Vì sao ngành hàng không Trung Quốc bị chê 'kém cỏi'?

Hàng không thương mại nằm trong số 14 ngành được kế hoạch 5 năm lần thứ 14 (2021 - 2025) xác định cần tập trung đầu tư. Thượng Hải là địa phương đi đầu trong phát triển lĩnh vực này, Tập đoàn Máy bay thương mại Trung Quốc (COMAC) cùng hàng loạt viện nghiên cứu quân sự - công nghiệp đều chọn nơi đây đặt trụ sở.

Nhưng mới đây, chính quyền Thượng Hải công bố báo cáo đánh giá Trung Quốc chỉ sản xuất được linh kiện hàng không cấp thấp vì không đủ năng lực nghiên cứu và phát triển hệ thống cùng công nghệ cốt lõi.

“Rất khó để công nghệ cốt lõi như động cơ, thiết bị không vận và vật liệu mới có thể đạt đến trình độ tiên tiến chuẩn quốc tế trong thời gian ngắn, dẫn đến việc toàn ngành bị kẹt lại ở cấp thấp của chuỗi công nghiệp”, báo cáo viết.

Báo cáo chỉ ra chiến lược kết hợp quân sự - dân sự (đảm bảo tiến bộ trong kinh tế và quân sự đi liền với đổi mới khoa học công nghệ) không phát huy hiệu quả mặc dù có hàng tá viện nghiên cứu quân sự - công nghiệp.

“Thiếu tích hợp hệ thống cùng nhiều vấn đề khác tạo nên rào cản ngăn chặn ứng dụng thành tựu quân sự cho mục đích dân sự và ngược lại. Hiệu quả hợp tác không cao”, báo cáo cho biết.

Hơn nữa, công tác nghiên cứu và phát triển còn gặp cản trở vì nhà nước kiểm soát ngành lẫn các viện nghiên cứu – dẫn đến vấn đề rủi ro cùng lợi ích không được phân chia hoàn chỉnh.

Báo cáo cũng nhận diện thách thức mới. Đại dịch COVID-19 khiến Mỹ, châu Âu tái đánh giá chuỗi cung ứng và họ có thể giảm hoạt động gia công sản xuất ở bên ngoài.

“Trong bối cảnh như vậy, chuỗi công nghiệp hàng không và vũ trụ Trung Quốc cần được triển khai một cách khoa học, tăng tỷ trọng nguồn cung nội địa ở cấp độ cốt lõi, phát triển vững chắc hướng đến tự chủ có chọn lọc”, báo cáo nhấn mạnh.

Đối đầu Mỹ - Trung từ thương mại lan sang công nghệ (gồm cả lĩnh vực hàng không). Chính quyền Washington với nỗ lực ngăn Trung Quốc đánh cắp công nghệ quan trọng ban hành hàng loạt trừng phạt lẫn hạn chế.

Công ty chế tạo máy bay Trung Quốc (AVIC) cùng 7 đơn vị trực thuộc đều bị liệt vào danh sách doanh nghiệp có mối quan hệ với quân đội Trung Quốc, nên doanh nghiệp Mỹ phải xin giấy phép mới được bán sản phẩm cho họ.

COMAC vào tháng 1 lọt vào “danh sách đen” của Lầu Năm Góc. Theo một lệnh hành pháp ban hành năm ngoái thì đơn vị kinh tế không được đầu tư vào COMAC.

Cẩm Bình