Nhiều địa phương thiếu sâu sát, cứng nhắc khiến ách tắc lưu thông hàng hóa

Ngày 13.9, Phó thủ tướng Lê Văn Thành chủ trì hội nghị trực tuyến thúc đẩy lưu thông, tiêu thụ nông sản trong bối cảnh phòng chống dịch COVID-19.

Mục tiêu xuất khẩu nông sản 44 tỉ USD là thách thức

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp Phùng Đức Tiến, do dịch bệnh COVID-19 bùng phát mạnh đã ảnh hưởng tiêu cực đến việc sản xuất, thu hoạch, xuất khẩu nhiều nông sản có dấu hiệu sụt giảm.

Tháng 8, kim ngạch xuất khẩu ước đạt gần 3,4 tỉ USD, giảm 21,6% so với tháng 8.2020. Tuy nhiên, lũy kế 8 tháng đầu năm, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng nông lâm thủy sản ước đạt trên 60,9 tỉ USD, trong đó xuất khẩu ước đạt 32,13 tỉ USD, tăng 21,6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Phó thủ tướng Lê Văn Thành cho biết, trong thời gian thực hiện giãn cách, cùng một quy định, nhưng có địa phương triển khai tốt, có nơi còn triển khai máy móc. Do đó, việc sản xuất kinh doanh gặp nhiều khó khăn; nhiều nơi thiếu nhân công, thiếu vật tư đầu vào; nhiều địa phương còn cứng nhắc, sinh ra nhiều thủ tục cản trở lưu thông hàng hóa.

"Giãn cách để phòng chống dịch là ưu tiên hàng đầu, nhưng cũng là nhiệm vụ hết sức khó khăn, đòi hỏi các địa phương phải vận dụng linh hoạt, phù hợp để vừa giãn cách vừa duy trì sản xuất ở "chừng mực nhất định", Phó thủ tướng nhấn mạnh, đồng thời lưu ý vấn đề an toàn trong sản xuất.

Phát biểu thảo luận, các bộ, địa phương, hiệp hội cho rằng, mục tiêu xuất khẩu nông sản cả năm 2021 khoảng 44 tỉ USD như kế hoạch đặt ra là một thách thức rất lớn.

Theo Phó chủ tịch UBND An Giang Trần Anh Thư, giá phân bón tăng cao cũng là một trong những khó khăn chính trong thời gian qua. Ông Thư kiến nghị cần tiếp tục rà soát lại chuỗi sản xuất, cung ứng, nhập khẩu, logistics đến cách sử dụng phân bón của người dân để hướng tới giảm giá phân bón ở mức phù hợp.

Còn ông Hồ Phước Thành, Phó chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai, đề nghị đẩy mạnh xúc tiến thương mại, kết nối giao thương, đề xuất có cổng thông tin về nông sản kết nối với các đối tác nước ngoài.

Ngoài ra, một số quy định mới về nhập khẩu nông sản của phía Trung Quốc áp dụng từ 1.1.2022 có thể sẽ tác động đến sản xuất và tiêu thụ nông sản của Việt Nam; tình trạng thiếu container rỗng, tăng giá cước vận tải đã tác động lớn đến xuất khẩu sang Mỹ, EU, Đông Bắc Á cũng như nhập khẩu nguyên liệu để phục vụ xuất khẩu.

Ông Hồ Tiến Thiệu, Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết, hiện chỉ có 4/12 cửa khẩu của Lạng Sơn hoạt động và đã bắt đầu có tình trạng ùn ứ trong khi lượng hàng hóa tiếp tục dồn về, tạo áp lực rất lớn cho địa phương.

Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn đề nghị các tỉnh, thành phố có hàng nông sản lưu thông đến các cửa khẩu của Lạng Sơn chủ động thông báo cho doanh nghiệp để cơ cấu lại hàng hóa, tránh ùn ứ.

Chủ tịch Hiệp hội Logistics Lê Duy Hiệp cho rằng, các sàn giao dịch điện tử, kênh phân phối trực tuyến là giải pháp lưu thông hàng hóa trong bối cảnh hiện nay.

Ông kiến nghị các tỉnh, thành phố cần tăng cường xuất khẩu chính ngạch với Trung Quốc; thành lập trung tâm xúc tiến nông sản quốc gia để kết nối với Mỹ và EU; tổ chức, quy hoạch trung tâm logistics vùng (nhất là tại vùng đồng bằng sông Cửu Long) để kết nối lưu thông trong nội vùng thuận lợi...

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh đề nghị các thương nhân, doanh nghiệp chuyển nhanh sang xuất khẩu chính ngạch để bảo đảm tiêu thụ nông thủy sản cho nông dân.

Nhấn mạnh vai trò của địa phương, ông đặt vấn đề, “tại sao Bắc Giang, Hải Dương có thể xuất khẩu suôn sẻ hơn 100.000 tấn vải thiều trong thời gian ngắn trong khi mặt hàng thanh long, dưa hấu thì nay tắc chỗ này mai tắc chỗ khác”.

Theo ông Khánh, những tỉnh trồng thanh long, dưa hấu mà làm được như Bắc Giang thì việc tiêu thụ nông sản cho nông dân thời gian tới sẽ có sự chuyển biến tích cực.

Không thêm văn bản, phải xuống tận nơi để tháo gỡ

Phó thủ tướng Lê Văn Thành nhấn mạnh, việc điều hành của một số địa phương còn thiếu sâu sát, cứng nhắc, dẫn tới ùn tắc, ứ đọng trong sản xuất, lưu thông hàng hóa.

Phó thủ tướng lấy ví dụ, có địa phương đặt ra quy định xe chở hàng phải sang tải, “sang xe, đổi tài xế”, làm mất thời gian, gây ùn ứ.
“Xe chở mấy trăm con lợn, hàng nghìn con gà mà sang tải thì doanh nghiệp làm sao sống nổi? Có địa phương cứng nhắc đến mức người ta chở con giống về thả, để tái đàn mà cũng không cho vào”, Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Phó thủ tướng yêu cầu các địa phương phải bảo đảm lưu thông hàng hóa thông suốt theo đúng chỉ đạo của Chính phủ, không ban hành thêm các quy trình, thủ tục, giấy phép gây khó khăn; không quy định việc sang tải mà kiểm tra chặt chẽ điểm đi, điểm đến và có cách quản lý F0 nếu lái xe dương tính. Tuyệt đối bảo đảm không để dịch bệnh lây lan qua hệ thống lưu thông hàng hóa.

Ông Thành yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố cần phối hợp với ngành y tế, công thương, các bộ, ngành Trung ương… làm việc cụ thể với doanh nghiệp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đồng thời yêu cầu doanh nghiệp xây dựng phương án phục hồi sản xuất.

“Công nhân, nhà máy ở vùng xanh, xã xanh, huyện xanh thì địa phương cho kế hoạch tổ chức sản xuất trở lại với các điều kiện cụ thể, như trước khi vào sản xuất, 100% công nhân phải có kết quả xét nghiệm âm tính. Nếu ở vùng xanh thì cho công nhân về nhà, cho đi lại bình thường”, Phó thủ tướng nêu giải pháp.

Phó thủ tướng cũng yêu cầu ưu tiên tiêm vắc xin cho lực lượng sản xuất. Định kỳ 1 tuần 2 lần thực hiện test nhanh cho công nhân, để phát hiện kịp thời F0, bảo đảm tuyệt đối an toàn”.

Đối với sản xuất nông nghiệp, Phó thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành xây dựng phương án và chỉ đạo điều chỉnh linh hoạt cơ cấu mùa vụ; đàm phán, cung cấp các thông tin thị trường; chủ động đưa các vấn đề về đàm phán tháo gỡ rào cản kỹ thuật liên quan đến thị trường nông sản…

Đặc biệt, Phó thủ tướng yêu cầu không ban hành thêm các văn bản quy định gây cản trở lưu thông hàng hóa.

“Các khu vực, các cảng mà có vấn đề thì Bộ GTVT phải trực tiếp xuống làm việc với các tỉnh. Nếu để xảy ra tình trạng ùn tắc hay ban hành thêm các chính sách khác thì Bộ GTVT vẫn phải chịu trách nhiệm”, Phó thủ tướng nêu rõ.

Lam Thanh