Hai mẹ con suýt tử vong vì nhau cài răng lược xâm lấn bàng quang

Chiều 11.2, BS.CK2 Phạm Thanh Phong - Phó giám đốc phụ trách chuyên môn Bệnh viện đa khoa Trung ương Cần Thơ (BVĐKTƯCT) cho biết: “Ngay trong những ngày cuối năm, các bác sĩ bệnh viện với nhiều chuyên khoa phối hợp đã cứu sống mẹ con sản phụ nguy kịch vì nhau cài răng lược xâm lấn bàng quang sau phẫu thuật. Sản phụ bị suy đa tạng, suy tim nặng sau sinh”.

Bệnh nhân là chị H.T.H. (SN 1982, ngụ H.Châu Thành, tỉnh An Giang) được chuyển đến BVĐKTƯCT cấp cứu vào chiều 5.2 với chẩn đoán: mang thai được 31 tuần 5 ngày, ngôi đầu, nhau tiền đạo trung tâm, vết mổ cũ, nhau cài răng lược. Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng đau bụng nhiều, có dấu hiệu chuyển dạ và ra huyết âm đạo nhiều nên không thể trì hoãn để mổ chương trình được (vì các trường hợp mổ khó như nhau cài răng lược phải đánh giá trước mổ mức độ xân lấn của nhau vào các cơ quan lân cận như bàng quang, niệu quản, ruột… và đặt sonde niệu quản trong các trường hợp tiên lượng mổ khó).

Hội chẩn chuyên khoa, các bác sĩ quyết định phẫu thuật cấp cứu vào lúc 19 giờ 10 phút cùng ngày nhập viện. Ê-kíp do BS.CK2 Ngũ Quốc Vĩ, BS.CK1 Trần Ngọc Thanh, Ths.BS Nguyễn Thanh Quân - Khoa Ngoại Tổng hợp; Ths.BS Nguyễn Vĩnh Nghi - Khoa Ngoại thận - Tiết niệu; BS.CK1 Lưu Tuyết Kiều - Khoa Phẫu thuật - Gây mê hồi sức thực hiện. Ê-kíp mở theo đường mổ cũ, ghi nhận mặt trước tử cung dính chặt vào thành bụng. Mở ngoài phúc mạc xuyên qua bánh nhau, các bác sĩ đón bé gái nặng 1.600 gam thành công.

Việc bóc nhau bệnh nhân rất khó khăn, do bánh nhau bám sát trong cơ tử cung ở mặt trước, xuyên một phần vào thành sau bàng quang, nhau cài răng lược thể xâm lấn bàng quang. Nhận định đây là trường hợp nặng và khó khăn trong quá trình phẫu thuật vì nguy cơ chảy máu rất cao, có thể đe dọa tính mạng sản phụ, ê-kíp đã quyết định cắt tử cung bán phần thấp cầm máu.

Trong quá trình bóc tách có 2 quai ruột dính ngang thân sau tử cung che phủ gần hết mặt sau tử cung, nên các bác sĩ thực hiện bóc tách ruột. Khi cắt sâu đoạn dưới tử cung ở thành trước, do bàng quang bám chặt vào cơ tử cung và tăng sinh mạch máu rất nhiều, ê-kíp tiến hành cắt một phần bàng quang dính theo đoạn dưới tử cung, khâu cầm máu, kiểm tra cầm máu các vị trí bóc tách khác. Sau 4 giờ phẫu thuật căng thẳng, tình trạng chảy máu đã được kiểm soát. Bệnh nhân được chỉ định truyền 24 đơn vị máu và chế phẩm.

Trong và sau phẫu thuật, do tình trạng mất máu nhiều (5.000 ml), bệnh nhân có biểu hiện suy đa tạng và suy tim nặng sau sinh nên được chuyển đến Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc để điều trị nội khoa tích cực và được chỉ định lọc máu liên tục. Chiều 11.2, tình trạng suy đa tạng của bệnh nhân đã cải thiện tốt, đã ngưng lọc máu liên tục. Bệnh nhân tỉnh, dấu hiệu sinh tồn ổn định, vết mổ khô, nằm đầu ngang (tình trạng suy tim đã cải thiện). Cháu bé được chuyển đến Bệnh viện Nhi Đồng Cần Thơ chăm sóc, sức khỏe ổn định.

Theo Ths.BS Nguyễn Hữu Thời - Phó trưởng khoa phụ trách Khoa Sản phụ: “Sản phụ được chuyển đến bệnh viện với tình trạng rất nặng, nhau cài răng lược thể Percreta là thể đặc biệt nặng. Bánh nhau xâm lấn xuyên qua lớp thanh mạc tử cung, lấn đến những cơ quan lân cận như ruột, bàng quang, nên cần kết hợp nhiều chuyên khoa để chẩn đoán, xử trí cứu sống mẹ và bé.

Ở trạng thái bình thường, sau khi sinh, bánh nhau sẽ tự động tách khỏi thành tử cung đẩy ra ngoài. Nhưng trong trường hợp bị nhau cài răng lược thì bánh nhau bám chặt vào cơ tử cung, có nguy cơ cắt tử cung. Đây là nguyên nhân gây ra các tình trạng như băng huyết sau sinh, rối loạn đông máu, thậm chí gây tử vong cho sản phụ”.

Theo các bác sĩ, thông thường với nhau cài răng lược, các mạch máu tăng sinh nhiều, khi mổ nhau không tróc ra được khỏi tử cung, cơ tử cung không co thắt được, vì vậy nguy cơ chảy rất nhiều máu. Ở những ca mổ như vậy, việc phải truyền một khối lượng máu rất lớn lên tới 4-5 lít máu kèm theo 2-3 lít các chế phẩm của máu sẽ rất thường xảy ra.

Ngoài nguy cơ chảy máu nhiều còn là nguy cơ tổn thương bàng quang hoặc niệu quản trong lúc phẫu thuật. Tỷ lệ nhau cài răng lược tăng dần theo số lần mổ trên tử cung, số lần sanh con, tuổi mẹ, tiền căn hút nạo buồng tử cung,.. Chính vì thế chị em phụ nữ nên có kế hoạch dự định sanh phù hợp, khám thai định kỳ sớm và đều đặn để phát hiện sớm các trường hợp nhau cài răng lược.

Phụ nữ mang thai bị nhau cài răng lược rất nguy hiểm vì dễ xuất huyết ồ ạt và sinh non. Do vậy cần được bác sĩ chuyên khoa sản theo dõi và xử trí thận trọng. Việc phẫu thuật nên thực hiện ở các bệnh viện có đầy đủ trang thiết bị, đồng thời cần có sự phối hợp của nhiều chuyên khoa liên quan.

Phong Phạm