Xe tăng lạ xuất hiện mặt tại đông Ukraine, Trung Quốc lên tiếng về quyết định của Nga

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra lệnh triển khai quân đội tới hai khu vực ly khai ở miền đông Ukraine sau khi công nhận hai khu vực này độc lập vào hôm 21.2, đẩy nhanh một cuộc khủng hoảng mà phương Tây lo ngại có thể nổ ra một cuộc chiến tranh lớn.

Xe tăng không phù hiệu

Reuters xác nhận đã nhìn thấy xe tăng và các khí tài quân sự khác di chuyển qua thành phố Donetsk do phe ly khai kiểm soát sau khi ông Putin chính thức công nhận các khu vực ly khai và ra lệnh triển khai lực lượng Nga để “giữ hòa bình”.

Phóng viên Reuters cho biết khoảng 5 xe tăng được nhìn thấy ở thị trấn rìa Donetsk và 2 chiếc nữa ở một khu vực khác của thị trấn. Không có phù hiệu nào được nhìn thấy trên các phương tiện.

Tuyên bố của Putin lập tức vấp phải sự lên án của quốc tế và các biện pháp trừng phạt ngay lập tức của Mỹ nhằm ngăn chặn hoạt động kinh doanh của Mỹ tại các khu vực ly khai và cấm nhập khẩu tất cả hàng hóa từ các khu vực đó.

Người phát ngôn Nhà Trắng Jen Psaki cho biết, các biện pháp này tách biệt với các biện pháp trừng phạt mà Mỹ và các đồng minh đã chuẩn bị nếu Nga tiến hành một cuộc xâm lược toàn diện vào Ukraine.

Một quan chức cấp cao của Mỹ cho biết việc triển khai tới các khu vực ly khai chưa tạo thành một "cuộc xâm lược tiếp theo" để kích hoạt các lệnh trừng phạt khắc nghiệt nhất vì Nga đã có lực lượng ở đó, nhưng một chiến dịch rộng lớn hơn có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Anh, Pháp và Đức cũng đồng ý đáp trả việc Nga công nhận các khu vực ly khai bằng các biện pháp trừng phạt và Nhà Trắng cho biết họ sẽ công bố các biện pháp tiếp theo vào tối nay.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy, người đã nhận được lời bày tỏ đoàn kết từ Tổng thống Mỹ Joe Biden, cáo buộc Nga phá hoại các cuộc đàm phán hòa bình và bác bỏ các nhượng bộ lãnh thổ.

Trong cuộc họp khẩn cấp của Hội đồng Bảo an, Đại sứ của Mỹ tại Liên Hợp Quốc, Linda Thomas-Greenfield nói rằng việc Moscow công nhận các khu vực phía đông là một phần trong nỗ lực tạo cớ cho một cuộc xâm lược tiếp theo vào Ukraine.

Bà Thomas-Greenfield khẳng định: “Ngày mai, Mỹ sẽ áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga vì hành vi vi phạm rõ ràng luật pháp quốc tế cũng như chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine”.

“Chúng ta có thể, sẽ và phải thống nhất trong việc kêu gọi Nga rút lực lượng, quay trở lại bàn ngoại giao và hướng tới hòa bình”.

Đại sứ Liên hợp quốc Nga, Vassily Nebenzia, cảnh báo các cường quốc phương Tây nên "suy nghĩ kỹ" và không làm tình hình xấu đi.

Trung Quốc kêu gọi tất cả các bên thực hiện kiềm chế trong khi Nhật Bản cho biết họ sẵn sàng tham gia các biện pháp trừng phạt quốc tế đối với Moscow trong trường hợp xảy ra một cuộc xâm lược toàn diện.

Các nhân viên ngoại giao Mỹ, những người đã được di chuyển từ Kiev đến thành phố Lviv phía tây, được lệnh qua đêm ở Ba Lan khi cuộc khủng hoảng ngày càng trầm trọng.

Dầu đã tăng lên mức cao nhất trong bảy năm, các đồng tiền trú ẩn an toàn như đồng yên tăng giá và chứng khoán toàn cầu sụt giảm khi đông Âu đứng trên bờ vực chiến tranh. Đồng rúp tiếp tục kéo dài đà mất giá sau khi ông Putin phát biểu, có thời điểm trượt trên 80 rúp ăn 1 USD

Vùng đất cổ xưa

Trong một bài phát biểu dài trên truyền hình chứa đựng nhiều bất bình chống lại phương Tây, một ông Putin tỏ thái độ tức giận khi nói rằng miền đông Ukraine là vùng đất cổ của Nga.

Truyền hình nhà nước Nga chiếu cảnh ông Putin, cùng với các nhà lãnh đạo phe ly khai do Nga hậu thuẫn, ký sắc lệnh công nhận nền độc lập của hai khu vực ly khai Ukraine - Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng và Cộng hòa Nhân dân Lugansk.

Điện Kremlin cho biết ông Putin đã thông báo quyết định của mình trong các cuộc điện đàm trước đó với các nhà lãnh đạo của Đức và Pháp.

Trong bài phát biểu của mình, Putin đã đi sâu vào lịch sử từ thời đế chế Ottoman và gần đây là những căng thẳng về sự mở rộng về phía đông của NATO. Yêu cầu của ông về việc Ukraine từ bỏ mục tiêu dài hạn là gia nhập liên minh quân sự Đại Tây Dương đã bị Kiev và các quốc gia NATO nhiều lần từ chối.

Ông Putin tuyên bố: “Tôi cho rằng cần phải đưa ra một quyết định mà lẽ ra phải được đưa ra từ lâu - công nhận ngay độc lập và chủ quyền của Cộng hòa Nhân dân Donetsk và Cộng hòa Nhân dân Lugansk”.

Cánh cửa ngoại giao thu hẹp

Mỹ cho biết Nga đã tăng cường 169.000-190.000 quân trong khu vực, gồm cả lực lượng dân quân ở các khu vực ly khai, và cảnh báo sẽ tiến hành chiến tranh bất cứ lúc nào.

Ông Putin đã làm việc trong nhiều năm để khôi phục ảnh hưởng của Nga đối với các quốc gia tách ra sau khi Liên Xô sụp đổ, trong đó Ukraine giữ một vị trí quan trọng trong tham vọng của ông. Nga sáp nhập Crimea từ Ukraine vào năm 2014.

Nga phủ nhận mọi kế hoạch tấn công nước láng giềng, nhưng đe dọa sẽ có hành động “quân sự-kỹ thuật” không xác định trừ khi nhận được các đảm bảo an ninh sâu rộng, gồm cả cam kết rằng Ukraine sẽ không bao giờ gia nhập NATO.

Việc công nhận độc lập các khu vực do phe ly khai nắm giữ sẽ thu hẹp các lựa chọn ngoại giao để tránh chiến tranh, vì theo phương Tây, đó là sự bác bỏ lệnh ngừng bắn kéo dài 7 năm do Pháp và Đức làm trung gian.

A.T