Phụ nữ Afghanistan sợ những tháng ngày đen tối lặp lại

Zahra cùng mẹ và 3 chị em đang trên đường sang nhà người thân để ăn tối thì thấy nhiều người bỏ chạy kèm theo tiếng súng. “Taliban ở đây”, vài người la hét. Chỉ trong vài phút, mọi thứ tại Herat - thành phố lớn thứ 3 Afghanistan, thay đổi.

Zahra lớn lên khi Afghanistan không có bóng dáng Taliban, phụ nữ được học hành và dám mơ ước về nghề nghiệp. 5 năm qua cô làm việc với các tổ chức phi lợi nhuận địa phương để nâng cao nhận thức cho phụ nữ cũng như đấu tranh vì bình đẳng giới.

Hoài bão của nữ công dân thành phố Herat đã vỡ tan tối 12.8 khi Taliban tràn vào, cắm lá cờ đại diện tại quảng trường trung tâm. Ai nấy đều vội chạy nhanh về nhà.

Như nhiều người khác, gia đình Zahra hiện chỉ dám ở trong nhà với nỗi lo về tương lai. Cô chia sẻ: “Tôi thấy sốc nặng. Làm sao mà một người phụ nữ đã rất cố gắng học tập và tiến bộ như tôi nay phải giấu mình trong nhà chứ”.

Taliban thời gian qua tiến công thần tốc và đã kiểm soát 2/3 lãnh thổ Afghanistan, áp sát thủ đô Kabul. Cơ quan tị nạn thuộc Liên Hợp Quốc ghi nhận 250.000 người rời bỏ nhà cửa kể từ cuối tháng 5 do lo ngại Taliban tái áp đặt quy tắc Hồi giáo nghiêm ngặt và tàn nhẫn, loại bỏ tất cả quyền của phụ nữ.

Trong khoảng thời gian cầm quyền trước khi Mỹ đưa quân đến, Taliban cấm phụ nữ học hành hay làm việc, thậm chí không cho họ rời khỏi nhà nếu không có người thân là đàn ông đi cùng. Nhiều vụ hành quyết, chặt tay kẻ trộm cắp, ném đá phụ nữ bị buộc tội ngoại tình... diễn ra công khai.

Chưa rõ Taliban có thực sự áp đặt lại loạt quy tắc trên tại những vùng chiếm đóng hay không. Có thông tin chiến binh Taliban chiếm vài ngôi nhà, đốt trường học.

Tại một công viên ở Kabul hiện là nơi cư trú của người tị nạn, nhiều gia đình kể lại cảnh phụ nữ đi xe kéo tại tỉnh Takhar bị chặn lại đánh roi vì “mang dép hở hang”. Một giáo viên sống ở Takhar cho biết không ai được phép ra ngoài nếu không có nam giới đi cùng.

Zahra không đến công sở mà làm việc tại nhà kể từ một tháng trước lúc Taliban tiếp cận thành phố Herat, và nay không còn làm việc nữa sau khi Taliban phá vỡ tuyến phòng thủ chiếm đóng thành phố.

Cô rưng rưng nước mắt khi nghĩ đến khả năng mình không thể quay trở lại làm việc, em gái 12 tuổi không thể tiếp tục đến trường, anh trai không thể chơi bóng đá. Tự do chơi đàn ghi ta cũng có nguy cơ trở thành điều không thể.

Suốt 20 năm kể từ thời điểm Taliban bị lật đổ, phụ nữ Afghanistan sống trong một xã hội tuy còn bảo thủ nhưng đạt được rất nhiều thành tựu. Trẻ em gái được đi học, phụ nữ kinh doanh, tham gia chính quyền và quốc hội.

Cảm giác sợ hãi xuất hiện khắp nơi cùng với tin Taliban chiếm nhiều lãnh thổ hơn mỗi ngày. Nhà hoạt động nữ quyền Zarmina Kakar sống tại Kabul chia sẻ: “Chúng tôi giống loài chim dành cả thời gian làm tổ, nhưng rồi bất lực nhìn người khác phá hủy nó”.

Lúc Taliban tiến vào Kabul lần đầu năm 1996, Kakar chỉ mới 1 tuổi. Mẹ đi mua kem cho cô bị một chiến binh Taliban đánh vì để lộ khuôn mặt trong chỉ vài phút. “Tôi cảm thấy nếu Taliban nắm quyền, chúng tôi sẽ quay lại ngày tháng đen tối”, Kakar nói.