Cần sớm dọn đường để phát triển thủy sản ở ĐBSCL sau COVID-19

Có thể nói nền nông nghiệp là trụ cột của nền kinh tế nước ta mà thủy sản là trụ cột trong nền nông nghiệp. Miền sông nước ĐBSCL không chỉ là vựa lúa mà còn là vựa thủy sản của nước ta. Nếu biết tận dụng các biện pháp khoa học thì chúng ta có thể biến ĐBSCL là vựa tôm, vựa cá phát triển hơn nữa, bền vững hơn nữa trên mặt trận xuất khẩu.

Trên thực tế, trong chiến lược giảm phụ thuộc vào gạo của Việt Nam,  nông dân được khuyến khích tập trung phát triển các nguồn lương thực khác như thủy sản. Nhưng một số nông dân cho rằng nguồn nước dù gây hại cho cây lúa song vẫn chưa đủ mặn để nuôi trồng thủy sản.

Ở tỉnh Hậu Giang, nông dân 64 tuổi, Út Khương cho biết “Mức độ mặn của cánh đồng thay đổi hằng năm và không ai có thể đoán trước được… Chúng tôi cũng không thể xây đầm nuôi tôm vì nước ở đây không đủ mặn”.

Để giúp nông dân đối phó với những tác động phức tạp của biến đổi khí hậu và các nguyên nhân của con người dẫn đến suy thoái môi trường ở sông Mekong, ông Đặng Kiều Nhân nói rằng cần nhiều tiền và một cách tiếp cận tổng thể hơn.

Trên thực tế, các nhà nghiên cứu và nông dân đang thử nghiệm các kỹ thuật sản xuất mới để giải quyết các thách thức về môi trường cũng như giảm lượng khí thải của cây trồng.

Ông Đặng Kiều Nhân đến từ Đại học Cần Thơ cho rằng cần phải làm nhiều hơn nữa để giúp nông dân thực hiện hiệu quả kỹ thuật mới. Ông nói: “Làm như vậy cần sự can thiệp nhiều hơn từ các cơ quan nông nghiệp và chính quyền địa phương để tổ chức nông dân, kết nối nông dân với các dịch vụ và xây dựng thêm cơ sở hạ tầng thủy lợi.

Ông Đặng Kiều Nhân cho biết có một sáng kiến ​​gần đây ở tỉnh An Giang, nơi chính phủ Úc đã cung cấp 650 triệu USD cho các dự án phát triển kinh tế bền vững ở tỉnh Mekong. Số tiền này được dùng để xây dựng các hồ chứa, cơ sở hạ tầng cho thủy lợi và giao thông, xây dựng sự hợp tác giữa nông dân, cũng như kích thích các hoạt động kinh tế khác, và cải thiện các lĩnh vực như y tế và giáo dục. Mặc dù một giải pháp đa dạng như vậy rất tốn kém, nhưng ông Đặng Kiều Nhân tin rằng những sáng kiến ​​như vậy là cần thiết hơn ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Trong lúc chờ một cơ sở cho thủy lợi và nuôi tôm phù hợp thì người nông dân Việt Nam vẫn cần có sự chuẩn bị chủ động. Chẳng hạn như việc trồng lúa sao cho không tác động xấu tới đất và nước ảnh hưởng tới nuôi tôm. Việc canh tác hiện giờ có thể sản sinh ra nhiều khí metan, tốn nước và không tốt cho thủy sản.

Ông Bjoern Ole Sander từ Viện Nghiên cứu Lúa gạo cho biết một kỹ thuật giảm thiểu đặc biệt hấp dẫn là phương pháp làm ướt và làm khô xen kẽ. Nếu được thực hiện đúng cách, nó có thể giảm khoảng 50% vi khuẩn tạo khí mêtan. Trên hết, nó có thêm lợi ích là giảm lượng nước cần thiết mà không ảnh hưởng đến năng suất.

Để áp dụng kỹ thuật này, nông dân cho phép mực nước giảm xuống dưới bề mặt từ 10 đến 15 cm. Khi mực nước đã giảm, đất có thể được tưới trở lại và các cánh đồng được luân phiên theo chu kỳ khô và ướt.

Sander cho biết: “Bạn có thể cắt giảm một nửa lượng khí thải mê-tan… Nếu bạn loại bỏ lớp nước đó, bạn cho phép trao đổi không khí giữa đất và khí quyển, sau đó khí mê-tan bị oxy hóa và vi khuẩn không phát triển nữa và lượng khí thải mê-tan giảm mạnh”.

Theo đóng góp được xác định trên phạm vi quốc gia của Việt Nam đối với Thỏa thuận khí hậu Paris, Việt Nam dự định sử dụng phương pháp làm ướt và làm khô xen kẽ trên tổng số 700.000 ha đất trồng lúa trên toàn quốc.

Đối với những người ở hạ lưu sông Mekong, nơi xâm nhập mặn là mối quan tâm lớn nhất, các cánh đồng lúa cần một nguồn cung cấp nước ngọt đáng kể để giữ độ mặn cho vịnh.

Ông Nhân cũng nói nói: “So với các vùng khác ở Việt Nam, người dân ở đây đóng một vai trò rất lớn mà chính phủ dựa họ vào để sản xuất lương thực cho người dân Việt Nam. Phải đương đầu với biến đổi khí hậu, chính những người nông dân sẽ hoan nghênh sự hỗ trợ”.

“Làm nông dân là một công việc khó khăn, đòi hỏi kiến ​​thức, kinh nghiệm và sự kiên nhẫn, cũng như sự thôi thúc cập nhật các phương pháp và kỹ thuật trồng trọt mới”, một nông dân có tên Ong Ba Muoi cho biết. “Tôi hy vọng chính phủ cũng sẽ hỗ trợ nhiều hơn nữa cho nông dân của chúng tôi trong sản xuất nông nghiệp”.

“Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ”

Anh Tú