao Philippines.

Các nhà phân tích cùng người trong nội bộ chính phủ Philippines còn nói đến khả năng bà Sara sẽ kế nhiệm ngôi tổng thống của cha bà.

Nhà nghiên cứu chính trị Richard Heydarian nói dòng họ Marcos muốn tiếp tục duy trì tầm ảnh hưởng hiện có của gia đình, vàtrong một nền văn hóa chính trị mà dễ có sự thay đổi tính trung thành, bà Sarah nay được xem là một nhân vật đáng để người ta “về phe”.

Ông Heydarian nói: “Người quanh ông Duterte đang tìm một trung tâm hấp lực mới. Họ đã thấy các tín hiệu về một tổng thống kiệt sức, và chứng kiến một dạng kế thừa có thể bảo vệ các quyền lợi của họ. Ông Duterte không còn ở đỉnh cao, chỉ đang cố gắng bám quyền lực khi còn có thể”.

Ông Duterte đã thừa nhận điều trên, hôm 14.8ông nói không thể từ chức, vì hiến pháp quyđịnh tổng thống kế nhiệm phải là Phó Tổng thống Robredo, một đối thủ của ông Duterte.

Ông Duterte và con gái Sara - Ảnh: Dinh Tổng thống Philippines

Tính cách bà Sara giống hệt cha

Dù ông Duterte nhận định gia đình làm chính trị là điều không tốt, nhưng làn gió chính trị đang đổi chiều, và có vẻ đang định hình một triều đình của chính gia đình ông.

Quan hệ cha con ông Duterte lại thường giông bão, bà Sara tự mô tả đã phải miễn cưỡng thừa nhiệm chức thị trưởng Davao của cha bà. Hệt như người cha Duterte, bà là một nhân vật được người ta vừa sợ vừa nể, và bà cũng ăn nói thẳng thừng, tính khí khó lường trước, thậm chí bà công khai đấu khẩu với cha bà.

Dù vậy, rất ít người nghi ngờ tính trung thành của bà Sara dành cho cha bà. Dù bà tuyên bố không quan tâm, các đồng minh của ông Duterte gồm người phát ngôn, trợ lý đặc biệt và cựu tư lệnh cảnh sát đều cùng ông Duterte nhận định: hai chị em Imee-Sara đều sẽ tranh 2 trong 24 suất Thượng viện Philippines vào năm 2019.

Đấy là một ván cờ đối với Tổng thống Duterte, người lập được thế đa số ở Hạ viện, nhưng ông cũng cần nắm được Thượng viện để có thể thực hiện các lời hứa của ông.

Trong số các kế hoạch, ông Duterte muốn sửa đổi Hiến pháp Philippines, và thực hiện chính sách kinh tế trọng điểm của ông: chi 180 tỉ USD vào cơ sở hạ tầng để hiện đại hóa đất nước, kích cầu chi tiêu, tạo ra việc làm và thu hút đầu tư.

Một thành viên trong 9 đảng liên minh của bà Sara nói: “Nay là cơ hội để củng cố quyền lực,bằng cách kiểm soát lưỡng viện và các chính quyền địa phương, để tất cả chúng tôi có thể hòa điệu tiến lên”.

Người này đề nghị Reuters giấu tên, nói chỉ có bà Sara có thể nói về khối liên minh này:

“Mục tiêu là lấp đầy Thượng viện với những người có thể giúp... Chúng tôi không muốn các người sẽ chỉ cản trở các kế hoạch của ông Duterte”.

Nghị sĩ đối lập Antonio Tinio nói ông Duterte chỉ là một chính khách địa phương trúng cử tổng thống, cần có các đồng minh tầm cỡ quốc gia: “Vì thế, ông ấy liên minh với gia đình Marcos và bà Arroyo”.

Ông Tinio cũng nghi ngờ kế hoạch nghỉ hưu của Tổng thống Duterte, và là một trong những chính khách nghi ngờ ông Duterte sẽ cố gắng nắm quyền lực quá một nhiệm kỳ 6 năm.

Ông Duterte mới ở năm thứ hai của nhiệm kỳ này, nói ý tưởng trên là “ngốc nghếch”.

Trần Trí