COVID-19 phủ bóng đen lên nền giáo dục Nhật: Học phí cao, việc làm giảm, nhiều sinh viên bỏ học

Đại dịch COVID-19 đang phủ một bóng đen lên nền giáo dục của những thanh niên ở Nhật Bản, những người nắm giữ chìa khóa cho tương lai của đất nước. Điều đó có thể áp đặt chi phí kinh tế nặng nề trong trung và dài hạn.

Đợt bùng phát COVID-19 mới đã buộc các nhà hàng và các nhà cung cấp công việc bán thời gian khác phải tạm ngừng hoặc rút ngắn giờ làm và cắt giảm lương, lấy đi một phần thu nhập của sinh viên. Nếu số lượng sinh viên không có khả năng đến trường tiếp tục tăng, những tác động với Nhật Bản là rất nghiêm trọng.

Một cuộc khảo sát của Bộ Giáo dục Nhật Bản với các trường đại học và các trường chuyên nghiệp cho thấy 57.913 hoặc 1,95% tổng số sinh viên đã bỏ học trong năm tài chính 2020, giảm so với 74.129, tương đương 2,5% của năm 2019, nhờ miễn và hoãn học phí. “Thế nhưng không chắc các trường đại học có thể tự duy trì được bao lâu nữa", Masayuki Kobayashi, Giáo sư tại Đại học J.F. Oberlin, cho biết.

Hỗ trợ của chính phủ đi kèm với các điều kiện, chẳng hạn như mức trần thu nhập của gia đình. Hirokazu Ouchi, Giáo sư tại Đại học Chukyo, nói sự hỗ trợ nên được cung cấp rộng rãi hơn vì hiện chỉ có khoảng 10% sinh viên đủ điều kiện.

“Tôi đang sống sót nhờ bán hàng giảm giá tại các siêu thị”, sinh viên đại học năm thứ ba sống một mình ở tỉnh Saitama, gần Tokyo, nói. Anh từng kiếm được từ 60.000 yên (547 USD) đến 70.000 yên mỗi tháng khi làm việc vào ban đêm tại một nhà hàng ramen, nhưng đã mất việc khi nhà hàng rút ngắn thời gian hoạt động vào tháng 3.2021.

Số lượng việc làm bán thời gian cho sinh viên đã giảm mạnh do hậu quả của đại dịch, đảo ngược xu hướng việc làm đang gia tăng trước đây của sinh viên từ 15 đến 24 tuổi.

Theo cuộc khảo sát về lực lượng lao động của Bộ Nội vụ và Truyền thông, số sinh viên có công việc bán thời gian đã giảm 240.000 trong giai đoạn từ tháng 7 đến tháng 9.2020 so với năm trước.

Sự sụt giảm đó lớn hơn so với thời điểm sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 và trận động đất, sóng thần kinh hoàng tấn công khu vực đông bắc Tohoku vào 2011.

Trong quý 1/2021, trung bình 1,71 triệu sinh viên có việc làm mỗi tháng, giảm 170.000 so với cùng kỳ năm ngoái.

HRog, nhà cung ứng dịch vụ cho các công ty cung cấp nhân sự, phân tích dữ liệu từ trang web tìm kiếm việc làm Town Work và cho biết tiền lương đã giảm đặc biệt mạnh trong các ngành phụ thuộc nhiều vào lao động sinh viên.

Trong lĩnh vực dịch vụ ăn uống, mức lương trung bình là 991 yên/giờ trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 3.2021, giảm 14 yên so với năm trước. Các chuỗi nhà hàng đã cố gắng duy trì mức lương tại các cửa hàng ở trung tâm thủ đô Tokyo, nhưng đã cắt giảm ở các vùng ngoại ô như Saitama, một quan chức chuỗi nhà hàng cho biết.

Mức lương trung bình trong lĩnh vực khách sạn và dịch vụ đứng ở mức 1.030 yên/giờ, còn những hoạt động giải trí và nghỉ ngơi trung bình là 1.183 yên/giờ, lần lượt giảm 29 yên và 21 yên so với cùng kỳ năm ngoái.

Tại Nhật Bản, nhiều sinh viên tự trang trải học phí và chi phí sinh hoạt bằng các công việc bán thời gian. Các ngành dịch vụ như thực phẩm và đồ uống thường thuê nhiều sinh viên, những người đóng vai trò như nguồn lao động lớn và linh hoạt.

Vấn đề việc làm của sinh viên giảm, nếu không được giám sát, có thể dẫn đến việc bỏ học nhiều hơn hoặc khiến việc học của họ bị đình trệ.

Chi tiêu công cho giáo dục của Nhật Bản thấp hơn hầu hết các nước phát triển. Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), trợ cấp và các chương trình hỗ trợ khác cho các trường đại học chỉ chiếm 1,6% chi tiêu của chính phủ Nhật Bản, so với mức trung bình của OECD là 2,9%, xếp thứ 35 trong số 38 quốc gia OECD.

Chi tiêu công cho giáo dục thấp dẫn đến học phí và lệ phí cao. Theo OECD, học phí của các trường đại học quốc gia và công lập ở Nhật Bản trung bình là 5.090 USD mỗi năm, cao thứ 5 trong số 30 quốc gia được khảo sát. Tỷ lệ sinh viên nhập học đại học ở Nhật Bản có phần cao hơn mức trung bình của OECD, nằm ở mức 49,6%. Song ở Nhật Bản, sự khác biệt về thu nhập có tương quan chặt chẽ với sự khác biệt về trình độ học vấn.

Với dự báo lực lượng lao động của Nhật Bản sẽ giảm do tỷ lệ sinh ngày càng giảm, việc hỗ trợ cho sinh viên, bao gồm cả các chương trình sau COVID-19, là không thể thiếu. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào Nhật Bản có thể hỗ trợ những người trẻ tuổi về nhu cầu giáo dục của họ bất chấp những căng thẳng về tài chính do đại dịch gây ra.

Hiện Nhật Bản ghi nhận 775.231 ca mắc COVID-19 với 14.071 người chết và 730.446 khỏi bệnh.

Nhân Hoàng