Thành công của Zero COVID ngày trước khiến Hồng Kông thất thủ vì làn sóng dịch Omicron

Giống như hệ thống miễn dịch phản ứng quá mức và gây hại cho người mà nó có nhiệm vụ bảo vệ, các chính sách dynamic zero COVID ở Hồng Kông đã góp phần gây ra thảm họa hiện nay, theo các chuyên gia.

Bệnh nhân COVID-19 nằm trên giường trong những bãi đậu xe ẩm ướt bên ngoài nhiều bệnh viện quá tải, các cơ sở cách ly chật kín và hàng ngàn người xếp hàng hàng giờ bên ngoài các địa điểm xét nghiệm.

Số ca hàng ngày tăng đột biến gấp 60 lần trong tháng 2.2022 khiến chính quyền Hồng Kông gần đây phải sửa đổi các chính sách loại trừ COVID-19 của mình, nhưng các nhà chức trách vẫn tiếp tục hướng tới việc quét sạch vi rút SARS-CoV-2. Các nhà dịch tễ học cho biết tác động của chính sách không khoan nhượng với COVID-19 sẽ vẫn còn trong một thời gian.

Các chính sách nghiêm ngặt về đại dịch của Hồng Kông đã hạn chế số ca COVID-19 ở mức khoảng 40.700 với 259 trường hợp tử vong, ít hơn nhiều so với các thành phố lớn khác. Với 5,7 triệu dân, Singapore đã báo cáo 551.519 ca mắc COVID-19 và 937 trường hợp tử vong.

Dưới chính sách Zero COVID, chính quyền Hồng Kông về cơ bản đã đóng cửa biên giới và cho nhập viện ngay cả những người dương tính không có triệu chứng và cách ly những ai tiếp xúc gần với F0. Một người có ít hoặc không có triệu chứng COVID-19 có thể nằm viện hàng tuần, sau đó chuyển đến cơ sở cách ly trong vài tuần trước khi được phép trở lại cuộc sống bình thường. Đổi lại, hầu hết mọi người ở Hồng Kông có thể tham gia vào công việc và cuộc sống xã hội của họ với một số hạn chế.

Lãnh đạo chính quyền, Lâm Trịnh Nguyệt Nga, nói rằng Hồng Kông "không thể đầu hàng trước vi rút SARS-CoV-2" và việc ngăn chặn ổ dịch hiện là điều tối quan trọng, khi bà tìm kiếm sự thông cảm của người dân về những bất tiện do các chính sách gây ra.

Tiến sĩ David Owens, thành viên sáng lập OT&P clinic, cho biết: “Loại bỏ vi rút SARS-CoV-2 ban đầu là chiến lược tốt nhất cho Hồng Kông, nhưng không còn phù hợp nữa. Sau khi tiêm vắc xin đạt hiệu quả, chính sách tiêu cực xung quanh Zero COVID ở Hồng Kông đã tác động bất lợi đến tỷ lệ tiêm vắc chủng, đặc biệt là ở những người dễ bị tổn thương. Thông điệp này không chỉ phản khoa học mà còn làm tăng nguy cơ với sức khỏe người dân”.

Chính quyền Hồng Kông đã không trả lời khi được đề nghị bình luận về việc liệu chính sách Zero COVID của họ có góp phần gây ra vấn đề hiện tại hay không.

Khi biến thể Omicron có khả năng lây truyền cao thử nghiệm hệ thống chăm sóc sức khỏe và sự kiên nhẫn của cộng đồng, các cơ quan chức năng đã thực hiện một bước chuyển đổi từ loại trừ sang giảm thiểu ca mắc COVID-19, thường xuyên điều chỉnh các chính sách, dựa trên mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và tình trạng sẵn có của giường cùng phòng cách ly.

Những người mắc COVID-19 không có triệu chứng bây giờ có thể đến các cơ sở cách ly hoặc thậm chí ở nhà và những người tiếp xúc gần với họ có thể cách ly tại nhà.

Thế nhưng, hệ thống chăm sóc sức khỏe của Hồng Kông đang căng ra để chóng chọi với số ca mắc COVID-19 tăng đột biến.

Theo một số nhà dịch tễ học, các kế hoạch xét nghiệm hàng loạt từ tháng tới có thể sẽ không hiệu quả, nếu không có đợt đóng cửa toàn thành phố theo kiểu Trung Quốc đại lục - điều mà bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga đã loại trừ.

"Zero COVID không thể tồn tại mãi mãi. Bám sát vào mục tiêu có thể dẫn đến việc phân bổ nguồn lực và sự ưu tiên kém”, Peter Collignon, Giáo sư vi sinh vật học tại Đại học Quốc gia Úc, cho biết.

Các nguồn lực truy vết, xét nghiệm, điều trị và cách ly vẫn nhắm vào mọi ca lây nhiễm SARS-CoV-2 thay vì ưu tiên các nhóm nguy cơ cao, chẳng hạn như người cao tuổi, gây ra sự thất vọng trên diện rộng.

Một số nhà dịch tễ học lo ngại rằng thông điệp Zero COVID có thể khuyến khích sự tự mãn và hy vọng sai lầm ở phần lớn những người già chưa tiêm vắc xin rằng Hồng Kông có thể trở lại không có vi rút và tiếp tục như vậy. Hơn 60% cư dân trên 80 tuổi chưa tiêm vắc xin COVID-19, dù khoảng 85% dân số đã tiêm ít nhất 1 mũi.

Các quán bar, phòng tập thể dục và thẩm mỹ viện đóng cửa, nhiều cửa hàng không thể trụ lại. Khoảng 900.000 sinh viên nghỉ học, trong khi hầu hết mọi người tiếp tục làm việc tại nhà, gợi nhớ về đầu năm 2020.

Một số nhà phân tích nói rằng nền kinh tế có thể sẽ thu hẹp trong 2022 sau khi hồi phục hồi năm ngoái từ cuộc suy thoái dài nhất của Hồng Kông. Các nhà tâm lý học cho biết, sự cô lập và không chắc chắn về kinh tế đe dọa một đại dịch sức khỏe tâm thần.

"Thật điên rồ và tàn nhẫn. Không nơi nào khác trên thế giới đang làm điều này", theo cư dân 41 tuổi có gia đình phải trải qua 5 tuần ở bệnh viện và sự cách ly của chính quyền, bao gồm cả việc tách khỏi 2 đứa con mới biết đi.

Hồng Kông đã yêu cầu Trung Quốc giúp đỡ. Hơn 100 triệu kit xét nghiệm nhanh đang đến từ Trung Quốc và các nhà chức trách có kế hoạch tăng cường xét nghiệm, xây dựng thêm các cơ sở cách ly, đảm bảo nguồn cung cấp thực phẩm sau khi thiếu rau trong tháng này.

Thế nhưng, một số chuyên gia y tế dự báo số ca mắc COVID-19 hàng ngày sẽ tăng vọt lên tới 30.000 vào cuối tháng 3.2022 từ mức 3.629 hôm 18.2, vượt xa những nỗ lực chống dịch của Hồng Kông.

Các nhà dịch tễ học tại Đại học Hồng Kông đã cảnh báo rằng chỉ một phong tỏa hoàn toàn, kéo dài hàng tháng mới có thể loại bỏ được vi rút SARS-CoV-2. Trong khi điều đó sẽ trả lại thành phố vào tháng 12.2021, thời điểm chỉ có 2 ca mắc COVID-19, biến thể Omicron có thể tấn công một lần nữa, gây ra sự hỗn loạn mới, họ nói.

Khi bắt đầu đại dịch, nhiều người dân đã vượt ra ngoài các khuyến nghị của chính quyền để giữ an toàn cho bạn bè và gia đình họ, nhưng nay bắt đầu mất niềm tin.

Hang Tang (39 tuổi) nói: “Chính quyền muốn đạt được Zero COVID, điều này về cơ bản đã khiến người dân gặp nhiều rắc rối và bối rối hơn, bởi tôi tin rằng không có loại vi rút nào có thể bị tiêu diệt hoàn toàn”.

“Không định nghĩa được dynamic zero COVID”

Hôm 16.2, một mệnh lệnh từ Chủ tịch Trung Quốc - Tập Cận Bình gửi đến Hồng Kông đã được đăng tải trên trang nhất các tờ báo địa phương: “Kiểm soát dịch bệnh càng sớm càng tốt trở thành ưu tiên hàng đầu”.

Không như ở Trung Quốc, chỉ thị từ chính phủ thường được tuân theo bởi các kết quả nhanh chóng, điều này không xảy ra ngay lập tức tại Hồng Kông.

Khi Hồng Kông chìm trong làn sóng dịch COVID-19 tồi tệ, các bệnh viện quá tải đã khiến bệnh nhân phải chờ đợi trên vỉa hè, người dân xếp hàng đông đúc theo các đường uốn lượn khắp các công viên và sân bóng để chờ xét nghiệm, số ca vẫn đang tăng lên theo cấp số nhân vì các quan chức lựa chọn phong tỏa mục tiêu thay vì toàn thành phố. Các nhà nghiên cứu đã cảnh báo rằng đến mùa hè tới, đợt dịch mới nhất có thể giết chết gần 1.000 người, gấp hơn 4 lần số ca tử vong vì COVID-19 ở Hồng Kông trong 2 năm qua.

Phản ứng thất thường của Hồng Kông đã cho thấy một điểm yếu nghiêm trọng trong khả năng xử lý vi rút SARS-CoV-2. Không giống như những nơi khác đang phải đối mặt với sự gia tăng ca mắc COVID-19 do biến thể Omicron gây ra, Hồng Kông không thể chọn cách sống chung với vi rút vì Trung Quốc tiếp tục yêu cầu Zero COVID.

Bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga, Trưởng đặc khu hành chính Hồng Kông, thậm chí đã đấu tranh để xác định thuật ngữ mà chính quyền sử dụng để mô tả phương pháp tiếp cận của mình - dynamic zero COVID.

“Dynamic zero - tôi thừa nhận đây là một chính sách được đại lục yêu cầu. Nhưng tôi không phải là người khởi xướng, vì vậy nếu bạn muốn một định nghĩa có thẩm quyền về 'dynamic' thì tôi xin lỗi, tôi thực sự không thể giải thích được", bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga thổ lộ.

Sơn Vân