Khẩu trang vải có thể không ngăn nhiễm biến thể Omicron: Đeo loại nào tốt nhất?

"Khẩu trang vải không chỉ đơn thuần là đồ trang trí trên khuôn mặt. Không có chỗ cho chúng dưới làn sóng Omicron", Tiến sĩ Leana Wen, bác sĩ cấp cứu, giáo sư thỉnh giảng về chính sách và quản lý y tế tại Trường Y tế Công cộng Milken thuộc Đại học George Washington, cho biết trên CNN.

"Trên thực tế, đây là điều mà các nhà khoa học và các quan chức y tế công cộng đã nói trong nhiều tháng”, bà Leana Wen nói thêm trong cuộc phỏng vấn qua điện thoại.

Leana Wen chia sẻ: “Chúng ta cần phải đeo ít nhất một chiếc khẩu trang phẫu thuật ba lớp, còn được gọi là khẩu trang dùng một lần, có thể tìm thấy ở hầu hết hiệu thuốc cùng một số cửa hàng tạp hóa và bán lẻ. Bạn có thể đeo khẩu trang vải lên trên, nhưng đừng chỉ đeo nó một mình".

“Tốt nhất là ở những nơi đông người, bạn nên đeo khẩu trang KN95 hoặc N95, có thể giá đến vài USD mỗi chiếc”, bà nói thêm. Những chiếc khẩu trang này có một số vật liệu nhất định, chẳng hạn như sợi polypropylene, hoạt động như các rào cản cơ học và tĩnh điện, ngăn chặn tốt hơn các hạt nhỏ lọt vào mũi hoặc miệng của bạn và vừa khít với khuôn mặt.

Thay đổi hướng dẫn

Trong vài tháng đầu tiên của đại dịch, các chuyên gia y tế không khuyến khích công chúng mua khẩu trang N95 vì họ đang phải đối mặt với tình trạng thiếu thiết bị bảo vệ cá nhân. “Song đã qua thời điểm nguồn cung N95 là một vấn đề”, bà Leana Wen nói.

Tuy nhiên, hướng dẫn gần đây nhất của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) về việc lựa chọn, đeo, vệ sinh và bảo quản khẩu trang đúng cách đã khuyến cáo người dân nên tránh N95 và thay vào đó chọn khẩu trang có hai hoặc nhiều lớp vải thoáng khí có thể giặt, nhưng Leana Wen gọi đây là sai lầm lớn.

"Nếu chúng ta đi xa hơn khi nói rằng khẩu trang là bắt buộc, dù không xuất thân từ nền văn hóa đeo khẩu trang và mọi người không thích đeo, thì ít nhất hãy khuyên họ đeo khẩu trang hiệu quả nhất”, Leana Wen nhấn mạnh.

Các quốc gia khác, bao gồm cả Đức và Áo, đã chuyển đổi tiêu chuẩn để nói rằng đeo khẩu trang nơi công cộng ít nhất phải là khẩu trang y tế cấp phẫu thuật ở một số môi trường nhất định.

CNN đã liên hệ với CDC về các khuyến nghị của họ liên quan đến N95, khẩu trang vải và vẫn đang chờ bình luận.

Erin Bromage, Phó giáo sư sinh học tại Đại học Massachusetts Dartmouth (Mỹ), nói một yếu tố khác thúc đẩy sự thay đổi trong các khuyến nghị về khẩu trang là hiểu rõ hơn về COVID-19 và cách nó lây lan.

"Phải mất nhiều thời gian hơn để mọi người nhận ra bản chất của nhiễm vi rút qua không khí, chẳng hạn bệnh cúm có thể lây lan qua các giọt nhỏ, hít vào một chút, trên các bề mặt và lây nhiễm theo cách đó. Có vẻ như nguyên nhân chính gây nhiễm vi rút SARS-CoV-2 là hít phải giọt bắn từ người khác", ông nói.

Được khuyến khích trước đó trong đại dịch, khẩu trang vải có thể lọc các giọt lớn. Trong khi các loại khẩu trang hiệu quả hơn, chẳng hạn N95, có thể lọc cả những giọt lớn và aerosol (các hạt siêu nhỏ có khả năng chứa vi rút trong không khí từ người nhiễm SARS-CoV-2), Erin Bromage nói.

Khẩu trang bằng vải cũng có 75% rò rỉ vào trong và ra ngoài, mà Hội nghị các nhà vệ sinh công nghiệp của chính phủ Mỹ, xác định là "phần trăm hạt đi vào và phần trăm hạt thở ra thoát khỏi khẩu trang tương tự nhau”.

Theo CDC, khẩu trang phòng độc N95 do Viện Quốc gia Mỹ về An toàn & Sức khỏe Nghề nghiệp (NIOSH) phê duyệt có thể lọc tới 95% các hạt trong không khí. Theo Erin Bromage,  khẩu trang phẫu thuật hoặc dùng một lần ít hiệu quả hơn mặt nạ N95 khoảng 5% đến 10%, tùy thuộc vào phân loại tiêu chuẩn quốc tế của chúng.

Erin Bromage nói vẫn chưa biết tại sao biến thể Omicron lại thành công trong việc lây nhiễm nhanh chóng cho nhiều người như vậy, nhưng việc này có thể nhấn mạnh vai trò của khẩu trang chất lượng để ngăn ngừa nhiễm vi rút.

"Chúng tôi cần quảng cáo khẩu trang chất lượng cao tốt hơn ở khắp mọi nơi, vì ngay bây giờ một chiếc khẩu trang vải một lớp không thể chống lại Omicron. Chúng tôi cần xét nghiệm nhiều hơn. Chúng tôi cần khẩu trang tốt hơn. Đó là cách chúng tôi vượt qua điều này", cựu Tổng Y sĩ Mỹ, Tiến sĩ Jerome Adams, chia sẻ.

Đổi khẩu trang vải của bạn

NIOSH có một danh sách các khẩu trang phòng độc N95 đã được phê duyệt. Những chiếc khẩu trang này nên có hình cốc, nếp gấp phẳng hoặc hình mỏ vịt; hai dây đai vòng qua đầu của bạn; một dây ở sống mũi có thể điều chỉnh; và các dấu hiệu thích hợp cho thấy sự phê duyệt của NIOSH, CDC cho biết.

NIOSH cũng có các nguồn lực để xác định xem khẩu trang phòng độc N95 có phải là hàng giả không.

Sự khác biệt giữa khẩu trang phòng độc N95 và KN95 nằm ở nơi được chứng nhận, theo Sở y tế bang Oklahoma.

Mỹ chứng nhận N95, trong khi Trung Quốc phê duyệt KN95. CDC nói khoảng 60% khẩu trang phòng độc KN95 ở Mỹ là hàng giả và không đáp ứng các yêu cầu của NIOSH.

CDC có một danh sách các dấu hiệu cho thấy khẩu trang phòng độc KN95 chưa được NIOSH phê duyệt.

“Nếu chúng được làm theo tiêu chuẩn và chứng nhận bởi các hội đồng thích hợp ở quốc gia của họ như NIOSH tại Mỹ, thì về cơ bản chúng đều làm giống nhau. Thế nhưng có rất nhiều hàng nhái có thể đáp ứng tiêu chuẩn nhưng không được chứng nhận. Có những thứ khác rõ ràng là không đáp ứng tiêu chuẩn", Leana Wen nói.

Khuyến nghị đeo khẩu trang chất lượng hơn của các chuyên gia không phải là gợi ý để bạn vứt khẩu trang vải vào thùng rác hoặc không đeo nó nếu không có sẵn khẩu trang y tế.

Trong các nghiên cứu về các loại khẩu trang khác nhau, khẩu trang vải nhiều lớp và số lượng sợi cao hơn "đã chứng minh hiệu quả vượt trội so với lớp vải đơn có số lượng chỉ thấp hơn", nhưng vẫn kém hiệu quả hơn khẩu trang y tế, theo CDC.

"Nếu tất cả những gì bạn có là một chiếc khẩu trang vải thì vẫn còn hơn không. Thế nhưng, nên biết rằng bạn không được bảo vệ tốt. Vì vậy, nếu bạn định đến địa điểm đông người trong nhà và tất cả những gì bạn có là một chiếc khẩu trang vải thì đừng đi", Leana Wen khuyên.

Bà gợi ý, nếu bạn không thể mua khẩu trang y tế vì bất kỳ lý do gì, hãy đến các địa điểm cung cấp miễn phí, chẳng hạn một số ga tàu, cửa hàng tạp hóa hoặc doanh nghiệp, và xin khẩu trang phẫu thuật.

Sơn Vân