Các nhà khoa học và CEO hãng dược hàng đầu tranh cãi có cần tiêm vắc xin COVID-19 tăng cường hàng năm

Trong các cuộc phỏng vấn với Reuters, hơn 10 chuyên gia phát triển vắc xin và bệnh truyền nhiễm nổi tiếng nói ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy đợt tiêm chủng toàn cầu đầu tiên có thể mang lại sự bảo vệ lâu dài chống lại coronavirus và các biến thể đáng lo ngại nhất của nó được phát hiện đến nay.

Một số nhà khoa học bày tỏ lo ngại rằng kỳ vọng của công chúng xung quanh tên mũi tiêm vắc xin COVID-19 tăng cường đang được đặt ra bởi các lãnh đạo hãng dược phẩm hơn là chuyên gia y tế, dù nhiều người đồng ý rằng việc chuẩn bị cho nhu cầu phòng ngừa như vậy là rất cần.

Họ lo ngại các quốc gia giàu có thúc đẩy tiêm chủng lặp lại vào đầu năm nay sẽ làm gia tăng sự chia rẽ với các nước nghèo hơn đang gặp khó khăn trong việc mua vắc xin và có thể mất nhiều năm để tiêm chủng cho công dân họ dù chỉ một lần.

Kate O'Brien, Giám đốc Vụ Tiêm chủng, Vắc xin và Sinh phẩm thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nói: “Chúng tôi chưa thấy dữ liệu thông báo quyết định về việc có cần tiêm liều nhắc lại hay không”.

Kate O'Brien cho biết WHO đang thành lập một hội đồng chuyên gia để đánh giá tất cả dữ liệu về biến thể cùng hiệu quả của vắc xin và khuyến nghị thay đổi các chương trình tiêm chủng khi cần thiết.

Giám đốc điều hành Pfizer - Albert Bourla nói mọi người "có khả năng" cần một liều vắc xin tăng cường của công ty 12 tháng một lần, tương tự như tiêm phòng cúm hàng năm, để duy trì mức độ miễn dịch cao chống lại SARS-CoV-2 và các biến thể của nó.

Tiến sĩ Tom Frieden, cựu giám đốc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, phản bác: "Không có con số nào, và ý tôi là con số không, bằng chứng nào cho thấy đó là điều cần làm".

Frieden, người hiện lãnh đạo sáng kiến ​​y tế công cộng toàn cầu Resolve to Save Lives, nhận xét: “Hoàn toàn không phù hợp khi nói rằng chúng tôi có khả năng cần tiêm tăng cường hàng năm, bởi chúng tôi không biết khả năng xảy ra là gì”.

Đáp lại những lời chỉ trích, Pfizer cho biết trông đợi cần phải có mũi tiêm tăng cường khi coronavirus vẫn đang hoành hành rộng rãi. Điều đó có thể thay đổi một khi đại dịch COVID-19 được kiểm soát chặt chẽ hơn, một phát ngôn viên hãng dược Mỹ cho biết.

Giám đốc điều hành của Moderna - Stephane Bancel đặt mục tiêu sản xuất một loại vắc xin vào mùa thu nhằm vào một biến thể lần đầu tiên được xác định ở Nam Phi và trông đợi các mũi tiêm tăng cường theo định kỳ sẽ cần thiết.

Mỹ đang chuẩn bị có sẵn những liều như vậy cho người dân, trong khi Liên minh châu Âu (EU), Anh và Israel đã đặt hàng nguồn cung cấp vắc xin COVID-19 mới để triển khai như mũi tiêm tăng cường bảo vệ.

Một số chuyên gia y tế, bao gồm cả Richard Hatchett, Giám đốc điều hành của Liên minh Đổi mới Chuẩn bị sẵn sàng Dịch bệnh (CEPI) đã tài trợ cho nhiều dự án vắc xin, nói rằng các nhà sản xuất vắc xin đã đúng khi lên kế hoạch trước cho liều tăng cường do không chắc chắn về những gì sẽ cần thiết trong thời gian dài. Sau đó, các chính phủ có thể tự quyết định xem có nên mua sản phẩm hay không, ông nói.

Pfizer và đối tác BioNTech SE (Đức) đến nay đã phát hiện ra mũi tiêm vắc xin của họ vẫn có hiệu quả hơn 91% trong 6 tháng sau khi mọi người nhận liều thứ hai, so với gần 95% được chứng minh trong thử nghiệm lâm sàng. Các công ty sẽ theo dõi mức độ bảo vệ duy trì theo thời gian.

Tiến sĩ William Gruber, Phó chủ tịch cấp cao về nghiên cứu và phát triển vắc xin của Pfizer, nói với Reuters vào đầu tháng này rằng dự đoán về các mũi tiêm tăng cường hàng năm dựa trên "một chút bằng chứng" về sự suy giảm khả năng miễn dịch trong 6 tháng đó.

Pfizer kỳ vọng vắc xin COVID-19 sẽ đóng góp doanh thu lớn trong nhiều năm và dự báo doanh số bán hàng là 26 tỉ USD từ đợt tiêm chủng vào năm 2021. Chi tiêu toàn cầu cho vắc xin COVID-19 và các mũi tiêm nhắc lại có thể đạt tổng cộng 157 tỉ USD đến năm 2025, theo IQVIA Holdings - công ty dữ liệu y tế Mỹ.

Chủ tịch của Moderna - Stephen Hoge cho rằng cần phải có mũi tiêm vắc xin tăng cường để duy trì mức độ miễn dịch cao, một phần là do sự do dự trong việc tiêm vắc xin, vì ước tính khoảng 30% dân số Mỹ có thể không đồng ý tiêm chủng. Stephen Hoge cho biết chừng nào coronavirus còn hoành hành rộng rãi, những người có nguy cơ cao mắc bệnh nặng có thể cần phải tăng cường khả năng khả năng miễn dịch của họ.

Ông nói: “Hầu hết chính phủ đều đang thảo luận với Moderna và các công ty khác về mũi tiêm tăng cường”.

Cuối năm ngoái, các nhà khoa học lạc quan rằng vắc xin hiệu quả cao có thể nhanh chóng kiềm chế đại dịch COVID-19 toàn cầu đang tàn phá các nền kinh tế và đã giết chết hơn 3,4 triệu người.

Những hy vọng đó đã mờ đi vào tháng 2.2021 với bằng chứng cho thấy các phiên bản đột biến coronavirus có thể tránh sự bảo vệ của vắc xin. Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy biến thể Nam Phi có thể làm giảm mức kháng thể từ 6 đến 8 lần ở những người được tiêm vắc xin Pfizer hoặc Moderna.

Dữ liệu thử nghiệm lâm sàng cũng cho thấy vắc xin của AstraZeneca, Johnson & Johnson và Novavax kém hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa COVID-19 ở Nam Phi, nơi mà biến thể này phổ biến.

Những nghiên cứu này đã thúc đẩy các công ty dược phẩm bắt đầu thử nghiệm liều vắc xin tăng cường của họ và phát triển các mũi tiêm nhắm vào các biến thể coronavirus cụ thể.

Tuy nhiên, nghiên cứu gần đây cho thấy vắc xin Moderna và Pfizer - BioNTech tạo ra lượng kháng thể bảo vệ cao để tạo ra "hiệu ứng đệm" chống lại các biến thể đã biết, theo Tiến sĩ Anthony Fauci, người đứng đầu Viện Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm Quốc gia (NIAID) và cố vấn y tế hàng đầu của Nhà Trắng.

Các kháng thể - ngăn chặn coronavirus bám vào tế bào người - không phải toàn bộ câu chuyện. Một số nghiên cứu cho thấy rằng tế bào T - loại tế bào bạch cầu có thể nhắm mục tiêu và tiêu diệt các tế bào đã bị nhiễm bệnh - có thể giúp ngăn ngừa mắc COVID-19 nghiêm trọng và nhập viện.

Các nhà nghiên cứu của NIAID phát hiện ra rằng các tế bào T trong máu của những người đã phục hồi từ COVID-19 ban đầu vẫn có thể chống lại các bệnh nhiễm trùng do các biến thể liên quan được tìm thấy ở Anh, Nam Phi và Brazil.

Tiến sĩ Anthony Fauci nói với Reuters: "Rất có thể không cần đến mũi tiêm tăng cường. Có thể tưởng tượng rằng các biến thể sẽ không phải là vấn đề nhiều với một loại vắc xin thực sự tốt như chúng ta có thể đã dự đoán".

Tuy nhiên, các cơ quan y tế ở Mỹ, Anh và châu Âu đang đảm bảo với người dân rằng sẽ có một đợt tiêm phòng mới nếu cần, với nhiều quốc gia vẫn đang cần nguồn cung cấp vắc xin.

Rajeev Venkayya, người đứng đầu bộ phận vắc xin toàn cầu của Takeda Pharmaceutical Co (Nhật Bản), nhận định: “Thật là một mối lo ngại lớn rằng các nước giàu có sẽ bắt đầu sử dụng liều tăng cường và hạn chế hơn nữa nguồn cung cấp liều vắc xin đầu tiên của người dân nơi khác”.

Tiến sĩ Monica Gandhi, bác sĩ bệnh truyền nhiễm tại Đại học California, San Francisco (Mỹ), nói các quyết định về việc có cần thiết phải tiêm mũi tăng cường hay không “tốt nhất sẽ được đưa ra bởi các chuyên gia sức khỏe cộng đồng thay vì các giám đốc điều hành của một công ty có thể hưởng lợi về mặt tài chính”.

Nhân Hoàng