Những con nhện tiết ra một loại ‘sữa nhện’ đậm đặc protein

Sữa nhện mới nghe tưởng như một thành phần hư cấu có thể tìm thấy trong lớp dạy luyện nước thần ‘à la Harry Potter’ của GS Snape, nhưng các nhà khoa học bên Trung Quốc đã tìm thấy ít nhất một loại nhện của thế giới thực đã tạo ra một chất lỏng như sữa để nuôi dưỡng con của chúng.

Con nhện nhảy Toxeus magnus sống ở Trung Quốc và Đài Loan. Trông nó giống như một con kiến, nhưng hành vi làm cha mẹ lại giống như động vật có vú. Con nhện mẹ chăm những con nhện sơ sinh đến 20 ngày – một thời gian dài đối với một con vật tuổi thọ chỉ từ sáu tháng đến một năm.

Trong suốt 20 ngày đầu đó, nhện mẹ tiết ra một chất lỏng trắng giàu đường và protein từ bụng của nó. “Sữa” đó cực quan trọng trong việc nuôi sống nhện sơ sinh, và đáng ngạc nhiên là sữa đó chứa protein nhiều gấp bốn lần sữa bò, theo một nghiên cứu mới được công bố trên tờSciencetrong tuần này.

“Tôi cho rằng điều đó đáng chú ý, quý vị thực sự không nghĩ là các con nhện có thể đảm đang chức năng làm mẹ như thế,” Jason Bond, một nhà côn trùng học tại Đại học California, nói. Ông không có liên quan đến nghiên cứu.

Các nhà nghiên cứu tại Vườn thực vật nhiệt đới Tây Song Bản Nạp, Đại học Hồ Bắc, và Viện động vật học Côn Minh nhận thấy một điều kỳ lạ về một nhóm nhện đặc biệt.

Trong khi hầu hết các con nhện mẹ rời bỏ tổ không lâu sau khi sinh, các con nhện nhảy con dường như đeo quanh tổ lâu hơn hầu hết các con nhện con loài khác.

Khi các nhà nghiên cứu đem các con nhện về phòng thí nghiệm để khảo sát gần hơn, họ thấy rằng trong suốt ba tuần các con nhện con liên tục lớn lên, mặc dầu nhện mẹ không bao giờ đem thực phẩm cho chúng ăn.

Cuối cùng, nhà nghiên cứu Zhanqi Chen nhận thấy một điều chưa từng thấy trước đó: các con nhện con xúm quanh bụng của mẹ, uống một thứ chất lỏng tiết ra từ một cơ quan sinh sản được dùng để đẻ trứng.

Để kiểm tra xem việc uống thứ “sữa” này có thực sự ảnh hưởng đến sự sống còn của các con nhện sơ sinh hay không, Chen và các cộng sự của ông tiến hành một loạt thí nghiệm.

Họ sơn màu trắng (vâng, đúng vậy) trên phần bụng của các con nhện mẹ nơi sữa chảy ra, ngăn chận sự tiết dịch của bụng.

Toàn bộ các con nhện con ngưng phát triển và chết trong vòng vài ngày sau cho thấy chúng phụ thuộc hoàn toàn vào nguồn cung sữa trong những ngày đầu đời, các nhà nghiên cứu viết trong bài báo.

Trong các nghiên cứu tiếp theo, các nhà khoa học thấy rằng sữa là thứ cần thiết thực chất chỉ trong 20 ngày đầu đời; sau đó các con nhện con bắt đầu tự mưu sinh.

Nhưng chúng vẫn còn uống sữa thường xuyên và việc chăm sóc của mẹ tiếp diễn chủ yếu giúp chúng tăng khả năng sống sót và phát triển.

Trong quá khứ, nghiên cứu về dịch tiết của nhện đã hạn chế trong việc nghiên cứu thứ tơ quý giá của các con vật, chất liệu cần thiết để xây dựng mạng.

Theo như Bond cho biết, đây là lần đầu tiên các nhà khoa học phát hiện nhện có hành vi như thế.

“Đúng là lần đầu tiên,” Peter Smithers, một nhà nghiên cứu về nhện Đại học Plymouth ở Vương Quốc Anh không liên quan đến nghiên cứu, đồng tình, “nhưng nhện luôn đầy dẫy sự ngạc nhiên.”

Trong khi ngạc nhiên là điều chắc chắn, các hành vi cận-sữa lactate hoàn toàn chưa được biết trong thế giới động vật khác, ngay cả gián cũng cung cấp một loại sữa kết tinh cho các phôi của chúng và chim câu sản xuất ra một loại chất lỏng hấp dẫn trong một chiếc túi cơ thể để con của chúng ăn vặt.

Nhưng điều quan trọng là nhận biết các sinh vật này không có tiết ra sữa theo cách các loài có vú, Smithers nói. Loài có vú có những tuyến đặc biệt để sản xuất ra sữa, còn nhện (và gián) không có.

Vì vậy “sữa” có thể là những phần tàn dư của trứng không thụ tinh đã được tiêu hóa một phần, Smithers gợi ý. Điều đó phù hợp với những hành vi của nhện đã biết, khi một số nhện thực sự dành trứng không thụ tinh cho con con ăn cho chúng có đầy đủ đường, chất béo và protein ở giai đoạn đầu đời.

Có gần 50.000 loài nhện đã nhận biết trên thế giới và chúng ta biết rất nhiều về một số ít và biết rất ít về số còn lại, Bond nói.

Phát hiện ra một hành vi mới như thế này có thể cho chúng ta biết về sự tiến hóa hội tụ giữa các loài tương quan cách xa nhau – động vật có vú và động vật lớp nhện – và gợi cảm hứng cho các nhà khoa học quan sát kỹ hơn những người bạn tám chân bí ẩn của chúng ta.

Và có thể trong tương lai xa, toàn bộ chúng ta sẽ uống sữa nhận từ những con nhện sữa khổng lồ. Hãy suy nghĩ đến protein chỉ trong một ly đậm đặc! Nói đùa thôi, những con nhện khổng lồ chắc chắn sẽ giết tất cả chúng ta trước khi chúng ta uống được sữa nó.

Anh Đủ