‘Các biến thể Alpha, Beta, Delta không thể kháng thuốc uống điều trị COVID-19 của Pfizer’

Lần thứ hai Pfizer đã sản xuất một loại thuốc có thể là vũ khí quan trọng chống lại COVID-19.

Hôm 5.11, Pfizer cho biết một loại thuốc kháng vi rút thử nghiệm (nhãn hiệu là Paxlovid) có hiệu quả vượt trội giúp những người có nguy cơ cao mắc COVID-19 tránh phải nhập viện hoặc tử vong. So với giả dược, thuốc của Pfizer có hiệu quả 89% trong việc giảm nguy cơ nhập viện hoặc tử vong do COVID-19.

Các kết quả có trong thông cáo báo chí nhưng vẫn chưa được công bố trên một tạp chí y khoa được bình duyệt.

Nếu được cấp phép sử dụng, loại thuốc này có thể đóng vai trò quan trọng cùng vắc xin trong việc chấm dứt đại dịch. Nó đã được thử nghiệm qua liều 30 viên thuốc, với những người tình nguyện uống 3 viên mỗi 12 giờ trong 5 ngày. 2 trong số 3 viên đó là thuốc kháng vi rút của Pfizer, viên còn lại là ritonavir.

Ritonavir là loại thuốc kháng vi rút phổ biến (điều trị HIV) được sử dụng để kéo dài thời gian thuốc của Pfizer lưu lại trong cơ thể.

Theo Giám đốc điều hành Pfizer - Albert Bourla, khi công ty cố gắng đăng ký cấp phép khẩn cấp, có thể trước Ngày Lễ Tạ ơn (25.11), thành công đặt ra câu hỏi về điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Liệu vi rút có vượt qua loại thuốc mới này theo thời gian bằng cách xây dựng sức đề kháng với phân tử và làm suy yếu tác dụng của nó không?

Câu hỏi đó là vấn đề lớn trong nghiên cứu thuốc kháng vi rút. Với các bệnh truyền nhiễm khác như HIV hay viêm gan C, vi rút có thể biến đổi và kháng lại việc điều trị bằng thuốc đơn lẻ. Thế nên cần có sự kết hợp của các loại thuốc kháng vi rút để dập tắt vấn đề đó.

Mikael Dolsten, Giám đốc khoa học của Pfizer, nói với trang Insider rằng ông không lo lắng về nguy cơ kháng thuốc Paxlovid sớm.

"Tôi không cho rằng trong nhiều năm tới, 5 - 7 năm, sẽ có các vấn đề về kháng thuốc", ông nói.

Thuốc Pfizer nhắm vào một phần khác của vi rút so với vắc xin

Một lý do lớn cho sự tự tin của Mikael Dolsten là cách thuốc Pfizer được chế tạo. Nó ức chế protease, một loại enzyme quan trọng mà coronavirus cần để tự sao chép bên trong tế bào. Bằng cách ngăn chặn enzym quan trọng đó, thuốc ngăn chặn sự nhân lên của vi rút và giúp hệ thống miễn dịch con người loại bỏ vi rút.

Mikael Dolsten lạc quan rằng thuốc của Pfizer sẽ giữ hiệu quả tốt hơn các loại thuốc kháng vi rút khác vì nó được sử dụng trong thời gian ngắn.

Bệnh nhân đã sử dụng thuốc kháng vi rút HIV và viêm gan C trong thời gian dài. Thuốc kháng vi rút SARS-CoV-2 sẽ được sử dụng trong thời gian ngắn. Mikael Dolsten cho biết sự kháng thuốc xuất hiện thường xuyên hơn với thuốc kháng vi rút được sử dụng trong bệnh mãn tính, thay vì cấp tính.

Loại thuốc mới của Pfizer cũng có thể không nhạy cảm với các vấn đề kháng thuốc giống như vắc xin COVID-19, tất cả đều nhắm vào protein gai của vi rút SARS-CoV-2.

SARS-CoV-2 đã chứng minh có thể tạo ra nhiều đột biến với protein gai, bằng chứng là đang gây rắc rối và nhiều biến thể lây nhiễm hơn, chẳng hạn chủng Delta.

Thế nhưng, Mikael Dolsten cho biết đây không phải là nỗi lo lắng với Paxlovid. Thử nghiệm trong phòng thí nghiệm cho thấy Paxlovid chống lại các biến thể đang lưu hành, bao gồm Alpha, Beta và Delta, thậm chí cả coronavirus khác, như SARS-CoV-1.

SARS-CoV-1 là nguyên nhân gây bùng phát dịch hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) vào năm 2002 - 2004.

Nghiên cứu từ Pfizer cho thấy protease của coronavirus không thể dễ dàng thoát khỏi thuốc của họ, Mikael Dolsten nói. Ông cho biết thêm: “Việc theo dõi protease về cơ bản khác với protein gai, dường như có thể tạo ra nhiều đột biến hơn mà không làm mất độc lực của nó".

Giám đốc điều hành Pfizer - Albert Bourla nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây với CNBC rằng những viên thuốc này nên được coi là một chất bổ sung cho vắc xin và mũi tiêm tăng cường, không phải là một sự thay thế.

Thời gian sẽ trả lời liệu sự lạc quan của Mikael Dolsten có đúng hay không.

Albert Bourla nói Pfizer đang thảo luận với 90 quốc gia về hợp đồng cung cấp cho thuốc uống điều trị COVID-19 của mình. Ông cho biết Pfizer dự kiến sẽ định giá phương pháp điều trị của mình gần với mức giá molnupiravir của đối thủ Merck & Co.

Giá hợp đồng của Merck & Co tại Mỹ cho molnupiriavr là khoảng 700 USD cho một liệu trình điều trị kéo dài 5 ngày.

Trong khi đó, molnupiravir, thuốc uống điều trị COVID-19 của Merck & Co và Ridgeback Biotherapeutics (Đức), là chất tương tự nucleoside với cơ chế hoạt động đưa các lỗi vào mã di truyền của vi rút SARS-CoV-2. Do thuốc tạo ra các đột biến ngẫu nhiên với vi rút nên SARS-CoV-2 khó tiến hóa và kháng thuốc.

Molnupiravir giảm 50% tỷ lệ nhập viện hoặc tử vong ở những bệnh nhân COVID-19 có nguy cơ cao. Anh gần đây đã phê duyệt molnupiravir và các cơ quan quản lý Mỹ đang trong quá trình xem xét loại thuốc này để cấp phép khẩn cấp.

Sơn Vân