Iran khởi động máy ly tâm làm giàu hạt nhân tân tiến

Đoạn phim phát trên truyền hình nhà nước Iran cho thấy ông hạ lệnh bơm khí uranium vào 164 máy ly tâm IR-6, 30 máy IR-5 và thử nghiệm cơ học với một số máy IR-9 với công suất tương đương 50 máy IR-1.

Buỗi lễ còn công bố 133 tiến bộ của ngành hạt nhân trong năm 2020 – chủ yếu ở lĩnh vực y tế, điện, nông nghiệp, năng lượng.

Khởi động loạt máy ly tâm tân tiến nêu trên dường như đã vi phạm thỏa thuận hạt nhân ký kết năm 2015. Mặc dù vậy Tổng thống Rouhani vẫn tuyên bố: “Một lần nữa, tôi nhấn mạnh tất cả hoạt động hạt nhân Iran đều vì mục đích hòa bình, không vì mục đích quân sự. Chúng tôi vẫn giữ cam kết không phổ biến vũ khí hạt nhân, không đưa chương trình hạt nhân đi chệch hướng”.

Theo thỏa thuật hạt nhân 2015 ký với các cường quốc, Iran phải cắt giảm số máy ly tâm từ 19.000 xuống còn 6.000, chỉ sản xuất uranium giàu bằng máy ly tâm IR-1 thế hệ đầu, dùng một số ít máy ly tâm tiên tiến hơn cho mục đích nghiên cứu trong 10 năm (nhưng không tích trữ uranium giàu). Chỉ có IR-1 được phép đặt ngầm.

Cuối năm ngoái, nhóm thanh tra Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) phát hiện Iran lắp đặt nhiều máy ly tâm IR-2m dưới lòng đất tại cơ sở Natanz, đến giữa tháng thì bắt đầu cung cấp hợp chất uranium hexafluoride (UF6). Đại diện nước này tại IAEA đã thừa nhận.

Lễ khởi động máy ly tâm tân tiến nhân Ngày Công nghệ hạt nhân quốc gia diễn ra sau khi Mỹ - Iran vừa có cuộc trao đổi gián tiếp thông qua Liên minh châu Âu (EU) tại Vienna.

Giới chức Washington không đặt kỳ vọng quá cao với cuộc trao đổi, phía Tehran vẫn giữ điều kiện phải dỡ bỏ trừng phạt trước khi chính thức ngồi vào bàn đàm phán. Thế nhưng lần làm việc mới nhất ít nhất cũng cho thấy Mỹ dưới thời Tổng thống Joe Biden có ý muốn đối thoại để tháo gỡ vướng mắc.