Nga cáo buộc Ukraine ám sát thủ lĩnh ly khai

Chính quyền ly khai ra tuyên bố Thủ tướng Zakharchenko bị nhiều vết thương và tử vong trong vụ đánh bom ở trung tâm Donetsk. Bộ trưởng Tài chính Alexander Timofeyev của “Cộng hòa nhân dân Donetsk” cũng bị thương.

Nga và Ukraine cùng đổ tội giết thủ lĩnh ly khai

Hãng tin Interfax dẫn một nguồn tin an ninh ở Donetsk, rằng quân lykhai đã bắt nhiều nghi can: “Nhiều kẻ phá hoại người Ukraine và phần tử câu kết với chúng đã bị bắt, bị nghi dính líu vụ ám sát thủ tướng”.Một nguồn tin thân cận giới lãnh đạo ly khai ở Donetsknói với Reuters rằng người thay thế Zakharchenko sẽ là Denis Pushilin.

Tổng thống Nga Vladimir Putin gọi vụ ám sát này là “hành động hèn nhát”, nhằm phá hoại hòa bình mong manh tại khu vực, và ông gửi lời chia buồn đến gia đình Zakharchenko.

Nga lập tức cáo buộc chính phủ Ukraine “tấn công khủng bố”, ám sát Zakharchenko nhằm mở màn cuộc chiến mới ở Đông Ukraine, nhưng tuyên bố sau đó của ông Putin không quytrách nhiệm cho Kiev.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga, bà Maria Zakharova phát biểu trên đài truyền hình nhà nước Rossiya-24, rằng Bộ có đủ lý do để tin Kiev đứng sau cái chết của Zakharchenko: “Cái chết của ông cho thấy Kiev quyết định tiến hành một “cuộc chiến đẫm máu” và phớt lờ lời hứa tìm kiếm hòa bình. Thay vì thực hiện thỏa thuận hòa bình Minsk và tìm các biện pháp kết thúc nội chiến, Kiev ham muốn chiến tranh đã thực hiện một kế hoạch khủng bố và leo thang tình hình khó khăn ở khu vực”.

Nhưng Kiev tuyên bố không liên quan vụ nổ và cáo buộc phe ly khai đấu đá nội bộ. Người phát ngôn Yelena Gitlyanskaya của Cơ quan An ninh Ukrainebác bỏ các cáo buộc của Nga, nói theo thông tin riêng, cái chết của Zakharchenko là hậu quả đấu đá nội bộ từ nhiều năm qua giữa “quân khủng bố với các nhà tài trợ Nga”.Lãnh đạo Cơ quan An ninh UkraineIgor Guskov nói cũng có thể đây là hành động của đặc nhiệm Nga.

Zakharchenko, 42 tuổi, từng là thợ điện mỏ than, trở thành thủ lĩnh “Cộng hòa nhân dân Donetsk” tự phong hồi tháng 11.2014. Các thủ lĩnh ly khai khác nói Nga chỉ định ông làm thủ lĩnh, và quân ly khai đãbỏ phiếu cho Zakharchenko.

Quân ly khai đấu đá nội bộ, sẵn sàng thủ tiêu chiến hữu

Theo Newsweek, vài nhà phân tích nói cái chết của Zakharchenko là dấu hiệu tình hình Đông Ukraine rối loạn, docác bè phái tranh tìm ảnh huởng với Điện Kremlin.

Đầu năm 2018, có 3 nguồn tin là những người từng chỉ huy cuộc nổi dậy năm 2014, nói với Reutershọ hy vọng Zakharchenko bị dẹp qua một bên, với sự giúp đỡ của Nga, và một lãnh đạo mới sẽ kế nhiệm.

Kiev từng cáo buộc Nga giết các tay súng ly khai chống lệnh của Điện Kremlin, theo báo Guardian.

Theo báo Moscow Times, phe ly khai thường đấu đá nội bộ, đôi lúc rất bạo lực.Nhiều cựu thủ lĩnh đã bỏ chạy khỏi “Cộng hòa nhân dân Donetsk”, nói họ sợ tính mạng bị đe dọa sau khi các chiến hữu quay ra chống lại họ.

Trong quá khứ, ít nhất 5 chỉ huy ly khai cấp cao đã bị giết chết một cách bí ẩn, không phải chết trong lúc chiến đấu với quân Ukraine.

Phe ly khai đổ trách nhiệm những cái chết này cho Ukraine, nhưng Kiev và một số người thuộc phe ly khai giấu tên đã nói trong vài vụcác chỉ huy này bị giết vì những cuộc thanh trừng nội bộ.

Ví dụ Arseny Pavlov, một chỉ huy có chiến danh "Motorola" đã bị chết banh xác, trong thang máy lên nhà ông ta ở Donetsk hồi tháng 10.2016.

Alexander Bednov, chiến danh “Người Dơi”, là một chỉ huy cấp cao ở “Cộng hòa nhân dân Luhansk” tự phong và sát cạnh Donetsk. “Người Dơi” bị giết hồi đầu năm 2015, khi đoàn xe của ông bị phục kích tại một vị trí mà lúc đó không hề có đấu súng với quân Ukraine.

Từ tháng 10.2015 có được thỏa thuận hòa bình Minsk mà Nga ký với Ukraine,do Mỹ, EU và Tổ chức An ninh-hợp tác châu Âu (OSCE) làm trung gian, nhằm kết thúc cuộc chiến ở Đông Ukraine.

Cho đến nay, thỏa thuận trênđã giúp chấm dứt những trận đánh lớn, nhưng đôi lúc vẫn xảy ra những vụ đấu súng nhỏ lẻ ở trận tuyến giữa hai bên.

Đầu tháng 8, Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Ukraine, ông Volodymyr Omelyan nói Kiev đã chặn mọi tuyến giao thông công cộng qua Nga, để phản đối Nga hành động quân sự ở Đông Ukraine, cũng như tăng cường hoạt động hải quân Nga gần Crimea.

Trần Trí