15 khách dự đám cưới tiêm vắc xin đầy đủ vẫn mắc COVID-19 và điều cần biết về nhiễm đột phá

Một đám cưới ở bang Oklahoma (Mỹ) khiến 15 vị khách được tiêm chủng nhiễm nCoV. Các lễ kỷ niệm rầm rộ ngày 4.7 làm lan truyền vi rút từ thị trấn Provincetown, bang Massachusetts đến hàng chục nơi trên khắp đất nước, đôi khi được mang bởi những người đã tiêm vắc xin đầy đủ.

Khi biến thể Delta gia tăng trên toàn quốc, các báo cáo về nhiễm nCoV ở những người được tiêm chủng ngày càng trở nên thường xuyên, gần đây nhất là ít nhất 6 nghị sĩ đảng Dân chủ tại bang Texas, một phụ tá Nhà Trắng và một người phát ngôn cho Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi.

Biến thể Delta rất dễ lây lan, kết hợp với chiến dịch tiêm chủng chậm trễ và gần như không có các hạn chế phòng ngừa, đang thúc đẩy sự gia tăng nhanh chóng các ca mắc COVID-19 ở tất cả các bang của Mỹ và số bệnh nhân nhập viện ở gần như tất cả các bang. Biến thể Delta hiện chiếm khoảng 83% các ca mắc COVID-19 được phát hiện ở Mỹ.

Thế nhưng trong xu hướng đáng lo ngại này, các ca nhiễm đột phá xảy ra những người được tiêm chủng đầy đủ vẫn tương đối ít phổ biến và những trường hợp mắc bệnh nghiêm trọng, nhập viện hoặc tử vong thậm chí còn nhiều hơn thế. Hơn 97% những người nhập viện vì COVID-19 không được tiêm vắc xin.

Tiến sĩ Celine Gounder, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Bệnh viện Bellevue ở New York, cho biết: “Nếu bạn được tiêm phòng, bạn sẽ được bảo vệ, sẽ không bị bệnh nặng, nhập viện hay tử vong".

Tiến sĩ Anthony Fauci, cố vấn hàng đầu về đại dịch của chính quyền Biden, nói hôm 22.7 tại cuộc họp báo rằng không nên đưa ra các báo cáo về các ca nhiễm đột phá có nghĩa là vắc xin không hoạt động.

“Điều đó không có nghĩa là bạn đang đối phó với một loại vắc xin không thành công. Sự thành công của vắc xin dựa trên việc ngăn ngừa bệnh tật", chuyên gia dịch tễ hàng đầu Mỹ nhấn mạnh.

Tuy nhiên, những người được tiêm chủng đầy đủ có thể nhiễm nCoV hoàn toàn không có triệu chứng hoặc nhẹ. Điều đó có thể gây ngạc nhiên cho nhiều người Mỹ đã tiêm phòng, những người thường cho rằng họ đã được bảo vệ hoàn toàn khỏi vi rút. Những ca nhiễm đột phá làm tăng khả năng rằng những người được tiêm chủng có thể lây lan vi rút sang người khác.

Với sự gia tăng của vi rút trên khắp nước Mỹ, một số nhà khoa học cho rằng đã đến lúc những người được tiêm chủng nên cân nhắc đeo khẩu trang ở những không gian đông đúc như trung tâm mua sắm hoặc phòng hòa nhạc - khuyến nghị vượt quá các hướng dẫn hiện hành của Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh và Phòng ngừa Mỹ (CDC), vốn chỉ khuyến cáo những người chưa được tiêm phòng nên đeo khẩu trang.

Cơ quan này không có kế hoạch thay đổi hướng dẫn của mình trừ khi có sự thay đổi đáng kể trong khoa học, một quan chức liên bang nói với điều kiện giấu tên vì ông không được phép phát biểu về vấn đề này.

Ông cho biết thêm, hướng dẫn của CDC đã cho phép các nhà lãnh đạo địa phương điều chỉnh các chính sách dựa trên tốc độ lây truyền COVID-19 trong cộng đồng của họ. Trích dẫn sự gia tăng ca nhiễm biến thể Delta, các quan chức y tế ở một số khu vực pháp lý của California đã thúc giục quay trở lại đeo khẩu trang và quận Los Angeles đang yêu cầu điều đó.

Tiến sĩ Scott Dryden-Peterson, bác sĩ bệnh truyền nhiễm và nhà dịch tễ học tại Bệnh viện Brigham & Women ở Boston (Mỹ), nói: “Thắt dây an toàn giúp giảm rủi ro nhưng chúng ta vẫn cần lái xe cẩn thận. Chúng ta vẫn đang cố gắng tìm ra thế nào là 'lái xe cẩn thận' trong kỷ nguyên Delta và những gì chúng ta nên làm”.

Sự không chắc chắn về Delta một phần do biến thể này khác với các phiên bản nCoV trước đó. Mặc dù phương thức lây truyền là giống nhau - hít vào, thường là ở các không gian trong nhà - Delta được cho là có khả năng lây lan gấp nhiều lần so với nCoV ban đầu.

Đáng chú ý, bằng chứng ban đầu cũng cho thấy rằng những người nhiễm biến thể Delta có thể mang vi rút nhiều hơn khoảng 1.000 lần so với những người nhiễm nCoV ban đầu. Dù điều đó dường như không có nghĩa là họ bị nặng hơn nhưng có thể dễ lây lan hơn và mắc bệnh lâu hơn.

Tải lượng vi rút cũng quan trọng: Một người được tiêm chủng tiếp xúc với tải lượng thấp của nCoV có thể không bao giờ nhiễm bệnh hoặc không đáng lo. Một người được tiêm chủng tiếp xúc với tải lượng vi rút cực cao của biến thể Delta có nhiều khả năng bị quá tải khả năng phòng vệ miễn dịch của mình.

Vấn đề trở nên tồi tệ hơn khi tỷ lệ lây truyền trong cộng đồng tăng lên, bởi liều lượng và số lượng phơi nhiễm sẽ tăng lên. Tỷ lệ tiêm chủng ở nước này đã bị đình trệ, với ít hơn một nửa số người Mỹ được tiêm chủng đầy đủ, tạo điều kiện cho vi rút có nhiều cơ hội lây lan.

Tiến sĩ Eric J. Rubin, Tổng biên tập của Tạp chí Y học New England (Mỹ), nói: “Những người chưa được tiêm chủng phần lớn không thực hiện các biện pháp phòng ngừa và đó là điều đang thúc đẩy dịch bệnh. Tất cả chúng ta đều dễ bị ảnh hưởng bởi bất kỳ hành vi nào của bất cứ ai trong dịch bệnh này".

Tiến sĩ Gounder đã ví khả năng bảo vệ mà vắc xin mang lại giống như một chiếc dù chơi golf giúp chúng ta khô ráo trong cơn mưa bão. “Nhưng nếu bạn đang ở ngoài một cơn mưa bão, bạn vẫn sẽ bị ướt. Đó là tình huống mà biến thể Delta đã tạo ra, nơi vẫn còn rất nhiều cộng đồng lan truyền”, ông nói.

Với những người được tiêm chủng bình thường, một ca nhiễm trùng đột phá có thể không nghiêm trọng, gây ra ít hoặc không có triệu chứng. Thế nhưng, các nhà khoa học lo ngại rằng một số người được tiêm chủng nhiễm bệnh có thể tiếp tục phát triển COVID-19 kéo dài, một nhóm triệu chứng chưa được hiểu rõ vẫn tồn tại sau khi tình trạng lây nhiễm được giải quyết. Điều này phần lớn tạo nên nhờ khả năng của Delta trong việc vượt qua các hệ thống phòng thủ miễn dịch.

Trên thực tế, tất cả các loại vắc xin hiện có dường như có thể ngăn ngừa bệnh tật nghiêm trọng và tử vong do biến thể Delta. Trong các nghiên cứu ở phòng thí nghiệm, Delta thực sự đã được chứng minh là mối đe dọa nhẹ hơn so với Beta, biến thể lần đầu tiên được xác định tại Nam Phi.

Việc một người được tiêm vắc xin có nhiễm bệnh hay không có thể phụ thuộc vào mức độ tăng cao của kháng thể sau khi tiêm, mức độ mạnh của những kháng thể đó chống lại biến thể và liệu mức độ kháng thể trong máu của người đó có suy giảm kể từ khi chủng ngừa hay không.

Trong hầu hết trường hợp, hệ thống phòng thủ miễn dịch được bổ sung bởi vắc xin nhận ra vi rút ngay sau khi nhiễm và tiêu diệt nó trước khi xảy ra thiệt hại đáng kể.

Michel C. Nussenzweig, nhà miễn dịch học tại Đại học Rockefeller ở New York (Mỹ), cho hay: “Đó là lý do giải thích tại sao con người nhiễm vi rút và có người không mắc bệnh nghiêm trọng. Điều đó gần như không thể tránh khỏi, trừ khi bạn định cung cấp cho mọi người vắc xin tăng cường thường xuyên”.

Có rất ít bằng chứng để chỉ ra liệu các ca nhiễm đột phá với biến thể Delta phổ biến hơn hay có nhiều khả năng lây lan sang người khác. CDC đã ghi nhận khoảng 5.500 trường hợp nhập viện và tử vong ở những người được tiêm chủng, nhưng không theo dõi các trường hợp nhiễm trùng đột phá nhẹ hơn.

Dữ liệu bổ sung đang xuất hiện từ COVID-19 Sports and Society Workgroup, một liên minh các giải đấu thể thao chuyên nghiệp đang hợp tác chặt chẽ với CDC. Theo Tiến sĩ Robby Sikka, bác sĩ từng làm việc với Minnesota Timberwolves của NBA (Giải bóng rổ Nhà nghề Mỹ), các đội thể thao trong nhóm đang kiểm tra hơn 10.000 người ít nhất mỗi ngày và xác định trình tự tất cả các trường hợp nhiễm vi rút.

Ông nói nhiễm trùng đột phá trong các giải đấu dường như phổ biến hơn với Delta hơn là Alpha, biến thể được xác định đầu tiên ở Anh. Như dự đoán, vắc xin làm giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng và thời gian mắc bệnh, với các cầu thủ trở lại chưa đầy 2 tuần sau khi bị nhiễm vi rút, so với gần 3 tuần trước đó trong đại dịch.

Thế nhưng khi nhiễm Delta, những cầu thủ mang một lượng vi rút rất cao trong 7 đến 10 ngày, so với 2 hoặc 3 ngày ở những người nhiễm Alpha, Tiến sĩ Sikka nói. Những cầu thủ nhiễm bệnh được yêu cầu cách ly, vì vậy dự án không thể theo dõi liệu họ có lây lan vi rút cho người khác hay không, nhưng có khả năng là có, Tiến sĩ Sikka nói thêm.

Tiến sĩ Sikka nhận định: “Nếu họ hoàn toàn hòa nhập trở lại với xã hội, tôi nghĩ rằng bạn sẽ bị lây từ những người được tiêm chủng. Họ thậm chí không nhận ra mình mắc COVID-19 vì nghĩ rằng mình đã được tiêm phòng”.

Tiến sĩ Elyse Freitas (34 tuổi, nhà sinh vật học tại Đại học Oklahoma) sốc khi phát hiện ra rằng 15 người được tiêm chủng đã nhiễm bệnh trong đám cưới của cô. Elyse Freitas cho biết cô đã rất thận trọng trong suốt trận đại dịch và từng hoãn đám cưới một lần. Nhưng sau nhiều cân nhắc, Elyse Freitas đã cử hành hôn lễ trong nhà vào ngày 10.7.

Dựa trên các triệu chứng, Tiến sĩ Freitas tin rằng sự lây nhiễm ban đầu là tại một bữa tiệc rượu bia hai ngày trước đám cưới, khi chục người được tiêm chủng đã đến các quán bar ở trung tâm thành phố Oklahoma; 7 người trong số họ sau đó có kết quả dương tính với COVID-19. Cuối cùng, 17 khách dự đám cưới đã nhiễm bệnh, gần như tất cả đều có các triệu chứng nhẹ.

“Trong nhận thức cuối cùng, tôi lẽ ra nên chú ý hơn đến tỷ lệ tiêm chủng ở Oklahoma, sự xuất hiện của biến thể Delta và điều chỉnh kế hoạch của mình cho phù hợp”, cô hối tiếc.

Một đợt bùng phát ở thị trấn Provincetown cho thấy một cụm lây nhiễm COVD-19 có thể phát triển nhanh như thế nào, nếu có điều kiện thích hợp. Trong lễ kỷ niệm ngày 4.7 nổi tiếng của mình, thị trấn nhỏ này đã tổ chức cho hơn 60.000 người vui chơi không đeo khẩu trang, khiêu vũ và hòa mình ở các quán bar đông đúc và các bữa tiệc tại gia.

Adam Hunt (55 tuổi, giám đốc làm về quảng cáo đã sống bán thời gian ở Provincetown trong khoảng 20 năm) cho biết đám đông năm nay nhiều hơn nhiều so với bình thường. Thế nhưng, các quán bar và câu lạc bộ không mở cửa cho đến khi họ được phép. Ông Hunt lưu ý: “Chúng ta nghĩ rằng mình đã làm đúng. Chúng ta nghĩ rằng chúng ta đã ổn".

Adam Hunt không nhiễm vi rút nhưng một số người bạn được tiêm chủng của ông đã bay đến từ những nơi xa như Hawaii và Alabama có kết quả dương tính sau khi trở về. Nói chung, cụm lây nhiễm đã phát triển lên ít nhất 256 trường hợp (bao gồm cả 66 du khách đến từ các bang khác), chiếm khoảng 2/3 trong số những người được tiêm chủng.

Steve Katsurinis, Chủ tịch Hội đồng Y tế Provincetown, cho biết: “Tôi không ngờ rằng những người được tiêm chủng sẽ trở nên dương tính với tốc độ như họ. Provincetown đã nhanh chóng hành động để ngăn chặn sự bùng phát, khôi phục lời khuyên về đeo khẩu trang và đẩy mạnh xét nghiệm”.

Ông Steve Katsurinis cho biết họ đang tiến hành 250 cuộc xét nghiệm mỗi ngày, so với khoảng 8 lần mỗi ngày trước 1.7.

Theo Kristen Panthagani, nhà di truyền học tại Đại học Y Baylor - người điều hành một blog giải thích các khái niệm khoa học phức tạp, các quan chức y tế cũng nên giúp công chúng hiểu rằng vắc xin đang làm những gì họ phải làm là ngăn chặn người mắc bệnh nghiêm trọng.

Bà nói: “Hiệu quả của vắc xin không phải là 100%, nó không bao giờ là như vậy. Chúng ta cũng không nên mong đợi vắc xin là hoàn hảo. Đó là kỳ vọng quá cao".

Nhân Hoàng