Úc phát hiện ca nhiễm phiên bản Omicron 'tàng hình', hoang mang vì bữa tiệc siêu lây lan

Phiên bản Omicron mới (còn gọi là "Omicron tàng hình") có khoảng một nửa các đột biến gen so với dòng ban đầu và không thể phát hiện được bằng cách sàng lọc thông thường, Giám đốc Y tế bang Queensland - Peter Aitken nói với các phóng viên.

Phiên bản mới của Omicron được tìm thấy ở một du khách đến từ Nam Phi và có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19 hôm 4.12, theo ông Peter Aitken.

“Phiên bản mới có đủ dấu hiệu để có thể phân loại nó là Omicron, nhưng chúng tôi không biết đủ về nó như điều đó có nghĩa là gì, mức độ gây bệnh nghiêm trọng và khả năng kháng vắc xin như thế nào. Bây giờ chúng ta có biến thể Omicron và phiên bản giống Omicron”, Peter Aitken chia sẻ.

Phát hiện này được đưa ra khi bang Queensland chuẩn bị mở lại biên giới với phần còn lại của Úc vào ngày 13.12, vì hơn 80% dân số đủ điều kiện sẽ được tiêm vắc xin đầy đủ cuối tuần này.

Khám phá trên có thể là một bước lùi với các nhà khoa học đang chạy đua để tìm hiểu đầy đủ tác động của Omicron, bao gồm cả mức độ độc hại do biến thể này gây ra và liệu vắc xin có hiệu quả trong việc giảm nguy cơ mắc bệnh nặng hay không. Dù hầu hết các thay đổi di truyền là vô hại khi vi rút đột biến, một số có thể làm cho đột biến trở nên thành thạo hơn trong việc lây nhiễm tế bào hoặc tránh các kháng thể.

Phiên bản mới có khoảng một nửa hoặc 14 đột biến gen của biến thể Omicron thông thường và không có gen S dropout (gen mục tiêu không được phát hiện), khiến việc theo dõi thông qua xét nghiệm PCR trở nên khó khăn hơn, Peter Aitken nói.

“Phát hiện trên sẽ cho mọi người phần nào nhận ra khả năng lây lan của Omicron trong tất cả các cộng đồng”, ông Peter Aitken nói.

Úc vừa ghi nhận thêm 5 ca nhiễm Omicron sau khi dịch bùng phát tại bữa tiệc trên du thuyền ở thành phố Sydney. Qua đó, số người nhiễm biến thể này ở bang New South Wales tăng lên 34. 

Dự kiến ​​sẽ có thêm nhiều ca nhiễm Omicron nữa do bữa tiệc siêu lây lan này, khiến chính quyền hoang mang.

New South Wales Health đã hướng dẫn 140 người đăng ký bằng mã QR để làm xét nghiệm và cách ly.

Trước đó, các nhà khoa học cho biết đã phát hiện ra phiên bản "tàng hình" của Omicron tương tự ở bang Queensland mà không thể dùng xét nghiệm PCR để nhận dạng được như với các biến thể khác.

Phiên bản này có nhiều điểm chung với Omicron tiêu chuẩn, nhưng thiếu một thay đổi di truyền cụ thể vốn cho phép các xét nghiệm PCR dựa trên phòng thí nghiệm phát hiện ca nghi nhiễm.

Phiên bản này vẫn được xem là ca mắc COVID-19 và có thể được xác định là Omicron thông qua giải trình tự gen, nhưng các trường hợp nghi nhiễm không được ghi nhận bởi các xét nghiệm PCR thông thường vốn cho kết quả nhanh hơn.

Các nhà nghiên cứu cho biết còn quá sớm để biết liệu phiên bản "tàng hình" của Omicron có lây lan theo cách giống dạng tiêu chuẩn hay không. Thế nhưng, phiên bản Omicron mới khác biệt về mặt di truyền nên có thể hoạt động khác.

Phiên bản Omicron “tàng hình” lần đầu tiên được phát hiện trong số các bộ gen SARS-CoV-2 được gửi từ Nam Phi, Úc và Canada những ngày gần đây, nhưng nó có thể đã lây lan rộng hơn.

Việc phát hiện ra phiên bản Omicron “tàng hình” đã thúc đẩy các nhà nghiên cứu tách dòng B.1.1.529 thành Omicron tiêu chuẩn (được gọi là BA.1) và biến thể mới hơn (BA.2).

“Có hai dòng trong Omicron, BA.1 và BA.2, khá khác biệt về mặt di truyền. Hai dòng có hành vi khác nhau”, Giáo sư Francois Balloux, Giám đốc Viện Di truyền Đại học London, cho biết.

Các nhà khoa học sử dụng phân tích toàn bộ bộ gen để xác nhận biến thể nào đã gây mắc COVID-19, nhưng các xét nghiệm PCR đôi khi có thể đưa ra dấu hiệu.

Khoảng một nửa số máy xét nghiệm PCR ở Anh tìm kiếm ba gen trong vi rút SARS-CoV-2, nhưng Omicron (và biến thể Alpha) cho kết quả dương tính chỉ với hai trong số đó. Điều này là do Omicron, giống như Alpha, có một sự thay đổi di truyền được gọi là sự mất đoạn trong gen S hoặc gen đột biến.

Một cách không chính thức, một số nhà nghiên cứu đang gọi biến thể mới là “Omicron tàng hình” vì thiếu một biến đổi di truyền cho phép các xét nghiệm PCR phát hiện ra nó.

Một ẩn số chính là “Omicron tàng hình” xuất hiện như thế nào. Dù thuộc dòng Omicron nhưng phiên bản này rất khác biệt về mặt di truyền nên có thể đủ tiêu chuẩn trở thành biến thể mới đáng lo ngại nếu nó lây lan nhanh chóng.

Theo một nhà nghiên cứu, việc có hai biến thể, BA.1 và BA.2, phát sinh liên tiếp nhanh chóng với các đột biến được chia sẻ là điều đáng lo ngại và cho thấy việc giám sát sức khỏe cộng đồng “đang thiếu một mảnh ghép lớn”.

Sơn Vân