Tính toán kỹ việc nâng trần thời gian làm thêm lên 72 giờ/tháng

Dự thảo đề xuất nâng giới hạn số giờ làm thêm trong 1 tháng quy định tại điểm b khoản 2 điều 107 Bộ luật Lao động khi người sử dụng lao động thỏa thuận với người lao động về việc làm thêm giờ từ không quá 40 giờ lên không quá 72 giờ và tổng số giờ làm thêm của người lao động không quá 300 giờ trong 1 năm mà không bị giới hạn nhóm ngành, nghề, công việc hoặc trường hợp quy định tại khoản 3 điều 107 Bộ luật Lao động.

Các quy định giới hạn giờ làm thêm theo ngày và việc nghỉ ngơi (nghỉ trong giờ làm việc, nghỉ chuyển ca...), tiền lương tuân thủ theo Bộ luật Lao động nhằm đảm bảo sức khỏe cho người lao động.

Về thời gian áp dụng, theo ông Dung, dự thảo nghị quyết được xây dựng trong bối cảnh "đặc biệt" và "cấp bách". Theo đó, về nguyên tắc, việc thực hiện chính sách tại dự thảo nghị quyết chỉ nên thực hiện trong một thời gian ngắn, thích hợp để giải quyết những vấn đề cấp bách, cấp thiết.

Vì vậy, thời gian áp dụng chính sách này kể từ thời điểm nghị quyết được ký ban hành đến thời điểm các biện pháp quy định tại điểm 3 của Nghị quyết 30/2021/QH15 ngày 28.7.2021 kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa 15 hết hiệu lực thi hành.

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Xã hội do Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Thuý Anh trình bày cho rằng dịch COVID-19 đã ảnh hưởng tiêu cực lớn đến nhiều doanh nghiệp, người sử dụng lao động.

Theo đó, trong bối cảnh dịch bệnh vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp, để nhất quán thực hiện chính sách thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, thì việc tăng thời giờ làm thêm được nhìn nhận như một giải pháp hỗ trợ khôi phục sản xuất, khắc phục những tổn thất do dịch COVID-19 gây ra cho người lao động và người sử dụng lao động, góp phần cho quá trình phục hồi kinh tế - xã hội của đất nước là rất cần thiết.

Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Xã hội cho rằng mặc dù đã bổ sung hồ sơ, song vẫn còn nhiều thông tin, nội dung trong hồ sơ dự thảo nghị quyết chưa được cập nhật, chưa được cung cấp đầy đủ thông tin theo yêu cầu; báo cáo đánh giá tác động vẫn còn sơ sài, chưa toàn diện, chưa đưa ra nhiều phương án để cân nhắc lựa chọn; một số thông tin, cơ sở để đánh giá, đề xuất chính sách vẫn là những thông tin được trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi xây dựng Bộ luật Lao động năm 2019.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh, hiện nay vẫn còn một số quan điểm khác nhau về đề xuất mở việc áp dụng thời giờ làm thêm trong 1 năm đối với tất cả các ngành, nghề, công việc và việc nâng giới hạn về thời giờ làm thêm của người lao động trong tháng.

Trên cơ sở các quan điểm còn khác nhau, để bảo đảm sức khỏe, an toàn lao động cho người lao động, Thường trực Ủy ban Xã hội đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát các đối tượng và các ngành, nghề, công việc, trường hợp khác mà việc tăng mức trần thời giờ làm thêm sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, không đáp ứng được yêu cầu làm việc… để quy định (theo hướng loại trừ). Đồng thời, ủy ban đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu, quy định về việc giới hạn số tháng liên tục được áp dụng mức trần tối đa.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định lưu ý, có thực tế từ ngày 27.4.2020 đến nay nhiều lực lượng làm nhiệm vụ phòng chống COVID-19 như y tế, công an, quân sự làm việc gần như 24/24 giờ. Đối với những người đã đi làm thực tế lên 72 giờ/tháng trong thời gian vừa qua thì cũng được truy lĩnh, khi nghị quyết này có hiêu lực thi hành.

“Đây là bối cảnh đặc biệt, cần có tư duy mới để đáp ứng công tác phòng chống dịch bệnh, trả công cho người lao động xứng đáng với việc đã làm thêm trên thực tế. Một số hiệp hội nghề nghiệp ở Nhật Bản còn đề xuất làm đến 400 giờ/năm”, ông Định nói và cho biết “đây là mức thỏa thuận giờ làm thêm tối đa của doanh nghiệp và người lao động, được sự đồng ý của người lao động, cũng như căn cứ vào sức khỏe, điều kiện lao động, được trả công xứng đáng".

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng tán thành việc ban hành nghị quyết này, có giải pháp thiết thực để doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn do dịch bệnh COVID-19 và thực tiễn quá trình phục hồi kinh tế, phù hợp với nhu cầu của người lao động sau một thời gian bị giãn cách xã hội.

Ông Hoàng Thanh Tùng cũng đề nghị Chính phủ rà soát chế độ tiền lương trong thời giờ làm thêm sao cho tương xứng với công sức của người lao động bỏ ra, không áp dụng với mọi ngành nghề và một số đối tượng như người chưa thành niên, người khuyết tật, hoặc phụ nữ mang thai.

Phó chủ tịch Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam Trần Văn Thuật cho rằng cần bảo đảm sức khỏe cho người lao động, nhất là đối với người đã bị COVID-19 và không áp dụng đối với mọi ngành nghề, nhất là ngành nghề lao động độc hại, phụ nữ có thai, người khuyết tật hoặc vị thành niên và trên cơ sở tự nguyện của người lao động.

Phó chủ tịch thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị việc mở rộng các ngành nghề, công việc phải cân nhắc, rà soát để loại trừ các đối tượng ngành nghề không áp dụng. Ngoài ra, Chính phủ tiếp tục rà soát theo quy định và theo hướng các ý kiến thảo luận của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội phát biểu tại phiên họp.

Ông Mẫn cho biết đa số ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình đề xuất nâng thời giờ trong tuần và trong năm, tuy nhiên, đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu kỹ hơn về vấn đề này; hiệu lực quy định thời gian làm thêm giờ theo tháng sẽ bắt đầu khi nghị quyết được thông qua, thời gian bắt đầu hiệu lực của quy định thời gian làm thêm giờ theo năm được bắt đầu từ ngày 1.1.2022 và thời gian hết hiệu lực là ngày 31.12.2022 để phù hợp với Nghị quyết 30 của Quốc hội.

Lam Thanh