Hội nghị thượng đỉnh ở Geneva: Ông Biden gật đầu khi được hỏi Putin có đáng tin, Nhà Trắng liền thanh minh

Đây là hội nghị thượng đỉnh rất được mong đợi vào thời điểm mà cả hai nhà lãnh đạo đều đồng ý rằng quan hệ giữa hai quốc gia đang ở mức thấp nhất mọi thời đại.

Ông Biden gọi đây là cuộc thảo luận giữa “hai cường quốc” và nói rằng “gặp mặt trực tiếp luôn tốt hơn”. Về phần mình, Putin cho biết ông hy vọng các cuộc đàm phán sẽ “hiệu quả”.

Cuộc gặp gỡ trong căn phòng với kệ đầy sách có một khởi đầu hơi khó xử - cả ông Putin và Biden dường như tránh nhìn thẳng vào nhau trong cơ hội chụp ảnh ngắn ngủi và hỗn loạn trước nhóm phóng viên chen lấn, xô đẩy.

Ông Biden gật đầu khi một phóng viên hỏi liệu ông Putin có thể được tin cậy hay không, nhưng Nhà Trắng nhanh chóng gửi một dòng tweet khẳng định rằng Tổng thống Mỹ "rõ ràng là không trả lời bất kỳ câu hỏi nào, nhưng gật đầu xác nhận với báo chí nói chung".

Tổng thống Putin phớt lờ những câu hỏi lớn tiếng của các phóng viên, bao gồm cả việc liệu ông có sợ lãnh đạo phe đối lập Nga - Alexei Navalny (đang bị bỏ tù) hay không.

Hai nhà lãnh đạo đã bắt tay – ông Biden đưa tay ra trước và mỉm cười với Putin nghiêm nghị - trước khi chụp ảnh với Tổng thống Guy Parmelin, người đã chào đón họ đến Thụy Sĩ để tham dự hội nghị thượng đỉnh.

Ông Biden và Putin dự kiến ​​sẽ gặp nhau trong 4 - 5 giờ hội đàm trên phạm vi rộng.

Trong nhiều tháng, họ đã khẩu chiến bằng những lời hùng biện sắc bén. Ông Biden đã nhiều lần đổ lỗi cho Putin về các cuộc tấn công mạng ác ý của các hacker Nga nhắm vào lợi ích của Mỹ, coi thường nền dân chủ với việc bỏ tù nhà Alexei Navalny và can thiệp vào các cuộc bầu cử của Mỹ.

Về phần mình, ông Putin đã bác bỏ những điều đó, chỉ vào cuộc nổi dậy vào ngày 6.1 tại Điện Capitol để lập luận rằng Mỹ không có tư cách giảng dạy về các chuẩn mực dân chủ, nhấn mạnh rằng chính phủ Nga không can dự vào bất kỳ sự can thiệp bầu cử hoặc các cuộc tấn công mạng dù thông tin tình báo Mỹ cho thấy khác.

Tổng thống Biden cho biết hội nghị thượng đỉnh ở Geneva là bước quan trọng để Mỹ - Nga cuối cùng có thể tìm thấy sự ổn định và khả năng dự đoán trong mối quan hệ của họ, một mục tiêu dường như khiêm tốn để đối phó với người mà ông coi là một trong những đối thủ đáng gờm nhất của Mỹ. .

“Chúng ta nên quyết định xem đâu là lợi ích chung của chúng ta, vì lợi ích của thế giới, để hợp tác và xem liệu chúng ta có thể làm được điều đó hay không. Những khu vực mà chúng ta không đồng ý, hãy làm rõ đâu là ranh giới màu đỏ”, ông Biden nói với các phóng viên vào đầu tuần này.

Phát ngôn viên của ông Putin - Dmitry Peskov nói với hãng tin AP hôm 16.6 rằng không có đột phá nào đáng chờ đợi và "tình hình quá khó khăn trong quan hệ Nga - Mỹ". Dmitry Peskov nói thêm rằng "thực tế là hai tổng thống đồng ý gặp nhau và cuối cùng bắt đầu nói chuyện cởi mở về các vấn đề đã là một thành tựu".

Các kế hoạch cho cuộc họp đã được biên soạn cẩn thận và thương lượng kỹ lưỡng.

Biden lần đầu tiên đề xuất hội nghị thượng đỉnh trong cuộc điện đàm hồi tháng 4.2021, trong đó ông thông báo với Putin rằng sẽ trục xuất một số nhà ngoại giao Nga và áp đặt các biện pháp trừng phạt với hàng chục người cùng công ty. Đây là một phần trong nỗ lực buộc Nga phải chịu trách nhiệm về việc can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm ngoái và việc hack các cơ quan liên bang.

Putin và đoàn tùy tùng đến địa điểm tổ chức hội nghị thượng đỉnh đầu tiên: Villa La Grange, dinh thự lớn bên hồ nằm trong công viên lớn nhất của Geneva. Tiếp theo là Biden và nhóm của ông ấy. Putin đã bay đến Geneva hôm 16.6 ngay trước khi bắt đầu cuộc họp; Biden - người đã đến châu Âu để họp với các đồng minh trong G7 - đến một ngày trước đó.

Ông Biden và Putin lần đầu tiên tổ chức cuộc họp tương đối thân mật với sự tham gia của Ngoại trưởng Mỹ - Antony Blinken và Ngoại trưởng Nga - Sergey Lavrov. Mỗi bên có một người phiên dịch. Cuộc họp sau đó sẽ mở rộng với năm trợ lý cấp cao của mỗi bên.

Khi hội nghị kết thúc, ông Putin dự kiến ​​tổ chức cuộc họp báo cá nhân. Ông Biden cũng làm điều tương tự sau đó.

Nhà Trắng đã chọn không tổ chức một cuộc họp báo chung, không muốn đề cao Putin vào thời điểm Tổng thống Biden đang thúc giục các đồng minh châu Âu gây áp lực buộc nhà lãnh đạo Nga phải cắt bỏ vô số hành động khiêu khích.

Ông Biden tự nhận mình có ít đồng nghiệp về chính sách đối ngoại. Ông Biden đã đi khắp thế giới với tư cách là thành viên của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện và từng được Tổng thống Barack Obama giao những nhiệm vụ khó khăn về chính sách đối ngoại khi còn là Phó tổng thống Mỹ.

Biden từng nhiều lần nói ông tin rằng việc thực thi chính sách đối ngoại hiệu quả đến từ việc hình thành các mối quan hệ cá nhân bền chặt và tìm được mối quan hệ với cả những người như Tổng thống Recep Tayyip Erdogan (Thổ Nhĩ Kỳ) mà Biden gọi là “kẻ chuyên quyền” và các chính trị gia truyền thống như Thủ tướng Justin Trudeau (Canada).

Với Putin, người mà ông từng nói là “không có linh hồn”, Biden từ lâu đã cảnh giác. Biden thừa nhận rằng Putin, nhân vật quyền lực nhất trong chính trường Nga trong suốt 5 đời Tổng thống Mỹ, không phải là không có tài năng.

“Ông ấy trông sáng sủa. Ông ấy rất cứng rắn. Và tôi đã nhận thấy rằng ông ấy là một đối thủ xứng đáng như người ta nói", Tổng thống Biden khẳng định.

Nhà Trắng tiếp tục hy vọng tìm được những thỏa thuận nhỏ.

Không có cam kết nào được đưa ra, nhưng theo quan chức chính quyền cấp cao, có hy vọng rằng cả hai bên sẽ đưa các đại sứ của họ trở lại vị trí tương ứng sau cuộc họp. Đại sứ Nga tại Mỹ - Anatoly Antonov đã được triệu hồi về nước khoảng 3 tháng trước, sau khi ông Biden gọi Putin là kẻ giết người trong một buổi phỏng vấn. Đại sứ Mỹ tại Nga - John Sullivan đã rời Nga gần hai tháng trước, sau khi chính quyền Putin đề nghị ông quay lại Mỹ để tham vấn.

Các quan chức chính quyền Biden nghĩ rằng có thể tìm thấy điểm chung về kiểm soát vũ khí. Các nhóm kiểm soát vũ khí quốc tế đang thúc ép các nhà lãnh đạo Nga và Mỹ bắt đầu thúc đẩy các thỏa thuận kiểm soát vũ khí mới.

Nhóm Biden sẽ nhấn mạnh những lo ngại của họ về an ninh mạng. Trong những tháng gần đây, các hacker đã thực hiện các cuộc tấn công đáng báo động vào một đường ống dẫn dầu lớn của Mỹ và một nhà cung cấp thịt Brazil hoạt động tại Mỹ.

Phía Nga đã nói rằng việc bắt giam nhà lãnh đạo đối lập Navalny là vấn đề chính trị nội bộ và là lĩnh vực mà ông Putin sẽ không can dự. Tuy nhiên, các quan chức Nhà Trắng nói ông Biden có ý định nói về chuyện đó.

Hội nghị thượng đỉnh lần này chắc chắn sẽ được so sánh với cuộc gặp năm 2018 của Tổng thống Donald Trump với Putin ở Helsinki (Phần Lan), nơi hai nhà lãnh đạo tổ chức một cuộc họp báo chung và Trump đứng về phía Nga từ chối khi được hỏi liệu Moscow có can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2016 hay không.

Biden đã chuẩn bị cho hội nghị bằng cách xem xét tài liệu, tham khảo ý kiến ​​của các quan chức trong chính phủ và với các cố vấn bên ngoài. Các trợ lý của ông cho biết mức độ chuẩn bị không có gì bất thường. Trong một cuộc trao đổi ngắn với các phóng viên khi đang di chuyển ở Geneva vào tối 15.6, Biden đã tìm cách tạo ấn tượng rằng ông không đổ mồ hôi trong cuộc họp lớn của mình.

"Tôi luôn sẵn sàng", ông Biden nói.

Đồng ý nối lại các cuộc đàm phán kiểm soát vũ khí

Hội nghị thượng đỉnh tại Villa La Grange kéo dài chưa đầy 4 giờ, ít hơn nhiều so với những gì các cố vấn của ông Biden nói rằng họ mong đợi.

Ông Putin cho biết cuộc gặp diễn ra mang tính xây dựng, không có thái độ thù địch và thể hiện mong muốn hiểu nhau của hai nhà lãnh đạo. Ông cũng nói Nga - Mỹ chia sẻ trách nhiệm về sự ổn định hạt nhân và sẽ tổ chức các cuộc đàm phán về những thay đổi có thể xảy ra với hiệp ước cắt giảm chế vũ khí mới (New START) được gia hạn gần đây của họ.

Tuy nhiên, ông Putin tỏ ra không muốn thỏa hiệp trong một loạt vấn đề khác, bác bỏ lo ngại của Mỹ về vụ bắt giữ Alexei Navalny, việc Nga tăng cường hiện diện quân sự gần biên giới phía đông Ukraine và về những gợi ý những người Nga không rõ danh tính phải chịu trách nhiệm cho các vụ tấn công mạng ở Mỹ.

Ông Putin nói rằng Alexei Navalny đã phớt lờ luật pháp và biết điều gì sẽ xảy ra nếu trở về Nga từ Đức, nơi anh ta đã được điều trị sau khi bị đầu độc. Ông Putin cũng cáo buộc Ukraine đã vi phạm các điều khoản của thỏa thuận ngừng bắn với các phiến quân thân Nga ở miền đông Ukraine.

Ông Putin cho biết Washington và Moscow sẽ bắt đầu tham vấn về an ninh mạng, đồng thời cho biết thêm rằng hầu hết các cuộc tấn công mạng nhằm vào Nga đều đến từ Mỹ.

Tuy nhiên, kiểm soát vũ khí là một lĩnh vực mà lịch sử vẫn có thể đạt được tiến bộ bất chấp những bất đồng rộng rãi hơn.

Vào tháng 2.2021, Nga và Mỹ đã gia hạn thêm 5 năm New START , trong đó giới hạn số lượng đầu đạn hạt nhân chiến lược mà họ có thể triển khai và hạn chế các tên lửa, máy bay ném bom trên đất liền cùng tàu ngầm được chuyển giao.

Cả hai nước đã nói trước hội nghị thượng đỉnh rằng hy vọng vào mối quan hệ ổn định hơn và có thể dự đoán được, dù họ có mâu thuẫn về mọi thứ từ kiểm soát vũ khí, tấn công mạng đến can thiệp bầu cử và Ukraine.

Tổng thống Mỹ đã giơ tay chào các phóng viên khi rời biệt thự nơi tổ chức các cuộc hội đàm và lên xe limousine của mình.

Vòng đàm phán đầu tiên - bao gồm Biden, Putin, Antony Blinken và Sergei Lavrov - kéo dài gần 2 giờ, các quan chức cho biết.

Các cuộc nói chuyện tiếp tục sau khi tạm nghỉ vào khoảng 16 giờ chiều giờ Thụy Sĩ, với đại sứ của Nga tại Mỹ - Anatoly Antonov nằm trong số những người có mặt. Vòng đàm phán đó kết thúc lúc 17 giờ 5 chiều.

Mối quan hệ giữa Nga và Mỹ đã xấu đi trong nhiều năm, đặc biệt là khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014 từ Ukraine, can thiệp vào Syria năm 2015 và bị cáo buộc can thiệp cuộc bầu cử năm 2016 đưa ông Donald Trump vào Nhà Trắng.

Mối quan hệ giữa hai nước chìm sâu hơn vào tháng 3.2021 khi Biden nói Putin là "kẻ giết người", khiến Nga triệu hồi Anatoly Antonov về nước để tham vấn. Mỹ đã triệu hồi đại sứ của mình vào tháng 4.

Hôm 16.6, Putin nói rằng ông hài lòng với lời giải thích của Biden về bình luận gây sốc hồi tháng 3.

Nhân Hoàng/ảnh: AP