Nhiều công ty nước ngoài mất hy vọng nhận lại hàng trăm máy bay cho Nga thuê

Lệnh trừng phạt của Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) cho phép các công ty cho thuê thu hồi máy bay từ các hãng hàng không Nga, hạn chót là ngày 28.3.

Hôm 14.3, Tổng thống Nga - Vladimir Putin ký một đạo luật nhằm hỗ trợ lĩnh vực hàng không dân dụng Nga. Đạo luật này có mục đích duy trì phi đội máy bay nước ngoài do Nga khai thác, giúp lĩnh vực hàng không dân dụng nước này hoạt động trơn tru. Đây là một phần các biện pháp chống trừng phạt của Nga.

Công ty phân tích hàng không Ishka ước tính hơn 400 máy bay chưa được Nga hoàn trả có giá trị thị trường khoảng 10,3 tỉ USD.

Khi sắp đến ngày 28.3, các bên cho thuê nước ngoài đang mất hy vọng rằng sẽ nhận lại máy bay của mình.

Công ty tư vấn IBA cho biết phần lớn máy bay vẫn đang bay các tuyến nội địa của Nga. Bermuda và Ireland đều đình chỉ giấy phép cho các máy bay do Nga điều hành vì lo ngại giám sát an toàn.

Hàng không là lĩnh vực tổn thất kinh doanh ban đầu do Nga tấn công vào Ukraine, khi phương Tây và Nga áp đặt các lệnh cấm không phận ăn miếng trả miếng.

Giờ đây, những hãng cho thuê phải đối mặt với những khó khăn lớn hoặc cuộc chiến bảo hiểm kéo dài khi hạn chót đến với việc chấm dứt hợp đồng thuê máy bay theo các lệnh trừng phạt của EU.

Volodymyr Bilotkach, Phó giáo sư về quản lý vận tải hàng không tại Học viện Công nghệ Singapore, nói: “Tôi e rằng chúng ta sẽ chứng kiến ​​vụ đánh cắp máy bay lớn nhất trong lịch sử hàng không dân dụng thương mại”.

Hôm 23.3, Thủ tướng Nga - Mikhail Mishustin cho biết chính phủ đã chuyển hơn 50% số máy bay nước ngoài cho cơ quan đăng ký của Nga khi thực hiện các biện pháp để bắt đầu sử dụng máy bay nước ngoài đặt tại Nga.

Mikhail Mishustin nói hàng trăm máy bay nước ngoài đã được chuyển đến cơ quan đăng ký của Nga, nhấn mạnh rằng nhiệm vụ quan trọng là đảm bảo an toàn cho các chuyến bay.

Các lệnh trừng phạt đã làm gián đoạn việc cung cấp hầu hết máy bay, phụ tùng và dịch vụ cho Nga. Các hãng hàng không Nga có 515 máy bay phản lực thuê từ nước ngoài.

Nga đã thông qua luật cho phép các hãng hàng không nước này đặt máy bay thuê từ các công ty nước ngoài vào sổ đăng ký máy bay của Nga.

Chính phủ cũng cho biết 78 máy bay cho hãng hàng không Nga thuê đã bị thu giữ khi ở nước ngoài và sẽ không trở lại nước này, hãng tin Interfax đưa tin.

Avolon (hãng cho thuê máy bay lớn của Ireland) đã chấm dứt tất cả hợp đồng thuê máy bay của hãng hàng không Nga và thu hồi 4 trong số 14 máy bay thuộc sở hữu của mình theo hợp đồng thuê với các hãng hàng không Nga bên ngoài nước này, theo một nguồn tin thạo tin. Không rõ 4 máy bay này có phải nằm trong số 78 chiếc mà Nga báo cáo hay không.

Các nhà phân tích cho biết, mặc dù các máy bay đã được bảo hiểm nhưng tính chất và quy mô chưa từng thấy của những tổn thất tiềm ẩn có thể sẽ kéo theo nhiều năm kiện tụng giữa bên cho thuê và công ty bảo hiểm trước khi đưa ra bất kỳ quyết định thanh toán nào.

Ngay cả khi thu hồi máy bay, giá trị có thể khôi phục sẽ là vấn đề vì máy bay phải có hồ sơ bảo dưỡng chính xác để đảm bảo chúng được trang bị các bộ phận chính hãng, có thể truy xuất nguồn gốc - một lĩnh vực khác phương Tây trừng phạt với Nga.

Dù tổng giá trị của các máy bay rất lớn, tác động với các công ty cho thuê cá nhân vẫn có thể kiểm soát được vì máy bay cho các hãng hàng không Nga thuê chỉ chiếm chưa đến 10% trong hầu hết các danh mục đầu tư của các công ty cho thuê.

Brad Dailey, Giám đốc Alton Aviation Consultancy, từng làm việc tại tập đoàn cho thuê máy bay khổng lồ AerCap Holdings (Ireland), nói: “Nó sẽ không làm tê liệt các doanh nghiệp này. Những gì nó làm được theo quan điểm của tôi là thay đổi tiềm năng thị trường tương lai của Nga”.

"Sẵn sàng giao lại máy bay"

Một số hãng hàng không tư nhân đã bày tỏ sự sẵn sàng giao lại máy bay cho chủ sở hữu dù không rõ liệu chính phủ Nga có chấp thuận các giao dịch không.

Hãng hàng không UTair Airlines (Nga) ngày 14.3 sẽ cho dừng hoạt động tất cả 9 chiếc Boeing 737 Next Generation từng thuê, với lý do theo yêu cầu của chủ sở hữu, một động thái có thể duy trì mối quan hệ lâu dài hơn sau khi các lệnh trừng phạt chấm dứt. Theo dữ liệu từ trang web theo dõi chuyến bay FlightRadar24, những chiếc máy bay này đã không bay kể từ thông báo đó nhưng vẫn ở lại Nga.

Trong một số trường hợp, bên cho thuê máy bay có thể nhận khoản đặt cọc bảo đảm giúp bù đắp một phần thiệt hại nhưng vẫn chỉ là phần nhỏ giá trị chiếc máy bay.

Ví dụ, một khoản đặt cọc bảo đảm cho chiếc máy bay thân hẹp trị giá 20 triệu USD có thể là khoảng 450.000 USD, tương đương với 3 tháng tiền thuê, Brad Dailey nói.

Cơ quan xếp hạng KBRA nói tiền đặt cọc bảo đảm thường dao động từ 1 đến 4 tháng tiền thuê, tùy thuộc vào đánh giá tín dụng của hãng hàng không thuê máy bay.

Các nguồn tin trong ngành cho biết hãng hàng không quốc gia Aeroflot (Nga) được coi là rủi ro tín dụng tốt nhất trước khi Nga tấn công Ukraine. Thế nhưng, đánh giá đó không còn được áp dụng sau khi Nga chuyển sang đăng ký máy bay ở nước này.

Một người tại công ty cho thuê máy bay Trung Quốc có liên hệ với Aeroflot nói không nhận được tiền đặt cọc và việc chi trả bảo hiểm dường như là cách duy nhất để bù đắp tổn thất.

Hãng cho thuê máy bay có kế hoạch bắt đầu yêu cầu bảo hiểm sau khi thời hạn ngày 28.3 trôi qua.

Theo nguồn tin từ một bên cho thuê máy bay Trung Quốc khác có liên hệ với Aeroflot, thay vì nhận tiền đặt cọc, họ nắm giữ các thư tín dụng bằng USD từ các ngân hàng Nga. Thế nhưng, nguồn tin này cho biết chúng không có giá trị bây giờ vì các biện pháp kiểm soát tiền tệ của Nga được áp đặt để đáp trả các lệnh trừng phạt tài chính..

Brad Dailey nói tại các hãng hàng không cấp thấp hơn, bên cho thuê nhiều khả năng có tiền đặt cọc bảo đảm an toàn hơn.

Sơn Vân