Omicron ‘tàng hình’ lan ra gần nửa nước Mỹ, có 5 đột biến liên quan việc truyền nhiễm mạnh hơn

Hiện có ít nhất 127 ca nhiễm BA.2 (còn được gọi là biến thể Omicron "tàng hình") đang lưu hành ở gần nửa nước Mỹ. Các chuyên gia quốc tế cho rằng nó dễ lây lan hơn BA.1 (chủng Omicron ban đầu), theo một báo cáo gần đây của đài CNBC.

Thế nhưng Kristen Nordlund, người phát ngôn của Trung tâm Phòng ngừa và Kiểm soát Bệnh tật Mỹ (CDC), nói với với The Washington Post hôm 24.1.2022 rằng: "Hiện tại, không có đủ dữ liệu để xác định liệu BA.2 có khả năng truyền nhiễm cao hơn hay có lợi thế về độc lực hơn dòng BA.1. Dù BA.2 gần đây đã tăng lên ở một số quốc gia, nhưng nó vẫn là tỷ lệ rất thấp trong số các vi rút lưu hành ở Mỹ và trên toàn cầu".

Ở Đan Mạch, nơi có khoảng 80% người dân được tiêm vắc xin đầy đủ và 60% nhận mũi tăng cường, BA.2 đã thay thế BA.1 trở thành biến thể thống trị.

Bộ Y tế Đan Mạch ghi nhận hơn 50.000 ca mắc COVID-19 mới hôm 28.1.2022, có khả năng chủ yếu do BA.2, theo Troels Lillebaek - Chủ tịch Ủy ban giám sát của Đan Mạch về các biến thể SARS-CoV-2.

Troels Lillebaek cho biết biến thể BA.2 có 5 đột biến độc nhất nằm trên một phần đặc biệt của protein gai liên quan đến khả năng truyền nhiễm cao hơn. Viện Huyết thanh của Đan Mạch cho biết BA.2 có khả năng lây nhiễm gấp 1,5 lần so với BA.1.

Theo CNBC, có sự khác biệt lớn hơn về đột biến giữa BA.1 và BA.2 so với SARS-CoV-2 ban đầu và Alpha - biến thể có đột biến lớn đầu tiên lây lan trên thế giới.

Theo ước tính của Tom Peacock - nhà vi rút học tại Đại học Hoàng gia London (Anh), BA.2 khác biệt về protein so với BA.1 có thể đến hàng chục. BA.2 có rất nhiều đột biến với khoảng 20 trong số chúng ở protein gai gắn bên ngoài vi rút giống với BA.1. Song, BA.2 cũng có những biến đổi di truyền bổ sung không được thấy trong phiên bản đầu tiên.

Các chuyên gia cũng chưa biết chắc liệu ai đó đã nhiễm BA.1 có bị nhiễm BA.2 không. Thế nhưng, họ hy vọng nhiễm BA.1 trước đó có thể làm giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh nếu sau đó nhiễm BA.2.

BA.1 có các đặc điểm di truyền cụ thể cho phép các quan chức y tế nhanh chóng phân biệt nó với Delta bằng cách sử dụng một xét nghiệm PCR nhất định. Trong khi BA.2 không có cùng đặc điểm di truyền này. Trong xét nghiệm, BA.2 trông giống Delta.

Tiến sĩ Wesley Long, nhà nghiên cứu bệnh học tại Houston Methodist thuộc bang Texas, Mỹ, nói: “Không phải là xét nghiệm PCR không phát hiện ra BA.2, chỉ là nó không giống Omicron. Đừng có ấn tượng rằng Omicron 'tàng hình' có nghĩa là chúng tôi không thể phát hiện ra nó. Tất cả các xét nghiệm PCR của chúng tôi vẫn có thể phát hiện ra nó".

Các nhà khoa học sẽ tiến hành các thử nghiệm để xem liệu kháng thể từ nhiễm BA.1 "có thể vô hiệu hóa BA.2 trong phòng thí nghiệm không và ngoại suy từ đó", ông Wesley Long nói thêm.

Hôm 28.1.2022, Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh (UKHSA) lưu ý rằng BA.2 có lợi thế về lây truyền đáng kể so với BA.1 ở Anh. UKHSA nói rằng tốc độ phát triển của BA.2 tăng lên so với BA.1 ở tất cả vùng nước Anh, nơi có đủ số ca mắc COVID-19 để so sánh chúng.

Tiến sĩ Susan Hopkins, trưởng nhóm cố vấn y tế của UKHSA, nói: “Giờ chúng tôi biết rằng BA.2 có tốc độ tăng trưởng ngày càng tăng, có thể thấy ở tất cả vùng ở Anh”.

UKHSA cho biết không có dữ liệu về mức độ nghiêm trọng của BA.2 so với BA.1, nhưng nhắc lại rằng đánh giá sơ bộ không tìm thấy sự khác biệt nhiều về hiệu quả vắc xin chống lại bệnh có triệu chứng giữa hai biến thể Omicron này.

Sự lan truyền nhanh chóng của BA.1 đã gây ra làn sóng dịch, đẩy các ca mắc COVID-19 lên mức cao kỷ lục ở Anh vào tháng 12.2021. Omicron đã thay thế Delta trở thành biến thể SARS-CoV-2 thống trị nước này. Tuy nhiên, số ca nhập viện không tăng đến mức tương tự, do khả năng miễn dịch của quần thể thông qua tiêm vắc xin và khỏi COVID-19 trước đó, cũng như Omicron gây bệnh ít nghiêm trọng hơn Delta.

Theo UKHSA, một phân tích riêng từ ngày 24.11.2021 đến ngày 19.1.2022 cho thấy phần lớn các trường hợp nhập viện chăm sóc đặc biệt do nhiễm Delta, ngay cả khi Omicron đang phát triển để chiếm ưu thế về số ca mắc COVID-19.

UKHSA cũng phát hiện ra rằng sự gia tăng các ca nhiễm Omicron trong các nhà chăm sóc không liên quan đến tăng số người nhập viện.

UKHSA cho biết: “Những phát hiện của chúng tôi cho thấy làn sóng dịch Omicron hiện nay không có khả năng dẫn đến sự gia tăng lớn về bệnh nặng ở những người tại nhà chăm sóc có mức độ bao phủ vắc xin và khả năng miễn dịch tự nhiên cao”, đồng thời lưu ý rằng những phát hiện này dựa trên BA.1 do số lượng ca nhiễm BA.2 trong nghiên cứu có hạn.

UKHSA cũng đưa ra phân tích ban đầu về hiệu quả của vắc xin chống lại BA.2 đang phát triển ở Anh và Đan Mạch, cho thấy mức độ bảo vệ tương tự trước BA.1 với bệnh có triệu chứng.

UKHSA cho biết: “Với hai liều vắc xin, hiệu quả tương ứng là 9% và 13% với BA.1 và BA.2 sau hơn 25 tuần. Con số này tăng lên 63% với BA.1 và 70% với BA.2 từ 2 tuần sau khi tiêm mũi vắc xin tăng cường".

Các loại vắc xin được sử dụng chủ yếu ở Anh là AstraZeneca, Pfizer, Moderna. Dễ thấy các vắc xin này có hiệu quả ngăn nhiễm BA.2 có triệu chứng tốt hơn BA.1 đôi chút.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chưa phân loại BA.2 là biến thể đáng lo ngại. Thế nhưng, các quan chức WHO cảnh báo các biến thể mới không chỉ sẽ phát sinh khi Omicron tiếp tục bùng phát trên toàn thế giới mà còn dễ lây truyền hơn.

Maria Van Kerkhove, trưởng nhóm chuyên gia kỹ thuật về COVID-19 của WHO, cho biết: “Biến thể tiếp theo mà chúng ta đáng lo ngại sẽ phù hợp hơn. Ý của chúng tôi là nó sẽ dễ lây lan hơn vì phải vượt qua những gì đang lưu hành. Câu hỏi lớn là liệu các biến thể trong tương lai sẽ ít hay nhiều hơn".

Sơn Vân