Bất ngờ với nghiên cứu về hiệu quả mũi vắc xin Pfizer thứ 3 chống Omicron trên vi rút thực
Nhịp đập khoa học - Ngày đăng : 08:55, 12/12/2021
Nghiên cứu do Trung tâm Y tế Sheba và Phòng thí nghiệm vi rút học Trung ương của Bộ Y tế Israel thực hiện, so sánh máu của 20 người đã tiêm hai liều vắc xin Pfizer-BioNTech trước đó 5-6 tháng với một số người nhận tiêm mũi vắc xin tăng cường 1 tháng trước đó.
"Những người được tiêm liều vắc xin thứ hai cách đây 5 hoặc 6 tháng không có bất kỳ khả năng trung hòa nào chống lại Omicron, trong khi họ vẫn có một số khả năng chống lại Delta. Tin tốt là với liều vắc xin tăng cường, khả năng bảo vệ tăng khoảng 100 lần. Có sự bảo vệ đáng kể với liều tăng cường, nhưng khả năng trung hòa Omicron thấp hơn so với Delta khoảng 4 lần", Gili Regev-Yochay, Gám đốc Đơn vị Bệnh truyền nhiễm tại Sheba, nói với phóng viên.
Nhóm nghiên cứu ở Israel cho biết đã làm việc với loại vi rút thực sự trong khi các công ty sử dụng pseudovirus (vi rút giả), được thiết kế sinh học để có các đột biến đặc trưng của Omicron.
Phát hiện này tương tự như những gì được công ty công nghệ sinh học BioNTech (Đức) và hãng dược phẩm Pfizer (Mỹ) trình bày hồi đầu tuần. Đây là một tín hiệu sớm cho thấy tiêm mũi vắc xin tăng cường có thể là chìa khóa để bảo vệ chống lại sự lây nhiễm biến thể Omicron.
Ngày 8.12, Pfizer-BioNTech cho biết ba mũi vắc xin COVID-19 của họ có thể vô hiệu hóa biến thể Omicron trong một thử nghiệm ở phòng thí nghiệm. BioNTech và Pfizer nói rằng mũi vắc xin thứ ba của họ làm tăng lượng kháng thể trung hòa lên 25 lần.
Trong thử nghiệm, máu thu được từ những người tiêm mũi vắc xin Pfizer-BioNTech thứ 3 cách đây 1 tháng đã vô hiệu hóa biến thể Omicron, với hiệu quả tương đương máu thu từ người nhận 2 liều vắc xin này chống lại chủng SARS-CoV-2 ban đầu (được tìm thấy ở thành phố Vũ Hán, Trung Quốc).
Nghiên cứu của Israel theo sau một nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu sức khỏe châu Phi ở Nam Phi cho thấy biến thể Omicron có thể tránh được một phần khả năng bảo vệ của hai liều vắc xin Pfizer-BioNTech, đồng thời cho thấy mũi vắc xin tăng cường có thể hữu ích để ngăn ngừa nhiễm biến thể mới.
Ông Alex Sigal, giáo sư Viện Nghiên cứu sức khỏe châu Phi, cho biết có "sự sụt giảm rất lớn" trong việc trung hòa Omicron so với biến thể SARS-CoV-2 trước đó.
Phòng thí nghiệm của ông xét nghiệm máu từ 12 người đã được tiêm vắc xin Pfizer-BioNTech. Máu 5 trong số 6 người được tiêm vắc xin Pfizer-BioNTech cũng như từng khỏi bệnh COVID-19 trước đó vẫn phần nào vô hiệu hóa được biến thể Omicron. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu quan sát thấy sự sụt giảm 41 lần mức độ kháng thể trung hòa chống lại Omicron so với chủng SARS-CoV-2 gốc.
Các nhà nghiên cứu Đức đã ủng hộ kết quả nghiên cứu ở Nam Phi, cho thấy lượng kháng thể chống lại Omicron giảm 37 lần so với biến thể Delta. Nhà vi rút học Sandra Ciesek thông báo điều này trong kết quả nghiên cứu được đăng vào đầu ngày 8.12.
Một nghiên cứu riêng biệt từ Viện Karolinska ở Stockholm (Thụy Điển) lạc quan hơn, cho thấy sự suy giảm kháng thể chống lại Omicron chỉ tồi tệ hơn một chút so với Delta - biến thể đang gây ra hầu hết ca mắc COVID-19 trên toàn thế giới.
Thời gian qua, một số người vẫn nhiễm biến thể Omicron dù tiêm mũi vắc xin Pfizer-BioNTech thứ 3 từ 2 tháng trước trở lên.
Theo Bộ Y tế Israel, một trong số những người đầu tiên nhiễm Omicron ở nước này đã tiêm mũi vắc xin Pfizer-BioNTech thứ 3 cách đây 2 tháng. Sau đó, đến hai bác sĩ đã tiêm mũi 3 vắc xin Pfizer-BioNTech ở thành phố Tel Aviv (Israel) nhiễm biến thể Omicron. Điều đáng nói là cả hai đều có các triệu chứng COVID-19 nhẹ.
Hôm 10.12, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết trong số 43 ca nhiễm biến thể Omicron ở nước này, 34 người đã được tiêm vắc xin đầy đủ; 14 người nhận mũi vắc xin tăng cường dù 5 người chưa trải qua đủ 14 ngày để nhận sự bảo vệ đầy đủ.
Trong số 43 ca nhiễm Omicron, 25 người ở độ tuổi 18 đến 39 và 14 người đã đi du lịch quốc tế. 6 người trước đó từng mắc COVID-19, tức bị tái nhiễm SARS-CoV-2.
Báo cáo cho biết hầu hết họ chỉ có các triệu chứng nhẹ như ho, nghẹt mũi và mệt mỏi; một người phải nhập viện trong 2 ngày. Các triệu chứng khác được báo cáo ít thường xuyên hơn gồm buồn nôn hoặc nôn, thở gấp hoặc khó thở, tiêu chảy và mất vị giác hoặc khứu giác.
CDC cho biết trong khi nhiều ca nhiễm Omicron ban đầu ở Mỹ có vẻ mắc bệnh nhẹ thì có khoảng thời gian trễ giữa nhiễm vi rút và các kết quả nghiêm trọng hơn. Các triệu chứng cũng sẽ nhẹ hơn ở những người được tiêm vắc xin đầy đủ và từng khỏi COVID-19 trước đó.
Pfizer-BioNTech đưa ra nhận định lạc quan về triển vọng vắc xin của họ bảo vệ khỏi bất kỳ bệnh nghiêm trọng nào do Omicron gây ra, mặc dù dữ liệu phòng thí nghiệm chưa mang lại những thông tin mới về điều đó. Hai hãng cho biết phần lớn cấu trúc bề mặt của protein gai trên Omicron được nhắm mục tiêu bởi các tế bào T, thường xuất hiện sau khi tiêm vắc xin, không bị ảnh hưởng do các đột biến của biến thể này.
Đóng vai trò quan trọng của đáp ứng miễn dịch cùng kháng thể trung hòa, tế bào T (tế bào miễn dịch) ngừa bệnh nặng bằng nhận biết và tấn công các tế bào nhiễm vi rút, đồng thời huấn luyện các tế bào B sản xuất kháng thể trước nguy cơ mà chúng phải đối mặt.
Tập trung vào tiềm năng thú vị của khả năng miễn dịch từ tế bào T đang thúc đẩy các hãng tạo ra vắc xin COVID-19 thế hệ mới khi biến thể Omicron xuất hiện. Xem chi tiết tại đây.