Cố vấn hàng đầu về Trung Quốc từ chức ở Nhà Trắng, ông Trump bị cô lập

Matt Pottinger, nhân vật hàng đầu trong quá trình phát triển chính sách Trung Quốc của ông Trump, đã từ chức để đáp lại phản ứng của Tổng thống Mỹ trước đám đông người biểu tình xâm phạm Điện Capitol (tòa nhà Quốc hội Mỹ), theo Reuters.

Sếp của Matt Pottinger, Cố vấn an ninh quốc gia Robert O’Brien, không có kế hoạch nghỉ việc.

“Một đội an ninh quốc gia mạnh vẫn được duy trì tại Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Kho bạc, cộng đồng tình báo và Hội đồng An ninh Quốc gia”, quan chức giấu tên tiết lộ và cho biết nhóm đã đảm bảo không có mối đe dọa từ nước ngoài nào với Mỹ trước khi có chính quyền sắp tới của Tổng thống đắc cử Joe Biden, người sẽ nhậm chức vào ngày 20.1. Nhóm đã phối hợp với nhóm chuyển tiếp Biden vài tuần.

Robert O’Brien đã yêu cầu Matt Pottinger ở lại vào ngày bầu cử vừa qua để tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi sang nhóm mới của Biden, quan chức này cho biết.

“Pottinger đã hoàn thành những nhiệm vụ đó”, quan chức này nói.

Một quan chức chính quyền mô tả ông Trump "ngày càng bị cô lập" và nói rằng "các quan chức an ninh quốc gia trung thành với lời thề với hiến pháp sẽ túc trực cho đến ngày nhậm chức, sau đó sẽ chuyển giao quyền lực cho tổng thống mới được bầu hợp lệ".

4 người đã chết trong cuộc bạo loạn (1 vì bị bắn và 3 do cấp cứu y tế) sau khi hàng trăm người ủng hộ Trump xông vào Điện Capitol để lật ngược thất bại bầu cử của ông trước Biden.

Trong một video được đăng lên Twitter khi những người ủng hộ mình đi lang thang ở Điện Capitol, ông Trump đã gọi những người biểu tình là "đặc biệt" và lặp lại những tuyên bố về gian lận bầu cử, dù kêu gọi họ rời đi.

Bạo loạn đã trì hoãn quá trình chứng nhận chiến thắng của Biden trong nhiều giờ. Sau đó, Phó tổng thống Mỹ kiêm Chủ tịch Thượng viện - Mike Pence đã tuyên bố ông Joe Biden và Thượng nghị sĩ Kamala Harris đắc cử Tổng thống và Phó tổng thống Mỹ tiếp theo. Dù không phục nhưng ông Trump cam kết chuyển giao quyền lực có trật tựvào ngày 20.1.

Hai phụ tá hàng đầu của đệ nhất phu nhân Melania Trump cũng từ chức hôm 6.1. Stephanie Grisham từ chức Chánh văn phòng đệ nhất phu nhân.

“Thật vinh dự khi được phục vụ đất nước trong Nhà Trắng. Tôi rất tự hào vì đã trở thành một phần trong sứ mệnh giúp đỡ trẻ em ở khắp mọi nơi của bà Trump và tự hào về nhiều thành tựu của chính quyền này”, Grisham nói.

Dành 1 năm làm thư ký báo chí Nhà Trắng trước khi trở thành Chánh văn phòng cho Melania Trump, Stephanie Grisham không cho biết liệu việc từ chức có phải là phản ứng với cuộc bạo loạn hay không.

Thư ký xã hội của Nhà Trắng, Rickie Niceta cũng từ chức cùng Phó thư ký báo chí Nhà Trắng Sarah Matthews, hai nguồn tin nói với Reuters.

Rộ tin bên trong Nhà Trắng rằng Phó chánh văn phòng Chris Liddell có thể sẽ từ chức.

Là cựu phóng viên của Reuters và Wall Street Journal, Matt Pottinger đã rời nghề báo để gia nhập Thủy quân lục chiến Mỹ sau vụ tấn công ngày 11.9 vào Mỹ năm 2001 và đã phục vụ trong Nhà Trắng kể từ đầu nhiệm kỳ tổng thống của Trump vào năm 2017.

Sự ra đi của người nói tiếng Trung phổ thông thông thạo diễn ra vào thời điểm Mỹ căng thẳng với Bắc Kinh.

Chính quyền Trump đã theo đuổi các chính sách cứng rắn với Trung Quốc về các vấn đề từ thương mại đến gián điệp và coronavirus cũng như các mối quan hệ đã giảm mạnh xuống mức tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ khi tổng thống tăng cường hùng biện trong chiến dịch tái tranh cử không thành công của mình.

Đầu ngày 7.1, Ngoại trưởng Mike Pompeo cho biết Mỹ đang xem xét các biện pháp trừng phạt và các hạn chế khác với những người liên quan đến vụ bắt giữ hơn 50 nhà hoạt động, gồm cả luật sư người Mỹ John Clancey, trong cuộc đàn áp mới của Trung Quốc ở Hồng Kông vài giờ trước cuộc bạo loạn hôm 6.1 ở Washington.

Ông Mike Pompeo cảnh báo rằng Washington có thể nhắm mục tiêu vào văn phòng kinh tế và thương mại của Hồng Kông tại Mỹ, và trong động thái có khả năng làm Trung Quốc nổi giận hơn nữa, đã tuyên bố rằng Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc - Kelly Craft sẽ thăm Đài Loan - vốn không phải là thành viên Liên Hợp Quốc do sự phản đối của Trung Quốc.

Nhà lập pháp Mỹ gọi hành động của những người ủng hộ Trump là một sự bối rối với nền dân chủ Mỹ.

“Tôi nghĩ rằng họ đang hào hứng ở Bắc Kinh. Điều đó củng cố cho tuyên bố của họ rằng chúng ta đang tan rã và họ là đất nước của tương lai”, Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa - Marco Rubio nói trên kênh Fox News.

Hôm 6.1, Đại sứ quán Trung Quốc ở Washington đã đưa ra cảnh báo công dân Trung Quốc tăng cường các biện pháp an toàn trước “cuộc biểu tình quy mô lớn” ở Thủ đô Mỹ và lệnh giới nghiêm do chính quyền địa phương công bố.

Thị trưởng Washington - Muriel Bowser đã gia hạn tình trạng khẩn cấp trong 15 ngày cho đến sau ngày ông Biden nhậm chức hôm 20.1.

Thị trưởng Muriel Bowser nói: “Nhiều người có vũ trang đã đến đây với mục đích bạo động và phá hoại, tham gia vào bạo lực và phá hoại. Họ đã bắn các chất kích thích hóa học, ném gạch, chai và nổ súng. Động lực của họ đang tiếp tục".

Động thái này cho phép Washington thu hút thêm các nguồn lực để bảo vệ cư dân, như thực thi lệnh giới nghiêm, mở rộng các dịch vụ khẩn cấp hoặc phân phối nhu yếu phẩm.

Lệnh này kéo dài đến 15 giờ ngày 21.1, một ngày sau khi Biden tuyên thệ nhậm chức.

Trung Quốc, Nga và Iran nói gì về cuộc bạo loạn ở Điện Capitol?

Trung Quốc

Trung Quốc đã so sánh bạo loạn ở Điện Capitol với các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ bạo lực năm ngoái ở Hồng Kông, nhưng lưu ý rằng không có ai thiệt mạng khi người biểu tình tiếp cận cơ quan lập pháp của thành phố do Trung Quốc cai trị. Cảnh sát Washington cho biết 4 người đã chết trong cuộc hỗn chiến (1 người do vết thương do đạn bắn và 3 người do cấp cứu y tế) cùng 52 người đã bị bắt.

“Chúng tôi cũng mong muốn người dân Mỹ có thể tận hưởng hòa bình, ổn định và an ninh càng sớm càng tốt”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc - Hoa Xuân Oánh nói trong một cuộc họp báo hàng ngày.

Nga

Phó Đại sứ Liên hợp quốc của Nga - Dmitry Polyanskiy đề cập đến các cuộc biểu tình ở Ukraine lật đổ Tổng thống Ukraine -  Viktor Yanukovich do Nga hậu thuẫn vào năm 2014.

“Một số bạn bè của tôi hỏi liệu ai đó sẽ phân phát bánh quy giòn cho những người biểu tình để lặp lại cảnh Victoria Nuland”, ông Polyanskiy nói và đề cập sự kiện cựu Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ - Victoria Nuland tặng đồ ăn cho người biểu tình tại Ukraine năm 2013.

Iran

“Những gì đã xảy ra ở Mỹ cho thấy một nền dân chủ phương Tây thất bại là như thế nào... Một người theo chủ nghĩa dân túy (Trump) đã làm tổn hại danh tiếng của đất nước mình”, Tổng thống Iran - Hassan Rouhani nói trong một bài phát biểu trên truyền hình.

Nhân Hoàng