Mỹ, Đài Loan, Nhật, Hàn, Úc xây dựng chuỗi cung ứng chip, đất hiếm, pin xe điện không có Trung Quốc

Tổng thống Biden dự kiến ​​sẽ ký một lệnh hành pháp vào đầu tháng 2.2021 để đẩy nhanh nỗ lực xây dựng chuỗi cung ứng cho chip và các sản phẩm quan trọng chiến lược khác mà ít phụ thuộc hơn vào Trung Quốc, với sự hợp tác của Đài Loan, Nhật Bản và Hàn Quốc.

Lệnh sẽ chỉ đạo phát triển một chiến lược chuỗi cung ứng quốc gia, dự kiến ​​sẽ đưa ra các khuyến nghị cho các mạng lưới cung ứng ít bị ảnh hưởng bởi sự gián đoạn như thảm họa và các lệnh trừng phạt của các quốc gia không thân thiện. Các biện pháp sẽ tập trung vào chất bán dẫn, pin ô tô điện, đất hiếm và các sản phẩm y tế, theo trang Nikkei.

Lệnh nêu rõ rằng "làm việc với các đồng minh có thể dẫn đến chuỗi cung ứng bền vững và mạnh mẽ", cho thấy rằng các mối quan hệ quốc tế sẽ là trọng tâm của kế hoạch này.

Mỹ dự kiến ​​sẽ theo đuổi quan hệ đối tác với Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc trong lĩnh vực sản xuất chip cùng các nền kinh tế châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có Úc, về đất hiếm.

Mỹ có kế hoạch chia sẻ thông tin với các đồng minh trên mạng lưới cung cấp các sản phẩm quan trọng và sẽ tìm cách thúc đẩy sản xuất bổ sung. Mỹ sẽ xem xét một khuôn khổ để chia sẻ nhanh chóng các mặt hàng này trong trường hợp khẩn cấp, cũng như thảo luận về việc đảm bảo kho dự trữ và năng lực sản xuất dự phòng. Các đối tác có thể được yêu cầu làm ăn ít hơn với Trung Quốc.

Vấn đề này càng trở nên cấp thiết hơn với sự thiếu hụt chip trong năm nay đã ảnh hưởng đặc biệt đến các nhà sản xuất ô tô.

Theo công ty tư vấn chiến lược Boston Consulting Group, Mỹ đã chứng kiến ​​thị phần của mình trong năng lực sản xuất chất bán dẫn toàn cầu giảm mạnh những thập kỷ gần đây. Con số 37% năm 1990 bây giờ giảm xuống còn 12%.

Dù Mỹ đã yêu cầu Đài Loan (đứng đầu danh sách với tỷ lệ 22%) tăng sản lượng, các nhà máy ở hòn đảo đã hoạt động hết công suất và có rất ít lựa chọn để thúc đẩy nguồn cung trong ngắn hạn.

Boston Consulting Group dự báo rằng Trung Quốc, được hỗ trợ bởi khoản trợ cấp ước tính 100 tỉ USD của Chính phủ, sẽ dẫn đầu thế giới với 24% thị phần vào năm 2030.

Việc phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc với các sản phẩm quan trọng gây ra rủi ro an ninh. Trung Quốc đã sử dụng các quy định để gây áp lực lên các đối tác thương mại, chẳng hạn như áp đặt lệnh cấm vận xuất khẩu đất hiếm sang Nhật Bản vào năm 2010 trong bối cảnh căng thẳng về quần đảo Senkaku do Nhật kiểm soát, mà Trung Quốc gọi là Điếu Ngư.

Mỹ nhập khẩu khoảng 80% đất hiếm từ Trung Quốc và phụ thuộc vào nước này tới 90% về một số sản phẩm y tế.

Việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng có thể sẽ mất khá nhiều thời gian, đặc biệt là với chất bán dẫn. Vì số lượng các nhà sản xuất chip hàng đầu trên thế giới có hạn, các công ty này có đòn bẩy để quyết định xem có đi theo sự dẫn đầu của Mỹ hay không. Làm như vậy sẽ đòi hỏi sự hiểu biết và hợp tác từ các chính phủ khác.

Một nguồn tin Chính phủ Nhật Bản cho biết: “Tôi đã nghe nói rằng hiện tại, Mỹ sẽ thực hiện đánh giá chuyên sâu chuỗi cung ứng của mình để phân loại mức độ phụ thuộc vào quốc gia nào với chất bán dẫn và đất hiếm. Mỹ sẽ đưa ra các biện pháp ứng xử với các đồng minh sau đó".

Mỹ đã bắt đầu đặt nền móng từ mùa thu năm ngoái, kêu gọi các nền kinh tế giàu công nghệ hoặc tài nguyên có giá trị như Đài Loan, Nhật Bản và Úc, tham gia vào việc tháo gỡ chuỗi cung ứng từ Trung Quốc trong bối cảnh căng thẳng với Bắc Kinh đang âm ỉ.

Đài Loan đã phản ứng đặc biệt nhanh chóng. Các quan chức cấp cao của Mỹ và Đài Loan đã ký một biên bản ghi nhớ vào tháng 11.2020 để thúc đẩy hợp tác công nghệ trong 7 lĩnh vực, trong đó có chất bán dẫn và mạng không dây thế hệ thứ năm, cũng như "chuỗi cung ứng an toàn, bảo mật và đáng tin cậy".

Taiwan Semiconductor Manufacturing Co (TSMC), nhà máy sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới ở Đài Loan, đã đồng ý xây dựng một nhà máy ở bang Arizona (Mỹ) vào mùa xuân năm ngoái, nơi có khả năng trở thành biểu tượng của mối quan hệ song phương này.

TSMC sẽ đầu tư 12 tỉ USD vào nhà máy, nơi sẽ sản xuất chất bán dẫn cho quân đội và dự kiến ​​đưa vào hoạt động vào năm 2024. Chính phủ Mỹ đang trợ cấp cho dự án này.

Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản kể từ năm ngoái đã dẫn đầu nỗ lực thu hút TSMC vào nước này, để không chỉ thiết lập một mạng lưới cung ứng ba chiều vững chắc hơn mà còn cung cấp cho Nhật nguồn chip tiên tiến trong tương lai an toàn. Chính phủ Nhật đã dành ngân sách 200 tỉ yên (1,9 tỉ USD) để trải thảm đỏ cho TSMC, nhằm hướng tới khả năng hợp tác với các công ty Nhật.

Trong tháng này, trang Nikkei cho biết TSMC đang có kế hoạch xây dựng một trung tâm nghiên cứu và phát triển trị giá 20 tỉ yên tại Nhật Bản.

Trong lĩnh vực đất hiếm, Mỹ đang hợp tác với Úc để giải quyết sự thống trị của Trung Quốc. Công ty khai thác đất hiếm của Úc - Lynas đang xây dựng một cơ sở chế biến ở bang Texas (Mỹ) với sự hỗ trợ tài chính từ Bộ Quốc phòng Mỹ.

Pin ô tô điện cũng là một lĩnh vực cần phải hành động vì Panasonic và LG Chem của Hàn Quốc mất thị phần vào tay các đối thủ Trung Quốc.

Trong các lĩnh vực khác, chẳng hạn như 5G, các chuỗi cung ứng mới có thể tỏ ra đắt đỏ với các công ty Mỹ và Nhật Bản khi mất khả năng tiếp cận với các nhà cung cấp Trung Quốc cạnh tranh về chi phí như Huawei.

Nhân Hoàng