Mong đợi gì ở báo cáo nguồn gốc COVID-19 của tình báo Mỹ cho Tổng thống Biden?

Vào tháng 5.2021, Tổng thống Biden đã ra lệnh cho các trợ lý thời hạn 90 ngày để tìm ra câu trả lời cho nguồn gốc của COVID-19 khi các cơ quan tình báo Mỹ theo đuổi nhiều giả thuyết khác nhau, bao gồm cả khả năng xảy ra một vụ tai nạn trong phòng thí nghiệm ở Trung Quốc hay vi rút có nguồn gốc tự nhiên từ động vật, chẳng hạn như dơi hoặc chim.

Theo Thư ký báo chí Nhà Trắng - Jen Psaki, một cuộc đánh giá thông tin tình báo kéo dài 90 ngày mà Tổng thống Biden ra lệnh sẽ diễn ra vào ngày 24.8, với việc công bố các phần chưa được phân loại có thể mất thêm vài ngày nữa.

Tuy nhiên, ba quan chức chính phủ Mỹ và một người thứ tư quen thuộc với phạm vi điều tra cho biết họ không mong đợi việc xem xét sẽ dẫn đến kết luận chắc chắn sau khi Trung Quốc ngăn cản các nỗ lực quốc tế trước đó để thu thập thông tin quan trọng.

Thay vào đó, một quan chức cho biết báo cáo có thể sẽ chỉ ra các dòng điều tra bổ sung mà các quan chức có thể theo đuổi, bao gồm các yêu cầu với Trung Quốc có khả năng làm gia tăng căng thẳng vào thời điểm quan hệ giữa 2 nước đang ở mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ.

"Về cơ bản không thể có một cuộc điều tra thích hợp nếu một trong các bên chính không muốn hợp tác. Chúng ta cần tiến hành như thể cả hai giả thuyết đều đúng", Thomas Wright, thành viên cấp cao của Viện Brookings và đồng tác giả của cuốn sách về đại dịch có tên Aftershocks (Dư chấn) với Colin Kahl, Thứ trưởng Quốc phòng phụ trách chính sách dưới thời ông Biden.

Báo cáo cũng được đưa ra trong bối cảnh các cơ quan tình báo Mỹ đang chịu áp lực từ chính quyền và Quốc hội về các vấn đề liên quan đến việc xử lý Afghanistan sau khi thủ đô Kabul rơi vào tay Taliban nhanh hơn nhiều nhà phân tích tình báo, quốc phòng và ngoại giao Mỹ dự đoán.

COVID-19 đã giết chết 4,6 triệu người trên toàn thế giới, theo thống kê của Reuters, nhưng nguồn gốc chính xác của nó vẫn còn bị che đậy trong bí ẩn.

Các trường hợp mắc COVID-19 đầu tiên được biết đến đã xuất hiện ở thành phố Vũ Hán, miền trung Trung Quốc vào tháng 12.2019 và các cơ quan của Mỹ bắt đầu tìm hiểu nguồn gốc ngay sau đó.

Các cơ quan tình báo Mỹ ban đầu ủng hộ mạnh mẽ lời giải thích rằng vi rút có nguồn gốc từ tự nhiên.

Đã dành 4 tuần ở và xung quanh Vũ Hán vào tháng 1 và tháng 2.2021, nhóm nghiên cứu do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đứng đầu cho biết vi rút có thể đã được truyền từ dơi sang người thông qua một con vật khác.

Thế nhưng, báo cáo tháng 3 của họ, được viết chung với các nhà khoa học Trung Quốc và kết luận rằng lý thuyết rò rỉ vi rút từ phòng thí nghiệm là "cực kỳ khó xảy ra", đã không làm Mỹ hài lòng.

Những người quen thuộc với báo cáo tình báo nói rằng có rất ít chứng cứ trong những tháng gần đây rằng vi rút đã lây lan rộng rãi và tự nhiên giữa các loài động vật hoang dã.

Trong khi đó, Trung Quốc đã từ chối cho các nhà nghiên cứu Mỹ quyền truy cập vào phòng thí nghiệm Vũ Hán và các quan chức ở đó cho rằng Mỹ cần phải cố gắng xác định rõ ràng nguồn gốc của vi rút.

Tổng giám đốc của WHO, Tedros Adhanom Ghebreyesus, cho biết nhóm của ông không loại trừ bất kỳ giả thuyết nào. Cơ quan y tế của Liên Hợp Quốc đã lập một nhóm mới để kiểm tra thêm nguồn gốc của vi rút gây ra COVID-19.

Về phần mình, Trung Quốc đã chế nhạo giả thuyết rằng COVID-19 đã thoát ra khỏi phòng thí nghiệm Viện Vi rút học ở Vũ Hán và thúc đẩy các giả thuyết khác, bao gồm cả việc vi rút này thoát ra khỏi phòng thí nghiệm ở Fort Detrick, bang Maryland, Mỹ vào năm 2019.

Người phát ngôn của Nhà Trắng từ chối bình luận.

Sơn Vân