Tiêu diệt mầm bệnh sốt rét ngay từ trong gan

Theo tạp chí Science, một nhóm đông đảo các nhà khoa học do Elizabeth A. Winzeler ở Đại học California ở San Diego, Mỹ, hướng dẫnđã đề xuất một cách mới để chống lại bệnh sốt rét - tiêu diệt tác nhân gây bệnh ngay trong tế bào gan, thậm chí trước khi các triệu chứng xuất hiện ở người bị nhiễm bệnh.

Tác nhân gây bệnh sốt rét là một sinh vật đơn bào, plasmodium gây sốt rét, ký sinh bên trong các tế bào máu. Plasmodium có hơn 250 loài, nhưng chỉ có 4 loài gây bệnh cho người: Plasmodium vivax, Plasmodium falciparum, Plasmodium ovale và Plasmodium malariae. Các loài plasmodium, ký sinh trong máu của các động vật khác, an toàn cho con người. Bệnh sốt rét ở người được lây truyền qua muỗi Anophele.

Sau khi bị muỗi cái đốt, plasmodium xâm nhập vào máu. Nó là một tế bào dài với chiều dài 10 -15 micromet với chiều rộng chỉ 1 micromet. Theo dòng máu, plasmodium sớm hay muộn sẽ thâm nhập vào gan. Ở đó, plasmodium lọt vào trong các tế bào gan, phát triển và phân chia đến vài thế hệ. Lúc này, bệnh không có triệu chứng. Cuối cùng, sau lần phân chia tiếp theo, một thế hệ tế bào mới không thâm nhập vào tế bào gan nữa, mà vào tế bào hồng cầu. Sau này, quá trình phát triển bình thường của bệnh bắt đầu bằng các cơn sốt định kỳ.

Trong quá trình nghiên cứu hiện nay, các nhà khoa học đã phẫu thuật hàng trăm ngàn con muỗi bị nhiễm plasmodium sốt rét. Mỗi ký sinh trùng được phân lập trong ống nghiệm và tiếp xúc với mọi loại thuốc được thử nghiệm. Những thí nghiệm như vậy đã được tiến hành khoảng 500 nghìn. Kết quả là, trong 6 năm làm việc, 631 chất ứng cử viên đã được chọn để tạo ra một loại vắc-xin hóa học để điều trị thành công cho bệnh sốt rét. Trong số đó, có các chất ngăn chặn sự truyền điện tử trong ty thể của plasmodium. Người ta cho rằng các loại thuốc dựa trên các chất này sẽ tiêu diệt mầm bệnh sốt rét ngay từ trong gan. Trong quá trình thử nghiệm thêm, trong số 631 chất, sẽ có những chất là cơ sở của thuốc chống sốt rét mới được chọn.

Các nhà khoa học có kế hoạch bào chế một loại thuốc mà chỉ một liều là đủ để ngăn ngừa bệnh sốt rét. Đây là một điều kiện quan trọng, vì các loại thuốc hiện đại thường phải uống liên tục 3 hoặc 4 liều. Nhưng thường thì sau liều đầu tiên, bệnh nhân cảm thấy sức khỏe tốt lên, do đó không dùng thuốc thêm nữa. Ở các nước châu Phi, trong những trường hợp như vậy các bậc cha mẹ thường để thuốc dự trữ đề phòng đứa trẻ khác bị bệnh. Thực tế này mang 2 mối nguy hiểm nghiêm trọng. Bệnh nhân, chỉ nhận được 1 liều trong 3 liều cần thiết, không thể chữa khỏi hoàn toàn và các tác nhân gây bệnh sốt rét có được sự kháng thuốc.

Vũ Trung Hương